Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch và Phó giáo sư, Tiến sĩ (PGS, TS) Chu Văn Tuấn-Viện trưởng Viện nghiên cứu Tôn giáo (Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam) chủ trì hội thảo.
Dự hội thảo có đại diện lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành, địa phương; các ông Siu Phơ, Rơlan Hieo-phụ tá đời của Vua Lửa cuối cùng (đời thứ 14) và đại diện cộng đồng người Jrai ở Plei Ơi; gần 40 học giả, nhà nghiên cứu, nhà khoa học đến từ Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam, các viện nghiên cứu, trường đại học và nhiều đơn vị khác trong cả nước.
Phát biểu chào mừng tại hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch cảm ơn các nhà khoa học đến từ nhiều nơi trên đất nước đã dành thời gian đến với hội thảo; đóng góp 39 bài viết và công trình nghiên cứu để làm sáng tỏ thêm về hiện tượng Vua Lửa-huyền thoại và hiện thực cũng như giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị Di tích văn hóa-lịch sử quốc gia Plei Ơi.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch bày tỏ: “Chúng tôi mong muốn các nhà khoa học sẽ giới thiệu kết quả nghiên cứu, đưa ra những nhận định, đánh giá mới về vai trò, vị trí của Vua Lửa và việc thực hành nghi lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui. Từ đó, nêu bật giá trị của di tích, nghi lễ cầu mưa trong quá khứ và hiện tại; đề xuất giải pháp nhằm tu bổ, tôn tạo và phát huy giá trị của di tích quốc gia Plei Ơi trong thời gian tới, góp phần phát triển du lịch cho địa phương”.
Tại hội thảo, để làm rõ hiện tượng “Vua Lửa-huyền thoại và hiện thực”, các nhà khoa học đã có một số tham luận như: Cơ tầng địa-khảo cổ của hiện tượng văn hóa-tín ngưỡng Pơtao Apui ở Gia Lai (PGS.TS Nguyễn Khắc Sử-Hội Khảo cổ học Việt Nam); Thần Lửa trong các tôn giáo châu Á và huyền thoại Vua Lửa ở Tây Nguyên (TS Phạm Thị Thủy Chung-Viện Nghiên cứu Tôn giáo); Thủy xá, Hỏa xá-lịch sử hình thành và quan hệ với các triều đại phong kiến Việt Nam (PGS, TS Nguyễn Đức Nhuệ-Chủ tịch Hội đồng khoa học Viện Sử học Việt Nam).
Về các giải pháp bảo tồn và phát huy giá trị di tích, TS Bùi Minh Đạo-Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam góp bàn một số đóng góp lịch sử văn hóa của Vua Lửa Ptao Apui và kiến nghị bảo tồn, phát huy di tích làng Plei Ơi. Ngoài ra, ở góc độ địa phương, Giám đốc Sở Văn hóa- Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai Trần Ngọc Nhung tham gia một số ý kiến về Di tích Plei Ơi-Mấy vấn đề về quản lý.
Ngoài ra, các đại biểu có nhiều ý kiến trao đổi để làm rõ giá trị và ý nghĩa của hiện tượng Vua Lửa, hướng tiếp cận và nghiên cứu sâu trong thời gian tới; đồng thời tham vấn cho địa phương một số hướng đi để nâng tầm và phát huy giá trị của di tích quốc gia Plei Ơi; cần thiết phải đưa di sản quốc gia này vào chương trình giáo dục địa phương để nâng cao nhận thức cho thế hệ trẻ trong bảo vệ và phát huy được giá trị. Các đại biểu cũng thống nhất cao việc đề nghị nâng cấp Di tích văn hóa-lịch sử quốc gia Plei Ơi thành di tích quốc gia đặc biệt.
Trước đó (27-3) các nhà khoa học đã tham dự lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui diễn ra trên đỉnh núi thần Chư Tao Yang trong khuôn khổ Di tích văn hóa-lịch sử quốc gia Plei Ơi (xã Ayun Hạ).
Trong khuôn khổ hội thảo, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch triển lãm 60 hình ảnh giới thiệu các nghi thức trong lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui; chân dung một số đời Vua Lửa và những phụ tá đời Vua Lửa cuối cùng; một số lễ cúng ở địa phương có sự kết nối mật thiết với nghi lễ cầu mưa. Ngoài ra, triển lãm cũng giới thiệu toàn cảnh khu di tích lịch sử-văn hóa quốc gia Plei Ơi, khu nhà mồ Plei Ơi, cảnh quan thiên nhiên Phú Thiện.
Lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui trên đỉnh núi thần Chư Tao Yang
