Xứ bazan có nửa năm nắng và nửa năm còn lại dành cho mưa. Sau quãng thời gian đằng đẵng, cơn mưa đầu mùa bao giờ cũng rất được trông đợi. Dường như trong sự trông đợi ấy còn có cả tâm trạng, cả nỗi nhớ, thói quen.
Sau cơn mưa đầu mùa, người ta sẽ gieo xuống mảnh đất đã chuẩn bị sẵn những hạt giống được cất đặt từ mùa trước. Mùa sẽ lại nối mùa, xanh lên những hy vọng. Phố xá phạc phờ sau những ngày nắng hong rát bỏng được gột rửa bởi màn mưa. Con đường như được vớt lên từ một dòng sông, tinh sạch và dịu mát. Cây lá cũng reo vui theo những khúc mưa, trở mình biếc xanh.
Sau cơn mưa, những loài hoa của mùa hạ sẽ bừng thức, rực rỡ trên từng nẻo phố. Thành phố nhỏ bé của tôi có những loài cây đã quá thân thuộc, đến nỗi chỉ cần chúng xuất hiện trong một tấm ảnh được đăng lên ở đâu đó trên mạng xã hội là lập tức sẽ có rất đông người tham gia bình luận; mỗi bình luận thường gắn với một vài kỷ niệm nào đó rất đáng nhớ.
Như chiều ấy, trong lúc trú mưa, tôi vô tình bắt gặp một tấm ảnh kèm vài dòng trạng thái trong một hội nhóm của người Gia Lai. Tấm ảnh do một bạn trẻ dùng AI để tạo ra. Đó là cảnh một người ngồi trong quán cà phê nhìn ra cửa sổ. Khung cảnh bên ngoài có vài ba ngôi nhà gỗ lúp xúp, mái lợp tôn nằm khuất dưới tán mấy cây thông bên con đường lớp nhớp màu đất đỏ, trời mịt mùng mưa và bàng bạc sương mù. Tấm ảnh đã khiến rất nhiều người, trong đó có tôi như theo mưa trôi về Pleiku của thập niên 80, 90 của thế kỷ trước.
Đó là những ngày Pleiku còn rất vắng vẻ. Chỉ một vài tuyến đường chính ở trung tâm thị xã được trải nhựa. Nhà cửa phần nhiều được làm từ ván gỗ ghép lại, mái lợp tôn hoặc fibro xi măng. Những ngôi nhà nhỏ và thấp, có khi nằm lọt thỏm hẳn xuống dưới những con dốc gấp khúc, quanh co. Ngay cả quán xá cũng nhỏ bé và lúp xúp. Và ngày ấy mưa cũng nhiều vô cùng.
Tôi đã từng sống như chìm vào những tháng mưa không hề thấy mặt trời. Chúng tôi ngồi trong quán nhỏ thơm lựng mùi gỗ thông giữa buổi chiều mưa và sương mù quấn quyện. Những tán thông lòa xòa ngay bên cửa sổ, có thể nhìn rõ những giọt nước trong suốt đậu trên những chiếc lá hình kim, rồi chầm chậm lăn tròn và rơi xuống. Có lẽ, những ngày tháng ấy đã một phần tạo nên tính cách chúng tôi, lẳng lặng và ít nói.
Xa dần ra phía ngoại ô. Mùa mưa khiến người ta ngại di chuyển bởi những con đường đất lầy lội và trơn trượt. Thứ đất đỏ bám dính lên áo quần rất khó mà giặt tẩy cho sạch. Có lẽ trong ký ức của tôi sẽ mãi neo giữ hình ảnh những ngôi nhà làm bằng ván gỗ lem nhem đất đỏ miền ngoại ô và đám trẻ ướt sũng vì tắm mưa ở mương nước trước nhà.
Những trận mưa lớn, nước tràn lên ngập cả con đường như một dòng sông ngầu đỏ. Mưa đem bụi bẩn trả về cho đất, đem sương mù rắc lên núi đồi. Mưa còn đem theo cả những vui buồn khe khẽ của một thời trẻ thơ trong trẻo, hồn nhiên.
Đôi lúc, mưa khiến tôi có những quãng chậm lại, như điểm nhấn nhá trong một bản nhạc có giai điệu lặp lại đều đặn. Trong mưa, tôi có thể nghe được bài đồng dao đã bị lãng quên từ lâu lắm; có thể thấy bàn tay mẹ thoăn thoắt như thoi đưa, cố cho xong việc ruộng đồng trong cơn giông chiều nhập nhoạng hay tấm lưng gầy của cha đang cố kéo tấm áo mưa che cho con mình khỏi ướt… Tất cả đều là những ký ức đẹp và nếu có thể viết nhạc, giờ đây, tôi sẽ soạn một khúc mưa cho riêng mình!
