Rau dại quê nhà

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Mùa nào thức nấy, vùng nào rau ấy, không chỉ những bữa cơm trên rẫy, dưới đồng mà dường như bữa cơm nào của tuổi thơ chúng tôi cũng không thiếu mớ rau dại.

Má càm ràm: “Nhà đủ thứ, thiếu chi đâu mà chở về lỉnh kỉnh cho mệt”. Vừa nói má vừa đưa tay bồng thằng cháu.

Chị lui cui gỡ mớ bao bị trên xe xuống. Nào rau sống, thịt heo, cá ngừ, đậu đũa, súp lơ… Chị bảo sẵn tiện ra chợ mua mớ rau, con cá về để ba má ăn dần, khỏi phải đi đón mua từng chút cho mệt.

Má lại nói nhà có thiếu chi đâu, rau cỏ đầy vườn đầy rẫy, mua chi tốn tiền. Với lại, rau trái ngoài chợ bị nhiễm thuốc bảo vệ thực vật. Má nói cũng phải. Nhà quê có thể thiếu nhiều thứ chứ rau dại thì rất hào phóng.

rau-dai-que-nha-bg.jpg
Minh họa: HUYỀN TRANG

Nhớ những ngày trồng đậu, trồng khoai dưới vạt đất bãi bồi ven sông. Đất xa, đi phải lội qua lội về 2-3 lần sông, leo mấy lần dốc mới tới nơi làm. Tối tối, má đã phải soạn lỉnh kỉnh những thứ đem theo để ở lại, nào gạo, mắm muối, nào nồi, niêu… Còn ba thì gùi theo tay lưới con con.

Già buổi trưa, khi cái nắng miền Trung như thiêu đốt mọi thứ, mọi người rời đồng quy tụ về phía bãi sông. Dọc sông, những cây vối cao to mấy người ôm không xuể, bóng mát vừa ôm lấy bãi đá ven bờ, vừa nhoài ra như che mát cho con sông.

Ba lựa khúc sông chảy bình để thả lưới. Tấm lưới nhỏ rắc ngang sông, ba lội men theo bờ rồi phăng ngang gỡ cá. Những con cá mại trắng, cá lẹp, cá lòng tong, cá mương... mắc vào lưới quẫy vẩy sáng loáng. Vài lần giăng lưới thì ba thu lưới. Cái túi ni lông nhỏ đựng được lưng túi cá tươi.

Má kê 3 hòn đá nhóm bếp. Bên bờ sông, cái giếng nhỏ dã chiến được đào từ bao giờ. Nước sâu chừng độ 2 gang tay, trong vắt. Sau khi nồi cơm cạn nước, má gạt lửa vần sang bên bếp, đậy vung và không quên chần thêm hòn đá lên trên cho kín hơi. Cái nồi nhỏ móp méo má bắc lưng nồi nước. Ba ngồi làm ruột những con cá nhỏ bên sông.

Rồi má đội nón đi ngược sông. Những bụi rau dớn vươn những nhánh lá còn e ấp co vòi lại giống những vòi voi. Một đôi ngọn đã giơ những chiếc lá non be bé vẫy nắng. Má đưa tay bẻ sựt cọng rau nghe giòn tan. Một đôi bụi rau lốt mọc bên bờ cát. Đất bồi tươi tốt, lá lốt xòe to hơn bàn tay người, to hơn cả lá trầu của bà. Má đưa tay lựa ngắt lá dày non mượt. Một đôi bụi rau má e ấp nấp dưới phía bờ rào dọc triền sông. Bụi nào bụi nấy um tùm. Rồi rau mương, xuyến chi, rau mơ… Má ngửa cái nón cời dạo một vòng dọc bờ sông đã đựng lưng nón toàn rau là rau.

Má trở về thì ba đã mắc chiếc võng giữa những tán cây vối, mấy chú, mấy bác vừa đưa võng cót két vừa nói chuyện râm ran bên tiếng sông rì rầm.

Nồi nước sôi, má ngửa vung vớt mớ rau luộc ra mặt vung rồi cho mớ cá vào, sau cùng đến lượt các loại rau nấu canh. Bữa cơm trưa ở đồng được dọn trên bãi đá, có vài củ khoai lang, mớ cá sông kho nghệ vàng ươm và chủ đạo là nồi canh rau dại cùng mớ rau dại luộc.

Má nói về cái thời “đói ăn rau đau uống thuốc” nhưng có khi đau cũng chẳng có tiền mà mua thuốc uống, chỉ chữa bằng các loại thuốc Nam truyền tai nhau, hầu hết là từ rau dại. Với má, cây rau nào cũng là vị thuốc. Ngọn lạc tiên, ngọn muồng luộc ăn chữa mất ngủ; rau lốt, mã đề lợi tiểu; tía tô giải cảm, trị ho; rau má, rau dớn mát gan, chữa thận…

Người nhà quê như má mỗi người đều là một bác sĩ hẳn hoi. Không biết sự thể thế nào nhưng chúng tôi thuở ấy lớn lên với cơm khoai, cá đồng và rau dại, dang nắng chang chang những trưa đồng và tắm mưa bì bõm những chiều giông mát mà chẳng đứa nào sụt sùi sổ mũi, đau đầu…

Làm dưới bãi bồi má dạo dọc sông, làm trên rẫy má dạo các triền suối, triền rẫy, vào rừng… Cũng là rau má, bắp chuối rừng, rau trai, mớ rau ranh, lá bứa, rau tàu bay… Mùa nào thức nấy, vùng nào rau ấy, không chỉ những bữa cơm trên rẫy, dưới đồng mà dường như bữa cơm nào của tuổi thơ chúng tôi cũng không thiếu mớ rau dại. Cứ thế, chúng tôi lớn lên trên những quê mùa, trên những đôi tay tảo tần và trong sự yêu thương của quê nhà ban tặng.

Chị nói má khi nào cũng sợ, ăn rau ăn củ người ta bán mà độc chết thì ở phố người ta chết hết rồi. Má cười. Tôi biết lời má không hẳn thế. Thể nào ngày chị đi về phố, má cũng đùm túm nào trứng gà, rau ngót và cả mấy nải chuối chát, bí đỏ, mướp, bầu… rồi lẩm bẩm “Rứa chứ đỡ được mấy bữa chợ”.

Mọi thứ được má gói ghém cẩn trọng trong lớp bao lát và không quên dặn chị rằng, về tới nhà bỏ hết ra chứ để rau úa. Xe chị nổ máy, má sẽ đứng tần ngần ở cửa, nhìn xuống con ngõ theo dáng chị và cháu ngoại khuất dần.

Có thể bạn quan tâm

Thương hoài mùa nhãn

Thương hoài mùa nhãn

(GLO)- Pleiku đang trong những ngày mưa dầm và gió cả. Ngồi nghe gió sột soạt từng cơn dọc theo mái nhà, thi thoảng, vài ba tiếng rơi lộp độp của chùm quả nhãn phía sát nhà bà Năm ở kế bên lại dội vào lòng tôi niềm thương nhớ khôn nguôi. Ký ức những mùa quả ngọt lại ùa về da diết.

Vệt nắng

Vệt nắng

Chiều nào cũng vậy, gã lọc cọc đạp chiếc xe già nua, bánh trước lỏng lẻo hơi lệch sang bên phải, cứ thế khật khưỡng đi trên con đường dẫn về phía công viên.

Mùa dã quỳ xanh lá

Mùa dã quỳ xanh lá

(GLO)- Những ngày này, dạo quanh các cung đường từ xã Đak Đoa về phường Pleiku, từ xã Bàu Cạn đi xã Ia Dom, thi thoảng, tôi gặp những vạt dã quỳ mướt xanh vươn mình đón gió. Lại thấy, mùa dã quỳ xanh lá ngân hoài một vẻ đẹp riêng.

Gánh cá của mẹ

Gánh cá của mẹ

(GLO)- Sáng sớm, khi chú gà trống choai cất tiếng gáy đầu tiên hòa vào tiếng thuyền chài khua nước ngoài sông, mẹ đã thức dậy. Bên ánh lửa bập bùng từ bếp củi, mẹ lặng lẽ chuẩn bị cho một ngày ra chợ. Hôm nay, mẹ lại gánh cá ra chợ huyện.

Khoảng trời quê

Khoảng trời quê

Mẹ vợ tôi, bà ngoại của 2 con trai của tôi, luôn miệng thắc mắc, ở thành phố lạ nhỉ, lúc nào cũng đông như mắc cửi và đèn điện như sao xa.

Sau cơn mưa

Sau cơn mưa

(GLO)- Với nhiều người, tự thân mưa đã gợi nỗi sầu, như một sự bất an, là niềm không mong đợi. Dẫu thế, như cỏ cây, cuộc đời mỗi người chẳng phải từ cơn mưa mà lớn khôn lên, những trải nghiệm cứ thế mà lấp đầy.

Dòng sông tuổi thơ

Dòng sông tuổi thơ

(GLO)- Ai cũng có tuổi thơ gắn bó với quê hương xứ sở, nơi chôn rau cắt rốn, nơi cuộc đời sâu nặng nghĩa tình với ông bà, cha mẹ, xóm giềng hay những gì thân thuộc nhất. Với tôi, tuổi thơ cũng từng gắn bó với dòng sông quê hương. Ấy là dòng sông Minh.

