Vút một cánh hải âu về phía mặt trời đang ối đỏ. Chiều chầm chậm buông. Ở biển, dẫu mặt trời đã chìm xuống từ lâu nhưng bóng tối bò lan xuống mặt nước lại rất chậm. Khoảng sâm sẩm, chạng vạng thường kéo dài. Tôi đã từng ngồi trong cơn buốt lạnh và ngắm từng đợt sóng ngầu đục cuốn xô nhau tan trên bờ cát, khi biển chìm trong hun hút gió đông. Rồi chợt ngang qua khi biển vào thu hoặc mùa xuân thật đượm. Bốn mùa vẫn là thanh âm lao xao của từng đợt sóng nhưng chỉ có mùa hạ, sắc biển mới óng xanh một màu tơ biếc tiệp sắc trời.
Tôi sinh ra ở một làng chài, mở cửa nhà là nhìn thấy biển. Suốt dọc tuổi thơ mình, những con thuyền đánh cá sơn sắc xanh, đỏ sặc sỡ luôn có một sức hút rất đặc biệt với tôi. Những buổi chiều, giờ tàu cập bến, tôi thích được chìm vào không khí nhộn nhịp, náo nhiệt cảnh bán mua trên cảng cá. Những lần thức dậy cùng bình minh trên biển hoặc ngồi nhìn những buổi chiều dần chìm xuống giữa thênh thênh xanh, tôi bao giờ cũng như kẻ kiếm cớ loanh quanh với những thân tàu dập dềnh sóng nước. Ngắm nhìn cảnh bán mua ven chân sóng, thấy lòng nhen lên sự ấm áp và hy vọng giữa chốn thăm thẳm trùng khơi.
Những làng chài thường vắng bóng đàn ông, bởi họ thường gắn liền với công việc lênh đênh trên sóng nước. Những đôi mắt của người ở nhà, vì thế, cũng vời vợi xa xăm ngóng đợi. Câu chuyện kể về sự tích đá vọng phu của người Việt cổ sáng tạo ra cảnh người vợ bồng con trông chồng từ phía biển đã vuốt một ánh nhìn thật dài suốt lịch sử bao đời. Cho đến bây giờ, ánh mắt từ những làng chài vẫn ngày ngày dõi trông cho trời yên biển lặng, cho người ngoài khơi xa chân cứng đá mềm. Trong sự trở về của mỗi con tàu, ngoài niềm vui từ thành quả của những ngày lao động vất vả, lớn hơn, còn bao chứa niềm hạnh phúc của sự bình an, của đoàn tụ. Có lẽ, không nơi nào chứa đựng nhiều hiểm nguy và bất trắc như lòng biển thẳm sâu. Nhưng rồi, vì cuộc mưu sinh, đời này qua đời khác, người ta vẫn nối nghề và gắn mình với biển.
Và cũng vì từ lòng mong cầu trời yên biển lặng mà làng chài nào cũng có những nghi lễ thiêng liêng. Dọc dài đất nước, có bao nhiêu làng chài thì sẽ có bấy nhiêu cách thức thờ cúng thần linh để cầu bình an cho người lênh đênh trên sóng biển. Người Việt rất có niềm tin vào vạn vật hữu linh, chỉ cần con người có lòng thành. Hồi nhỏ, khi lần đầu được xem lễ cầu ngư của quê mình, tôi đã không khỏi ngạc nhiên về sự công phu, cầu kỳ khi chứng kiến các bà, các cô chuẩn bị vật phẩm cúng tế. Mỗi nơi mỗi cách thức, chỉ có lòng thành kính là như nhau, niềm mong cầu cũng thật giống nhau.
Một buổi chiều giữa bốn bề ngập đầy gió. Những cơn gió sinh ra từ biển khơi mang theo vị mặn mòi. Tôi ngồi dõi mắt về những thân tàu từ tít tận khơi xa, từ lúc chỉ là một cái chấm nhỏ đến khi có thể đưa tay chạm vào từng thớ gỗ rin rít, nghe được vị tanh nồng của hải sản, nhìn thấy những nụ cười rạng rỡ hiện lên trên gương mặt sậm nâu vì nắng gió. Tự dưng lòng tôi như cũng muốn reo lên. Một cảm giác thân thuộc ùa về theo những bước chân thoăn thoắt trên boong tàu. Tôi như lại thấy ngôi làng nhỏ nép mình ven biển trong những chiều đón tàu về trên cảng cá. Thấy những người phụ nữ làng chài ánh mắt lấp lánh sau những ngày dài ngóng đợi từ phía biển khơi.
Những ngày mai của nhiều đời sau nữa, biển vẫn là một phần rộng lớn ôm lấy quê hương tôi; ôm ấp cả phần đời của những người con sinh ra từ biển. Chỉ cần nghĩ đến biển, hơi thở đã như ướp đầy hương vị mặn nồng...
Ý kiến bạn đọc
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu