'Xóa mù AI' – cơ hội trao cho tất cả

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Việc phổ cập – “xóa mù” AI không chỉ giúp người lao động không bị tụt hậu mà còn tạo ra một xã hội năng động, sáng tạo, nơi mỗi cá nhân đều có thể tận dụng sức mạnh của công nghệ để nâng cao đời sống và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước.

he1bb8dc-ai.jpg

Theo Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo (AI Act) của Liên minh châu Âu (EU), có hiệu lực từ tháng 8 năm ngoái, các doanh nghiệp có trách nhiệm đảm bảo rằng nhân viên của họ, bao gồm cả lao động giản đơn, phải được tập huấn về những kiến thức cơ bản liên quan đến AI. Việc vi phạm quy định có thể dẫn đến mức phạt cao, lên đến 35 triệu euro hoặc 7% doanh thu toàn cầu của công ty. Như vậy, Đạo luật Trí tuệ Nhân tạo của EU coi phổ cập AI không khác gì “xóa mù chữ” - “xóa mù AI” giờ đây là bắt buộc đối với tất cả người lao động trong Liên minh châu Âu.

Và thế giới ngày nay không có một ranh giới nào cho những ứng dụng của AI. Châu Âu hay “thế giới thứ ba” đều đang được hưởng những tiến bộ của nhân loại về phát triển trí tuệ nhân tạo. Với nước ta, lần đầu tiên trong lịch sử các cuộc cách mạng công nghiệp, người lao động Việt Nam không bị bỏ lại phía sau. Chúng ta đang được nắm bắt, thừa hưởng rất kịp thời những thành quả của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nơi AI và công nghệ số đóng vai trò trung tâm, và tiến bước từng giờ, từng ngày.

Tôi rất ấn tượng với câu nói của anh Hoàng Nam Tiến, Phó chủ tịch Hội đồng Trường - trường Đại học FPT, trong một buổi thuyết trình về AI: “Trí tuệ nhân tạo chưa bao giờ cướp việc của chúng ta, chỉ những người biết sử dụng trí tuệ nhân tạo sẽ cướp việc của chúng ta”. Rõ ràng, nếu như trước đây, hồ sơ xin việc của một sinh viên ra trường, đi kèm với bằng đại học chuyên ngành, là một loạt chứng chỉ tin học, ngoại ngữ; thì thời đại ngày nay, thứ không thể thiếu trong hành trang của người xin việc là phải “nằm lòng” các công cụ AI cơ bản, cũng như phục vụ cho chuyên môn của mình.

Để đáp ứng các yêu cầu ngay hiện tại và tương lai, việc phổ cập AI sẽ phải cùng lúc nhắm đến cả hai nhóm đối tượng: Nhóm học sinh, sinh viên; và nhóm người lao động.

Tại một hội nghị vào đầu tháng 2 vừa qua, ông Trương Gia Bình, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn FPT, đã đề nghị Việt Nam thực hiện “bình dân AI vụ”, một khái niệm được đặt trên tinh thần của chương trình “Bình dân học vụ”, từng được Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng vào những năm đầu kháng chiến chống Pháp, khi đất nước ta phải chiến đấu với cả “giặc đói” và “giặc dốt”. “Dốt AI” của kỷ nguyên công nghệ trí tuệ nhân tạo, cũng không khác gì “dốt chữ” năm xưa. Ông Bình đề nghị một cách "nhanh nhất có thể" đưa AI vào chương trình giáo dục đào tạo của toàn hệ thống giáo dục.

Có một thực tế là khi AI chưa được đưa vào chương trình chính thức của các nhà trường phổ thông, thì cô con gái của tôi và tất cả bạn bè trong lớp con đã thường xuyên sử dụng AI để trợ giúp giải toán, viết văn, lên dàn ý thuyết trình, và gi gỉ gì gi những điều các con cần giải đáp. Ngành giáo dục lúc này không thể “làm ngơ” hoặc ngăn cấm học sinh sử dụng AI. Đây là lúc phải thay đổi cách dạy, cách học, coi AI là người bạn đồng hành, thúc đẩy nỗ lực và hiệu quả học tập của học sinh.

Tất nhiên đưa AI vào nhà trường không phải là để AI “học thay”, “làm hộ”. Chúng ta cần một sự tiếp cận mới mẻ trong cách dạy và học, để sử dụng AI sẽ không đồng nghĩa với khiến học sinh “lười tư duy”, mà trái lại sẽ giúp các em có công cụ để phân tích dữ liệu, tìm hiểu, nghiên cứu sâu hơn, từ đó tăng cường tư duy phản biện và sáng tạo. Các quốc gia tiên tiến như Mỹ, Trung Quốc, Singapore hiện nay đã tích hợp AI vào giáo dục từ cấp phổ thông, giúp học sinh làm quen với công nghệ ngay từ nhỏ. Học sinh Việt Nam cũng không thể đứng ngoài xu thế đó, các em cần được chuẩn bị cho một thị trường lao động tương lai, khi AI trở thành trung tâm trong mọi lĩnh vực đời sống kinh tế, xã hội.

Còn ở nhóm đối tượng thứ hai – người lao động, thì hơn lúc nào hết, chương trình “xóa mù AI” phải được lan tỏa đến mọi ngành nghề, mọi lứa tuổi. Các công cụ AI đang được phát triển rất mạnh mẽ với tiềm năng ứng dụng vào rất nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. AI là những ‘cỗ xe’ mới mẻ, và người lao động chính là những ‘tài xế’ cần học cách điều khiển để có thể vận hành chúng. Vì thế việc phổ cập AI phải hướng đến mọi đối tượng lao động, từ nhân viên văn phòng, nhà quản lý, cho đến công nhân, nông dân hay tiểu thương v.v.

Nhìn sang các quốc gia trong khu vực, chúng ta có thể học hỏi từ Singapore với hai chương trình đào tạo trong chiến lược quốc gia về trí tuệ nhân tạo là "AI for Everyone" (AI4E) và "AI for Industry" (AI4I) nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng AI cho cộng đồng và các chuyên gia. Chương trình AI4E được thiết kế để phổ cập AI cho mọi đối tượng, giúp họ hiểu rõ các công nghệ và ứng dụng AI hiện đại, mà không yêu cầu kiến thức kỹ thuật sâu, phù hợp với cả những người không có nền tảng công nghệ. Còn chương trình AI4I thì hướng đến các chuyên gia kỹ thuật trong các ngành kinh tế, cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết để áp dụng AI vào chuyên môn.

Ở nước ta, để phổ cập AI cho mọi đối tượng người lao động, rào cản đầu tiên lại không phải là công nghệ mà là tâm lý. Nhiều người lao động ở các ngành nghề ít liên quan đến công nghệ, hoặc ở độ tuổi đã “lạc hậu”, vướng phải tâm lý lo ngại rằng AI quá phức tạp và không phù hợp với trình độ của họ. Vì thế, những chương trình đào tạo AI cần được “ngành nghề hóa”, “nhóm hóa” để giúp người lao động dễ tiếp cận, khi họ thấy ngay được những ứng dụng thực tế với công việc của mình. Người nông dân cũng có thể ứng dụng AI để phân tích dữ liệu, giúp dự báo mùa vụ, tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu chi phí. Họ cũng có thể sử dụng AI để phân tích hình ảnh, nhận diện các vấn đề của cây trồng như sâu bệnh, phát triển, hay dinh dưỡng, độ ẩm của đất...

Thế giới ngày nay đang chuyển dịch mạnh mẽ dưới tác động của AI, và Việt Nam không thể đứng ngoài xu hướng này. Việc phổ cập – “xóa mù” AI không chỉ giúp người lao động không bị tụt hậu mà còn tạo ra một xã hội năng động, sáng tạo, nơi mỗi cá nhân đều có thể tận dụng sức mạnh của công nghệ để nâng cao đời sống và đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước. Đây sẽ là một bước đệm quan trọng giúp đất nước ta bứt phá trong kỷ nguyên số.

Theo Thu Hằng (TTXVN)

Có thể bạn quan tâm

Vì một nền thương mại sạch

Vì một nền thương mại sạch

Lực lượng chức năng triệt phá các đường dây buôn lậu, kinh doanh hàng gian hàng giả với quy mô lớn; hàng loạt vụ vứt bỏ hàng hóa nghi hàng gian, hàng giả; nhiều người nổi tiếng, có ảnh hưởng trên mạng xã hội sa lưới luật pháp vì trốn thuế, kinh doanh hàng kém chất lượng…

Dân đồng tình ủng hộ, sao cán bộ lại tâm tư?

Dân đồng tình ủng hộ, sao cán bộ lại tâm tư?

(GLO)-Đó là câu hỏi mà Tổng Bí thư Tô Lâm đặt ra tại buổi làm việc với Đảng ủy MTTQ Việt Nam và các đoàn thể Trung ương vào sáng 23-6 khi có một bộ phận cán bộ băn khoăn, day dứt vì thực hiện sắp xếp các tổ chức Mặt trận, đoàn thể nói riêng và sắp xếp, sáp nhập bộ máy hệ thống chính trị nói chung.

Học kỹ, thi thật!

Học kỹ, thi thật!

Việc chuyển giao toàn bộ quy trình sát hạch, cấp, đổi bằng lái xe từ Bộ GTVT sang Bộ Công an, cụ thể là giao cho lực lượng CSGT đảm nhận, đánh dấu một bước ngoặt trong công tác quản lý người điều khiển phương tiện giao thông tại VN.

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy báo chí cách mạng

Trong dòng chảy tròn một thế kỷ của nền báo chí cách mạng Việt Nam, cái tên Thanh Niên luôn mang trên mình một sứ mệnh thiêng liêng; luôn khát khao, ước vọng đồng hành cùng dân tộc trên mọi chặng đường phát triển.

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Cuộc đối thoại về niềm tin và nghĩa vụ

Nghị định 70/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 1/6/2025 quy định: hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm, hoạt động trong các lĩnh vực tiêu dùng trực tiếp như quán ăn, khách sạn, bán lẻ, vận tải... bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.

Phòng ngừa rủi ro UAV

Phòng ngừa rủi ro UAV

Trong chuyến đi đến thủ đô Washington D.C của Mỹ vào cuối năm 2024, người viết từng có ý định mang theo một chiếc flycam (máy bay không người lái - UAV - chuyên chụp hình, quay phim) loại nhỏ để phục vụ công việc.

100 năm đồng hành cùng dân tộc

100 năm đồng hành cùng dân tộc

(GLO)- Chúng ta tự hào đã có một nền Báo chí cách mạng với thế hệ những nhà báo-chiến sĩ vừa cầm bút, vừa cầm súng ở tuyến đầu, sẵn sàng hy sinh cho Tổ quốc, với hơn 500 nhà báo là liệt sĩ, nhiều nhà báo mang thương tật suốt đời nhưng vẫn không ngừng lao động, cống hiến cho đất nước, Nhân dân.

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Cơ hội đột phá của ngành giáo dục

Phát biểu trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngày 16-6-2025 là một ngày rất đặc biệt đối với ngành giáo dục vì Quốc hội đã ấn nút thông qua Luật Nhà giáo. Đây là một sự kiện rất quan trọng đối với ngành giáo dục.

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Kiến tạo không gian cho thực hành sáng tạo

Hanoi Rock City (HRC, hoạt động từ năm 2010) là một trong những địa chỉ được người yêu âm nhạc trong nước xem là “thánh địa” indie (tạm dịch: âm nhạc độc lập, không có sự can thiệp của các doanh nghiệp âm nhạc thương mại), vừa thông báo sẽ khép lại hành trình 15 năm hoạt động vào tháng 12-2025.

null