Không chỉ sở hữu khí hậu mát mẻ quanh năm, Măng Đen còn quyến rũ du khách bởi vẻ đẹp thơ mộng của những hồ nước tĩnh lặng, thác nước hùng vĩ và những cánh rừng nguyên sinh bạt ngàn.
Vùng đất của những vị thần
Măng Đen vẫn giữ được vẻ nguyên sơ và bình dị của một vùng đất mới được đánh thức. Những cánh rừng trải dài đến vô tận. Những căn biệt thự ẩn mình dưới tán cây. Tất cả tạo nên một không gian tĩnh lặng đến lạ kỳ.
Từ xa xưa, người Mơ Nâm vẫn truyền nhau câu chuyện về một vùng đất linh thiêng, nơi trú ngụ của các vị thần. Theo ông Đặng Đình Toán, Trưởng phòng Văn hóa, khoa học và thông tin H.Kon Plông, Măng Đen từng mang tên nguyên sơ là T'Măng Deeng. Trong tiếng Mơ Nâm, "T'Măng" nghĩa là nơi ở, "Deeng" là thần linh, T'Măng Deeng tức là chốn ở của các vị thần.
Truyền thuyết kể rằng, thuở sơ khai, T'Măng Deeng chỉ là một vùng rừng hoang, núi non trùng điệp, chưa một dấu chân người. Từ cõi cao xanh, Plinh Huynh, một vị thần tối cao với quyền năng sáng tạo muôn loài, thương cảnh đất tốt mà thiếu người, ngài liền sai 7 người con trai của mình xuống trần gian khai phá, lập làng. Vâng lời cha, 7 chàng trai khôi ngô tuấn tú hạ phàm, tự mình khai khẩn đất hoang, dựng nên vườn tược, ruộng đồng trù phú.
Khi 7 người con đến tuổi trưởng thành, Plinh Huynh lại đích thân hạ phàm. Ngài đi khắp các bản làng, tìm hỏi những cô gái xinh đẹp, nết na, khéo léo để cưới hỏi cho từng người con trai. Sau hôn lễ linh đình giữa núi rừng, 7 cặp vợ chồng chia nhau mở đất, dựng làng, khai sinh nên 7 buôn làng trù phú quanh vùng T'Măng Deeng. 7 chàng trai khi ấy được phong làm 7 vị thần, mỗi người cai quản một làng. Còn những người vợ cũng hóa thân thành linh vật đại diện cho các loài như heo, nai, cá, thằn lằn... Nhằm giữ gìn sự hài hòa giữa con người và muôn loài, thần Plinh Huynh truyền cho các con lập lời thề thiêng: suốt đời không được sát sinh, ăn thịt giống loài mà vợ mình đại diện. Bất kỳ ai vi phạm sẽ bị trừng phạt.
Thuở ban đầu, mỗi năm, 7 vị thần lại bay về trời một lần để báo cáo tình hình với cha. Nhưng càng sống lâu dưới trần, họ càng quyến luyến cõi người. Rồi một năm nọ, họ không trở về nữa. Làng mạc dần phồn vinh, kho lúa đầy ắp, thú rừng béo mập, người người sống yên vui. Cho đến một dịp lễ Deeng, cả 7 làng mở hội lớn. Khắp các bản làng vang tiếng chiêng, tiếng hát, rượu cần thơm men, vòng xoang quay cuồng bên cây nêu cao vút. Trong men say, giữa tiếng trống chiêng rộn ràng, 7 người con quên mất lời thề năm xưa. Họ hòa vào niềm vui, không chối từ bất kỳ món ngon vật lạ nào dân làng dâng lên, trong đó có cả những giống loài vốn là linh vật, hóa thân của những người vợ mà cha đã ban cho.
Từ trên cao xanh, Plinh Huynh nhìn xuống, nổi giận giáng xuống trần những tia lửa trời. Sấm nổ giữa trời quang. Tia chớp rạch toạc bầu không. Lửa thiêng trút xuống, thiêu rụi bản làng chỉ trong khoảnh khắc.
Mặt đất dưới 7 ngôi làng rung chuyển rồi sụp xuống, tạo thành những hố sâu khổng lồ. Từ lòng đất, khói lửa và nham thạch cuồn cuộn trào lên, đỏ rực như những cột lửa trời. Những tia sét từ cơn thịnh nộ của Plinh Huynh bắn vào vách núi, tạo thành 3 dòng thác lớn đổ ào ào như tiếng khóc xé núi rừng. Dòng nước dữ dội ấy tràn qua, dập tắt ngọn lửa đang thiêu rụi bản làng, rồi hóa thành 7 hồ nước trong vắt giữa đại ngàn. Người đời sau gọi tên 7 hồ theo tên 7 chàng trai: Toong Đam, Toong Rpông, Toong Zơ Ri, Toong Ziu, Toong Săng, Toong Li Lung và Toong Pô. Còn 3 dòng thác thiêng ấy mang tên: Pa Sỹ, Đăk Ke và Pne.
Kể từ ngày ấy, người Mơ Nâm sống sót lập lại làng bản, tiếp tục truyền tụng câu chuyện như một lời răn phải giữ trọn lời thề, không phản bội điều thiêng liêng.
Trải nghiệm đáng nhớ và sâu sắc
Ông Phạm Văn Thắng, Phó chủ tịch UBND H.Kon Plông, cho biết ngày nay Măng Đen đang dần trở thành một điểm đến hấp dẫn trên bản đồ du lịch VN. Với tiềm năng du lịch sinh thái và văn hóa, nơi đây đang được đầu tư và phát triển để mang đến những trải nghiệm độc đáo cho du khách. Bên cạnh việc khám phá thiên nhiên, du khách còn có cơ hội tìm hiểu về văn hóa độc đáo của các dân tộc thiểu số, thưởng thức những món ăn đặc sản của vùng cao nguyên.
Năm 2024, Khu du lịch sinh thái Măng Đen đã đón 1,2 triệu lượt khách, mang về doanh thu hơn 420 tỉ đồng. Măng Đen không chỉ là một địa điểm du lịch đơn thuần mà còn là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa và lịch sử đặc sắc. Với vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và những câu chuyện huyền thoại kỳ thú, Măng Đen hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm đáng nhớ và sâu sắc về vùng đất Tây nguyên hùng vĩ.
Theo bà Bạch Thị Mân, Phó giám đốc Sở VH-TT-DL tỉnh Kon Tum, để phát triển Măng Đen thành điểm đến hấp dẫn của Tây nguyên, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội cho tỉnh Kon Tum, năm 2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch chung xây dựng khu du lịch Măng Đen. Theo đó, phạm vi lập quy hoạch khu du lịch Măng Đen có diện tích hơn 90.000 ha. Nơi đây sẽ khai thác các lợi thế về khí hậu, cảnh quan tự nhiên và nét văn hóa truyền thống để phát triển các hoạt động kinh tế, du lịch. (còn tiếp)
Theo Đức Nhật (TNO)