Mùa hè tuổi thơ

Mùa hè tuổi thơ

(GLO)- Thế là mùa hè đã về. Tia nắng thắp đỏ chùm phượng vĩ trải dài trên những lối phố. Tôi đi miên man trong nắng vàng, hòa cùng bản giao hưởng tiếng ve giữa trưa oi bức. Ký ức những ngày hè của tuổi thơ bỗng ùa về, lay động hồn tôi.

Một thời hương mía…

Một thời hương mía…

(GLO)-Từ con ngõ quen thuộc, tôi hướng mắt ra cánh đồng, thu vào bạt ngàn màu xanh của mía, bắp, đậu, khoai lang... Mỗi mùa một sắc điệu, trù phú và no đủ. Nếu ai đó từng gắn bó với mảnh đất này như tôi sẽ nghe tim mình thổn thức, thấy lòng xốn xang khi bao ký ức luyến thương thầm gọi, tìm về.

Chiêng ngân lòng phố

Chiêng ngân lòng phố

(GLO)- Sương còn an nhiên trên từng ngọn cỏ. Dãy núi phía trước nhà hiện ra mờ mờ. Đâu đó, vẳng trong thung sâu, gà rừng đã cất những thanh âm đầu tiên kéo bình minh vượt qua sườn đồi để chào một ngày mới.

Mùa hạ bình yên

Mùa hạ bình yên

(GLO)- Tôi thường kết thúc một buổi tối bằng vài phút ngồi yên trước khi đặt mình vào giấc ngủ. Ánh sáng của bóng đèn đêm phả dịu xuống là một bối cảnh nhẹ nhõm cho những nghĩ ngợi còn đọng lại sau cùng khi ngày vừa trôi.

Chạm vào sách

Chạm vào sách

(GLO)- Tôi có thói quen đọc sách từ hồi còn nhỏ. Cứ đi đâu, làm gì thấy thuận tiện là tôi mang sách theo cùng. Trên chuyến tàu Bắc-Nam hay trên chuyến xe đường dài, trong ba lô của tôi luôn có một vài cuốn sách mới mua hay đọc nửa chừng.

Vườn xưa mùa trái rụng

Vườn xưa mùa trái rụng

(GLO)- Tôi từng nghe âm thanh ấy khi ngồi dưới một tán cây xoài sẻ sau vườn, nơi má tôi phơi áo, con mèo nằm duỗi mình trên bậu cửa và tuổi thơ tôi trôi qua như một dòng nước mát lành.

Kỷ niệm khó quên

Kỷ niệm khó quên

(GLO)- Cũng đã nhiều lần, tôi được tham dự những buổi giao lưu giữa tác giả với bạn đọc qua các chương trình nghe nói chuyện thơ, đêm thơ-nhạc, buổi ra mắt tác phẩm mới, giới thiệu tác giả-tác phẩm do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức.

Những mùa sen

Những mùa sen

(GLO)- Tôi có một thời thơ ấu sống bên đầm sen Đồng Tháp Mười. Những buổi chiều mùa hạ, các anh chị chèo chiếc xuồng nhỏ đưa tôi ra một đầm nước mênh mông với ngập tràn màu sen hồng chấp chới, ngan ngát hương thơm.

Khi phố mùa hoa

Khi phố mùa hoa

(GLO)- Nơi nắng mưa chia 2 mùa rõ rệt, giao của mùa là những phố màu hoa. Không còn gió se mát hanh hao trên nền trời xanh ngắt, cái nóng oi hầm bắt đầu cho một ngày như sớm hơn thường lệ. 

Bước chậm, thở sâu

Bước chậm, thở sâu

(GLO)- Người xưa có câu: “Dục tốc bất đạt” (nghĩa là nếu muốn nhanh chóng thành công mà lại nóng vội thì sẽ không đạt kết quả). Còn bây giờ, mọi người thường bảo nhau, muốn nhanh thì phải từ từ.

Ru ta dịu dàng

Ru ta dịu dàng

(GLO)- Hôm đi tập huấn chuyên môn, tôi gặp lại Mây, cô bạn chung phòng ký túc xá hồi đại học. Suốt buổi hàn huyên, Mây cứ đăm đăm nhìn tôi, đôi mắt nói nhiều hơn cả những lời tâm sự.

Lưu bút học trò

Lưu bút học trò

(GLO)-Tháng 5, nắng bắt đầu rót mật lên từng kẽ lá. Màu nắng ấm nồng như lời thì thầm của thời gian, nhắc nhở chúng tôi rằng, ngày chia tay thầy cô, bè bạn đang đến thật gần. Trong lòng mỗi chúng tôi, dường như có một khoảng trống dần mở ra, khoảng trống của bao điều chưa kịp nói, chưa kịp làm.

null