Trong bối cảnh giá vàng trong nước tăng mạnh theo thế giới và nguồn cung vàng từ Công ty TNHH MTV Vàng bạc Đá quý Sài Gòn - SJC và các ngân hàng thương mại, doanh nghiệp vàng có hạn, thị trường xuất hiện một kênh mua bán vàng khác là "chợ mạng" - giao dịch, mua bán vàng qua mạng trên các diễn đàn, hội, nhóm vàng…
Theo đó, thị trường đang phát sinh 2 giá vàng, đó là giá chính thức từ các doanh nghiệp, ngân hàng và giá trên thị trường tự do. Giá vàng trên thị trường tự do cao hơn vàng trong hệ thống ngân hàng, doanh nghiệp.
Thực tế thời gia qua, thị trường vàng như trái bóng - bóp đầu này, phình đầu kia. Trong khi thị trường vàng chính thức được kiểm soát một cách chặt chẽ, vàng miếng SJC chỉ phân phối qua Công ty SJC và 4 ngân hàng thương mại nhà nước với nguồn cung hạn chế; giá vàng nhẫn từ các doanh nghiệp, tiệm vàng mua đi bán lại nhưng nguồn cung cũng hạn chế… Kết quả là, một số người có nhu cầu, không mua được, phải lên "chợ mạng" hoặc "chợ đen", giao dịch trực tiếp với nhau. Đây là điều rất rủi ro và phát sinh nhiều hệ lụy.
Thứ nhất là rủi ro về chính sách, vì giá vàng nhẫn sẽ tiếp tục được niêm yết tự do như hiện nay hay cơ quan quản lý sắp tới cũng sẽ đưa vào khuôn khổ như vàng miếng. Về thị trường, giá vàng trong nước đang tăng giảm rất nhanh theo thế giới. Giá vàng thế giới được dự báo còn tăng tiếp vượt 2.700 USD/ounce nhưng cũng sẽ có những cú sụt giảm bất ngờ. Vì vậy, nếu đổ xô mua vàng ở vùng đỉnh, sẽ có rủi ro khi giá đảo chiều lao dốc…
Chưa hết, mua bán vàng trên thị trường tự do, người mua còn gặp rủi ro về sản phẩm, tức là nếu vàng được bán chính thức qua hệ thống công ty vàng, ngân hàng, tiệm vàng người dân có cơ sở để khiếu nại khi phát sinh về chất lượng. Nhưng nếu mua bán qua "chợ mạng", thị trường trôi nổi thì khiếu nại và đòi quyền lợi với ai?
Lẽ đó, trong bối cảnh thị trường 2 giá và phát sinh những hệ lụy, cơ quan quản lý cần sớm có chính sách để quản lý cả vàng nhẫn, vàng miếng một cách phù hợp, bảo đảm nhu cầu nắm giữ vàng của người dân. Sẽ khó có giải pháp toàn diện nhưng cần chính sách hợp lý để nới lỏng thị trường ở một mức độ phù hợp với cả vàng miếng SJC và vàng nhẫn về nguồn cung. Muốn vậy, cần nghiên cứu toàn diện thị trường vàng bao gồm cả vàng miếng, vàng nhẫn, từ đó có giải pháp kiểm soát để vừa bảo đảm quyền lợi của người dân, vừa giữ thị trường ổn định, tránh bát nháo trên "chợ mạng".
Về lâu dài, cần nghiên cứu sửa đổi Nghị định 24/2012-NĐ-CP theo hướng cho phép các nhà kinh doanh vàng thay cho Ngân hàng Nhà nước nhập khẩu vàng với hạn mức hợp lý.
Theo TS NGUYỄN TRÍ HIẾU (chuyên gia kinh tế/NLĐO)
