Mắt quê

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
Người ta bước chân ra phố tính chuyện đi xe nào hay mở ứng dụng đặt xe, nhưng dân miệt sông nước thì quen với chiếc ghe, chiếc xuồng hay phi thẳng vỏ lãi (phương tiện di chuyển trên sông, thường làm bằng vật liệu composite) mà đi chợ cho kịp buổi sớm mơi.
Mắt ghe mang dáng vẻ hiền hòa nhưng cũng đủ thần đủ oai để làm điểm tựa tinh thần cho người dân di chuyển trên sông nước. Ảnh: VINH VÕ

Mắt ghe mang dáng vẻ hiền hòa nhưng cũng đủ thần đủ oai để làm điểm tựa tinh thần cho người dân di chuyển trên sông nước. Ảnh: VINH VÕ

Miền châu thổ, ghe xuồng len lỏi ngược xuôi khắp sông rạch, là phương tiện di chuyển, là đời thương hồ gắn liền với chiếc ghe, con nước mà rong ruổi làm ăn. Mỗi chiếc ghe luôn mang đôi mắt được người thợ trau chuốt tỉ mẩn, bởi lời người xưa căn dặn lại, ghe xuồng cũng như một sinh vật. Ghe phải có mắt, một đôi mắt không quá dữ nhưng đủ cái thần, cái oai phong để thủy quái dưới sông không làm hại… Và đôi mắt của ghe xuồng cũng là đôi mắt dẫn đường, để người đi trên sông nước đến được bến bờ an toàn, đi biển thì đến ngư trường thuận lợi cá tôm.

Ở những xưởng đóng ghe, tàu lớn, có riêng hẳn một đội thợ chuyên vẽ mắt, căn cứ vào hình dáng, màu sắc của đôi mắt trên ghe mà người ta có thể phân biệt được chủ nhân của nó đến từ tỉnh, thành nào. Cái tài tình của người đi sông nước cũng không thua gì dân trên phố, nhìn biển số xe mà đoán tên địa phương.

Mắt ghe được vẽ hai bên mũi ghe rất đa dạng, đủ kiểu loại nhưng có chung đặc điểm là trông rất hiền lành. Từ Bắc Bình Thuận trở ra Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định, Quảng Nam..., ghe có dáng mắt hẹp, đuôi mắt dài, tròng đen, nhãn cầu trắng vẽ trên nền xanh. Từ Nam Bình Thuận trở vô TPHCM, Vũng Tàu, Rạch Giá..., ghe có mắt mở to, hình tròn hoặc bầu dục, tròng đen, nhãn cầu trắng vẽ trên nền đỏ.

Nhiều năm qua, khi tốc độ đô thị hóa ngày càng nhanh, dân thương hồ cũng chỉ còn lác đác. Ghe xuồng vẫn là phương tiện di chuyển nơi miền sông nước nhưng cũng thu hẹp dần khi các con lộ mới mở, xe máy, xe tải vận chuyển hàng hóa bon bon, tấp nập. Khách du lịch có thích miệt phù sa cũng chỉ lướt qua những chợ nổi, cuộc vui còn bận trên những cây bẹo rao hàng, ăn bữa sáng tròng trành trên mặt nước, mấy ai để ý đến những đôi mắt to tròn đang xuôi ngược trên sông.

Giới nghiên cứu văn hóa cũng bắt đầu những cuộc hội thảo nhiều hơn về đôi mắt của ghe. Bởi sinh ra theo nhu cầu của người dân nơi miền sông nước, mắt ghe không chỉ là câu chuyện niềm tin tinh thần, mà nó còn là nét văn hóa đặc trưng vùng miền, mà nếu mất đi rồi người ta khó có thể tìm thấy điều thay thế.

Sông quê mấy bận con nước lớn nước ròng, chiếc ghe với đôi mắt dẫn đường cứ thế mà đi, đi ngang dọc trên quê hương và đi suốt dặm dài năm tháng trong đời. Dòng nước mênh mông thì ghe xuồng lo gì không bến đợi, đời người mấy bận xa xứ, mỗi khi nhìn con nước, ghe xuồng ngược xuôi mà nhớ quê. Một đôi mắt dẫn đường trên sông, và có lẽ cũng là đôi mắt để đâu đó có người con xa xứ nhớ về một khoảng trời, một miền sông nước đã lâu ngày chưa trở lại… Và đôi mắt, để người ta mãi có cho mình một điểm tựa tinh thần, dẫu xuôi theo hướng nào, con nước về đâu thì đất quê mãi che chở phận người, sông quê êm dịu bến chờ bình yên.

Có thể bạn quan tâm

Mùa nấm mối

Mùa nấm mối

(GLO)- Đã 3 mùa mưa qua, khu vườn nhà tôi đều xuất hiện nấm mối. Những búp nấm nhú lên mặt lá ủ sau một thời gian dài ủ meo mầm, khi gặp cơn mưa đầu mùa rồi nắng lên vài hôm, có cơn mưa tiếp theo là những tai nấm mối thân trắng, núm đầu dù màu xám đội lên từng khóm.

Dã quỳ trong sương đêm

Dã quỳ trong sương đêm

(GLO)- Dã quỳ là biểu tượng của sức sống mãnh liệt, kiêu hãnh. Khi gợi nhắc sắc hoa màu nhớ, người ta thường nghĩ đến màu vàng rực rỡ trong nắng ban mai, trong buổi bình minh hé giấc hay rực ấm lúc chiều tà.

