Khói un lúa lép

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Thời xưa, nông dân quê tôi làm mỗi năm ba vụ lúa. Riêng vụ ba rơi vào những tháng mưa lũ, xem như “đánh bạc với trời”. Làm ba vụ, đầu tắt mặt tối vẫn thiếu đói triền miên. Làng quê xơ xác mỗi khi mùa lũ về.

Hết thời hợp tác, ruộng về với người cày cuốc. Nông dân chỉ làm hai vụ lúa. Giữa tháng 7 đến đầu tháng 8 âm lịch ở quê tôi là thời điểm lúa hè thu bắt đầu chín. Sau đông xuân, hè thu là vụ thứ hai kết thúc một năm gieo cấy với rất nhiều hy vọng của người gieo hạt.
 
Mùa lúa chín là mùa đẹp nhất ở làng quê. Náo nức chờ lúa về, lòng người như nắng sớm. Trên cánh đồng làng mới đầu lác đác một vài chân ruộng lốm đốm vàng, chẳng bao lâu sau là một bức tranh vàng rực. Không gian càng thêm rực rỡ. Trong ánh chiều tà, đàn chim trời đủ loại, đông nhất là chim sẻ chẳng biết từ đâu lũ lượt kéo về.
 
Từ lúc tinh mơ, khi cây cỏ còn ngậm sương, bà con đã tranh thủ ra đồng. Không gian chưa tỏ mặt người nhưng đồng trên xóm dưới đã nghe rõ tiếng rè rè của máy gặt đập liên hợp. Thời buổi hiện đại, người có tiền mua máy đi gặt thuê. Đồng quê thì vẫn vậy, vẫn cái không khí rạo rực chờ lúa về nhưng cách người nông dân thu hoạch bây giờ đã khác.

 

 Mùa rơm. Ảnh: Đoàn Vương Quốc
Mùa rơm. Ảnh: Đoàn Vương Quốc


Ngày xưa người ta dùng bồ, rồi đến máy suốt đạp chân để thu hoạch lúa. Khi gặt xong cho lúa vào bao mang về đổ ra nong, ra sân đất nện, xi măng để phơi. Trời nắng to chỉ một ngày, còn thì hai ngày lúa sẽ khô giòn. Đợi lúc gió nồm thổi mạnh, các chị các cô tranh thủ giê lúa để loại lúa lép, đem lúa chắc cất vào bồ.
 
Giữa mùa gặt, khi những tia nắng cuối cùng tắt trên ngọn cây cao, hoàng hôn chập choạng, bóng tối lần vào từng con ngõ là lúc người ta đem un những đống lúa lép. Trong không gian miền quê thoáng đãng, mùi khói un xông vào mũi hăng hắc lẫn với mùi bùn đất ngây ngây vừa quen, vừa lạ.
 
Mùa gặt quê tôi có khói đốt đồng, khói un chuột, khói un lúa lép. Gặt lúa xong nhà không nuôi bò thì đốt rơm tại ruộng để lấy tro. Khói đốt đồng theo gió bùng lên như những đám mây đen xám bay lang thang trước khi về trời. Khói un chuột ngoài đồng của đám trẻ con nghịch ngợm không bay lên mà chui xuống hang hốc rồi tan biến trong lòng đất. Chỉ có khói un lúa lép là còn lại, ban đầu chỉ là những sợi khói mỏng manh rồi thành làn khói bay là là dưới thấp như vương vấn, quấn quýt chân người. Lúa lép không bao giờ cháy bùng thành ngọn mà âm ỉ cháy, lặng thầm cháy thật kín thật nhẹ, không lồ lộ, khua khoắng. Nếu quan sát kỹ thì đó là kiểu cháy lem lém, cháy ngấm ngầm bởi chẳng thấy than hồng và ngọn lửa. Khi bóng tối khép lại, phủ trùm lên những mái nhà, không gian miền quê đi vào tĩnh mịch cũng là lúc khói un lúa lép lặng lẽ tỏa vào đêm và trở thành một phần không thể thiếu của làng quê mùa gặt.
 
