Lại Nguyên Ân và hành trình tìm lại những giá trị của Phan Khôi

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Phan Khôi (1887 - 1959) là gương mặt nổi bật trong đời sống báo chí và học thuật Việt Nam những năm 1920 - 1940, nhưng lại là gương mặt xa lạ trong đời sống sách báo và học thuật miền Bắc kể từ đầu những năm 1960 và cả nước từ sau 1975 cho đến tận những năm cuối thế kỷ XX.

Việc khôi phục một mảng ký ức văn hóa học thuật gắn với tác gia này chỉ mới được thực hiện từ đầu thế kỷ XXI, do nỗ lực riêng của một số nhà sưu tầm nghiên cứu, chủ yếu là tìm lại và tái công bố những tác phẩm Phan Khôi từng đăng báo, in sách. Phần đáng kể trong số này là bộ sưu tập nhan đề “Phan Khôi, tác phẩm đăng báo” do nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân thực hiện.

 

Học giả Phan Khôi (trái) và cuốn
Học giả Phan Khôi (trái) và cuốn "Phan Khôi Tác phẩm đăng báo 1935" do Lại Nguyên Ân sưu tầm, biên soạn.

Chiều 6-1, nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân đã có mặt tại không gian Heritage Space, Hà Nội để chia sẻ quá trình tìm hiểu, khôi phục những tác phẩm của vị học giả đầu thế kỷ XX trong tọa đàm “Hành trình tìm lại những giá trị của Phan Khôi”.

Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân chia sẻ, ông bắt đầu cuộc hành trình của mình từ năm 1995, khi cùng nhà nghiên cứu Vương Trí Nhàn vào Đà Nẵng. Việc tìm lại di sản của Phan Khôi lúc đó phải trông vào việc lục tìm trong các báo cũ, vì hầu hết chưa đưa vào sách, rất khó tìm.

“Năm 1998, tôi bắt đầu sưu tầm lại tác phẩm Phan Khôi từ bộ Nam Phong ở Thư viện Quốc gia. Trong khoảng thời gian một tháng làm việc ở khoa sử Đại học Berkrley, California (Mỹ) vào năm 2000, tôi đã phát hiện loạt bài của ông trên Đông Pháp thời báo năm 1928 ở Sài Gòn, dù không ký tên Phan Khôi. Từ đó, tôi bắt tay vào nghiên cứu sự nghiệp báo chí của ông”, ông cho biết.

 

Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân.
Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân.

Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân lúc đó sưu tập được 13 năm tranh luận văn học của Giáo sư Thanh Lãng, trong đó có khoảng 200 trang các bài của Phan Khôi đã đăng báo. Tiếp đó, vào năm 1996 - 1997, một số cuốn sách của Phan Khôi được tái bản lần đầu như sách “Chương Dân thi thoại” (1936), “Việt ngữ nghiên cứu” (1955).

Nối theo quá trình đánh thức ký ức ấy, từ 2003 đến 2010, Lại Nguyên Ân đi tìm hiểu, sưu tầm, biên soạn, xuất bản được 5 sưu tập các tác phẩm đăng báo của Phan Khôi, góp thêm được khoảng 5.000 trang thuộc di sản báo chí, văn chương, học thuật của tác giả này, những năm từ 1928 đến 1932.

Dù sưu tầm được số lượng lớn tác phẩm của Phan Khôi, nhưng nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân chưa đặt bút để luận bàn khái quát về tác gia này. Đối với ông, Phan Khôi hiện diện trước xã hội, trước cuộc đời này chỉ với tư cách nhà báo. Phan Khôi viết rất nhiều báo trong Nam ngoài Bắc: Phụ Nữ Tân Văn, Thần Chung, Trung Lập, Dân Báo ở Sài Gòn, Tràng An, Sông Hương ở Huế; Nam Phong, Thực Nghiệp, Phụ Nữ Thời Đàm ở Hà Nội…

Nhưng qua những trang viết, Phan Khôi đã chứng tỏ mình còn là một học giả, một nhà tư tưởng, một nhà văn - người mở đầu và cổ vũ cho phong trào Thơ mới với tác phẩm “Tình già” (năm 1932).