Thương hoài bếp lửa

Thương hoài bếp lửa

(GLO)- Ở quê, mẹ tôi vẫn dùng bếp củi. Mỗi lần về quê, tôi rất thích ngồi bên bếp lửa ấy, thi thoảng lại dụi đầu vào vai mẹ. Ngọn lửa tí tách reo vui gọi về trong tôi biết bao kỷ niệm ấu thơ.

Thân Thương loài hoa của núi - Dã quỳ

Thân thương loài hoa của núi

(GLO)- Khi những cơn mưa cuối mùa khép lại báo hiệu mùa khô Tây Nguyên đã đến, những dải hoa dã quỳ (còn có tên cúc quỳ, sơn quỳ, quỳ dại,…) bắt đầu vươn mình khoe sắc. Những đóa hoa dã quỳ nhỏ bé, tràn đầy năng lượng và sức sống, tạo nên những dải sóng đồi vàng rực, mê hoặc lòng người.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Nhớ mùa cà phê

(GLO)- Lâu lắm rồi, tôi mới có 1 ngày nghỉ rớt vào giữa tuần. Vui vẻ tận hưởng ngày nghỉ đột xuất cũng là một cách để hưởng thụ cuộc sống. Tôi lấy điện thoại ra gọi bạn. Sau một hồi chuông dài, tôi nghe tiếng bạn giữa vô số thanh âm ồn ào. Bạn nói đang bận hái cà phê.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Vườn quê giữa phố

(GLO)- Chẳng biết chủ vườn là ai nhưng tự nhiên lại thấy mến khi họ đã mang chút hương đồng gió nội vào chốn phố xá chật chội. Vườn có rau cải ngồng, diếp cá, rau lang, chuối xanh... Bao nhiêu món rau quê cứ thế bày biện.

Áo bà ba

Áo bà ba

(GLO)- Đang mua hàng thì bỗng nhiên tôi cảm thấy có người phía sau nhìn mình. Tôi quay đầu lại và bất giác mỉm cười chào chị.

Thạch sương sâm - Món quà ký ức

Thạch sương sâm - Món quà ký ức

(GLO)- Khu chợ Bà Định (TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) đông đúc kẻ bán người mua với đủ thực phẩm tươi rói vào sáng sớm. Vậy nhưng, hàng thạch sương sâm của bà Nguyễn Thị Hoa (trú tại 34/25 Hoàng Sa, TP. Pleiku) luôn có sức hút đặc biệt. Dù nắng hay mưa, hàng của bà luôn bán hết trước 8-9 giờ sáng.

Gửi lại trên đồi

Gửi lại trên đồi

(GLO)- Đôi khi, một chuyến đi xa chỉ chừng mấy mươi cây số cũng đủ khiến chúng ta bước ra khỏi cái vòng quẩn quanh thường nhật, thu lấy một ít năng lượng mới trước khi mình bị “mòn” đi bởi những trật tự cũ càng.

Chênh chao mùa về

Chênh chao mùa về

(GLO)- Những ngày này, mưa dường như đã ngừng rơi. Khoảng mênh mông bao la chờn vờn mây trắng bỗng trở thành phông nền cho bức tranh thiên nhiên vời vợi nắng. Gió cũng đã thao thiết trở mùa.

Chiếc áo ấm cũ

Chiếc áo ấm cũ

Mấy ngày nay trời trở lạnh. Mẹ lúi húi dọn tủ đồ, rồi lấy ra chiếc áo len đã cũ, phần ống tay đen nhẻm, lại còn bị bung chỉ một đoạn. Thay vì bỏ đi, mẹ vuốt ve rồi lấy kim chỉ ra khâu khâu vá vá.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Thương những tàn phai

(GLO)- Giao mùa, khi làn gió mang hơi lạnh ào qua, những chiếc lá khô bứt khỏi cành rơi lả tả. Một chiếc lá rơi, một cánh hoa tàn, một buổi chiều nhạt nắng tạo nên khung cảnh tịch liêu với vẻ đẹp rất riêng. Có người bảo đó là cái đẹp của sự tàn phai.

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet

Đồ cũ

(GLO)- Có lẽ thuộc tuýp người hoài cổ nên tôi thường tiếc nuối những điều thuộc về xưa cũ. Đôi khi, không hẳn là những khắc khoải mơ hồ mà ám ảnh tôi bằng cả một vùng ký ức ắp đầy nhớ thương day dứt. Một ngày bất giác chạm vào, lòng lại chênh chao nhớ người, nhớ về một thời gian khó ngày xưa.

Bước chạy trong mây

Bước chạy trong mây

Một cuốc chạy bộ ngẫu hứng, từ bờ biển Mân Thái lên đỉnh Sơn Trà (TP.Đà Nẵng) cho tôi vỡ ra nhiều điều. Tôi tự nhủ mình đang có những bước chạy trong mây...

Minh họa: HUYỀN TRANG

Hoài niệm thư tay

(GLO)- Khi ngồi bên hiên nhà cùng cơn mưa cuối mùa, tôi lại nhớ về những người bạn thân từ thuở nhỏ. Đã mấy lần cầm điện thoại, định gọi hoặc nhắn tin trong nhóm, nhưng rồi lại thôi.