Người nông dân quê tôi vãi hạt thóc giống xuống ruộng cũng là lúc họ bắt đầu gieo một niềm hy vọng. Hy vọng sẽ có mưa thuận gió hòa. Hy vọng mùa màng ít sâu bệnh, lúa sẽ bội thu. Hy vọng không chỉ mùa này mà cho cả mùa sau, những mùa sau nữa.
 
Không chỉ bây giờ mà vòi vọi từ hàng ngàn năm trước, thuở tổ tiên ta biết làm lúa nước ở đồng bằng sông Hồng, niềm hy vọng ấy đã nuôi sống biết bao kiếp người. Niềm hy vọng được giấu kín, băng qua bão dông, lũ lụt, chiến tranh, chẳng bao giờ tắt. Niềm hy vọng không cao xa nhưng nếu thiếu người nông dân chẳng còn biết bám víu vào đâu nữa.
 
Mấy tháng trời vất vả, lấm láp ngoài ruộng đồng, ai cũng mong tới ngày gặt hái. Vui nhất là thấy đống lúa lép nhà mình ít hơn mọi năm. Càng vui hơn khi cả xóm, cả làng được mùa. Buồn nhất là khi giê lúa, cơn gió nồm mạnh thổi qua bay đi nhiều lúa lép, lúa chắc còn lại không nhiều. Thôi thì đợi đến mùa sau.
 
Có đi với người dân quê đến hết cuộc đời mới thấu hiểu được niềm vui, nỗi buồn của họ trong mỗi mùa gặt. Nhà nào được mùa, dẫu không nhiều ruộng, họ cũng tự xem như mình đã “trúng số”. Thôi thì kiếm chút gì ngon mời chị em giúp gieo sạ, làm cỏ, bón phân. Một tràng bánh đúc, bánh bèo hay một bữa bánh xèo thật rôm rả. Không chè chén thả cửa như ngư dân trúng mùa biển, bữa tiệc của người nông dân nhẹ nhàng, không chút ồn ả bởi năm nào bão lũ cũng rập rình ngoài ngõ luôn nhắc nhở họ.
 
Nhớ một thuở cơ cực, nông dân làm ruộng không được trả bằng thóc mà tính bằng điểm. Gạo không đủ ăn, thiếu củi, nhiều người đi gom lúa lép về nấu cháo heo, ủ lấy tro bón ruộng. Thời ấy nhà tôi cũng thế. Có năm mùa màng thất bát, mẹ tôi đi gặt lúa thuê, mót lúa vẫn không đủ gạo cho đàn con đang tuổi lớn. Phận người như hạt lúa lép ngoài đồng.
 
Miền quê đã thay đổi, không còn cảnh thiếu ăn mùa giáp hạt. Thế nhưng mỗi khi vô tình bắt gặp mùi khói un lúa lép thoảng trong gió, tôi lại nghĩ về nỗi cơ cực của người nông dân và mong sao mùa này ruộng đồng không có nhiều lúa lép.
    


http://baoquangngai.vn/channel/2028/202110/khoi-un-lua-lep-3082250/

Theo THANH TÁNH (Báo Quảng Ngãi)

Có thể bạn quan tâm

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê là chủ đề chung cho tập truyện ngắn “Người hai quê” của Hương Văn do Tạp chí Văn nghệ Quân đội chọn lọc và được NXB Quân đội Nhân dân - 2025 ấn hành. 

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Tự hào được sống đúng đam mê

Tự hào được sống đúng đam mê

Có thẻ hay không có thẻ nhà báo họ vẫn làm báo. Bởi họ luôn có niềm đam mê và mong muốn góp một phần nhỏ bé vào hành trình chuyển động của xã hội bằng ngòi bút, bằng trái tim và bằng đôi mắt luôn đau đáu với hiện thực.

Tác nghiệp ở Trường Sa

Tác nghiệp ở Trường Sa

Mỗi chuyến tác nghiệp tại Trường Sa không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là hành trình cảm xúc, hun đúc tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến. Những trải nghiệm nơi đảo xa đã trở thành dấu mốc nổi bật trên chặng đường làm báo, để các phóng viên, biên tập viên được “tôi luyện” trong môi trường đặc biệt, khắc nghiệt và đầy cảm hứng.

null