“Với tư cách một nhà báo, Phan Khôi đã để lại một sự nghiệp viết đồ sộ. Tuy nhiên, cả một sự nghiệp báo chí với nhiều thành tựu của Phan Khôi bị chìm vào quên lãng sau những phê phán bởi vụ Nhân Văn Giai Phẩm. Khi đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng, người thân vĩnh biệt ông với cái tên Chương Dân - là bút danh ông mở đầu sự nghiệp viết báo. Trong khi đó, tác gia có họ tên Phan Khôi vẫn phải chịu sự phê phán nặng nề, từ phía dư luận chính thống”, nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân chia sẻ.

 

Hai cuốn sách mới nhất trong BST
Hai cuốn sách mới nhất trong BST "Phan Khôi, tác phẩm đăng báo" do nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân thực hiện, xuất bản năm 2014.

Không chỉ “đóng khung” ở hoạt động báo chí, Phan Khôi cũng sở hữu di sản đồ sộ gồm thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, khảo cứu, lý luận, phê bình văn hóa, văn học, dịch thuật... Ông ủng hộ tân học, hướng về hiện đại với ngòi bút tung hoành ngang dọc. Ông cũng là một trong những người khai sinh ra thể văn phê bình văn học ở nước ta, một thể văn không thể thiếu vắng trong nền văn học hiện đại.

Nhà nghiên cứu Lại Nguyên Ân khẳng định: “Ngày hôm nay, nếu chúng ta nhớ lại những tác gia như Phan Khôi, chúng ta thấy được những chuyển biến trong báo chí, trong dư luận, trong tư tưởng, trong lịch sử, văn học Việt Nam Việt Nam thời bấy giờ. Qua hành trình tìm hiểu một nhân vật như vậy, tôi thấy vốn hiểu biết của mình phong phú hơn rất nhiều”.

Hiện tại, quá trình nghiên cứu, sưu tầm và công bố các tác phẩm của Phan Khôi vẫn được các nhà nghiên cứu tiếp tục thực hiện.

Theo VOV

Có thể bạn quan tâm

Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Vui buồn phóng viên cơ sở

Vui buồn phóng viên cơ sở

(GLO)- Với đội ngũ phóng viên ở cơ sở-những người đang công tác tại các trung tâm văn hóa-thông tin và thể thao (VH-TT-TT), việc vừa khai thác thông tin, chụp ảnh, quay phim, viết tin bài, dựng hình, đọc phát thanh... là chuyện thường ngày.

Độc đáo bộ tem thông tin liên lạc - xưa và nay

Độc đáo bộ tem thông tin liên lạc - xưa và nay

Thông tin liên lạc xưa và nay - Bộ tem như tái hiện quá trình phát triển của ngành viễn thông và báo chí, đưa chúng ta quay trở về những ký ức từ thưở sơ khai với con tem đầu tiên dán trên bức thư tay gói giấy cho đến các hình thức liên lạc, các loại hình báo chí hiện đại như ngày nay.

“Tiếp nối truyền thống 100 năm với tinh thần đổi mới, dấn thân và trách nhiệm”

“Tiếp nối truyền thống 100 năm với tinh thần đổi mới, dấn thân và trách nhiệm”

(GLO)- Đó là chỉ đạo của đồng chí Hồ Văn Niên-Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh tại hội nghị “Gặp mặt, biểu dương người làm báo tiêu biểu” và trao Giải Báo chí tỉnh Gia Lai lần thứ XIV diễn ra vào chiều 17-6 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Báo chí trong thời đại AI

Báo chí trong thời đại AI

(GLO)- Sẽ không quá khi nói rằng, chúng ta đang ngày ngày hít thở trong bầu không khí “số”. Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ nói chung và trí tuệ nhân tạo (AI) đang đưa các ngành nghề vào cuộc chạy đua để không bị tụt hậu. Báo chí càng không ngoại lệ.

 Siu Thu - “Giọng đọc không tuổi”

Siu Thu - “Giọng đọc không tuổi”

(GLO)- Phát thanh viên là người góp phần làm nên chiều sâu cảm xúc cho khán thính giả. Có những giọng đọc qua năm tháng đã trở thành ký ức trong lòng người nghe. Trong số đó, biên dịch viên, phát thanh viên tiếng Bahnar Siu Thu của Báo Gia Lai được ví là “giọng đọc không tuổi”.

null