Trong căn nhà nhỏ tại làng Bek (xã Ia Bă, huyện Ia Grai), em Puih Dúp (SN 2006) đang chuyện trò vui vẻ bên gia đình. Nhìn không khí ấm áp đó, ít ai biết rằng, mới cách đây 4 tháng, Dúp từng nhiều lần bất hòa với bố mẹ vì kiên quyết đi lấy chồng. “Nhà nghèo, bố bị tật ở chân nên mẹ phải bươn chải lo cho cả nhà. Em thương mẹ, muốn lấy chồng sớm để bớt đi gánh nặng cho mẹ. Em chỉ nghĩ được như vậy”-Dúp chia sẻ.
 |
Các tổ chức cơ sở Đoàn ở huyện Ia Pa triển khai hoạt động tuyên truyền về tảo hôn với nhiều hình thức phong phú, đa dạng (ảnh đơn vị cung cấp). |
Nắm bắt sự việc và thấu hiểu tâm tư của Dúp, các thành viên Câu lạc bộ (CLB) “Tiền hôn nhân” (thuộc Đoàn xã Ia Bă) đã tìm đến nhà gặp gỡ, động viên và tuyên truyền để em hiểu được việc kết hôn khi chưa đủ 18 tuổi là vi phạm pháp luật, thậm chí còn kéo theo nhiều hệ lụy. “Mưa dầm thấm lâu”, Dúp đã hiểu ra. Thậm chí, em còn tích cực khuyên bảo anh em họ hàng và bạn bè không nên tảo hôn mà dành thời gian chuẩn bị cho mình một tương lai tốt đẹp hơn.
Chị Nguyễn Thị Trà Giang-Phó Bí thư Đoàn xã Ia Bă-cho hay: Tháng 5-2022, CLB “Tiền hôn nhân” xã Ia Bă ra mắt với 7 thành viên do chị làm Chủ nhiệm. Nhiệm vụ chủ yếu của CLB là tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về hôn nhân và gia đình; kịp thời nắm bắt những trường hợp có nguy cơ tảo hôn trong đoàn viên, thanh niên người DTTS để kịp thời đưa ra biện pháp ngăn chặn. “Từ khi đi vào hoạt động đến nay, CLB đã tuyên truyền, vận động thành công nhiều trường hợp thanh-thiếu niên DTTS có ý định kết hôn sớm; đáng chú ý, có em đã trở lại trường để học tập hoặc tiếp tục đi làm ăn xa. Nhận thức của đoàn viên, thanh niên nói riêng, người dân các làng DTTS nói chung từng bước được nâng cao”-chị Giang phấn khởi nói.
Đến nay, CLB “Tiền hôn nhân” đã được thành lập tại 6/13 xã, thị trấn của huyện Ia Grai gồm: Ia Bă, Ia Tô, Ia Hrung, Ia Khai, Ia Chía và Ia Pếch; qua đó, góp phần tạo chuyển biến rõ nét trong công tác phòng-chống tảo hôn trên địa bàn. Phó Bí thư Huyện Đoàn Nguyễn Như Quang cho biết: Hàng năm, Ban Chấp hành Huyện Đoàn đều xây dựng kế hoạch với các nội dung cụ thể nhằm thực hiện có hiệu quả Đề án giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong đoàn viên, thanh niên vùng đồng bào DTTS. Trên cơ sở này, các tổ chức cơ sở Đoàn trực thuộc sẽ cụ thể hóa thành những chương trình, hoạt động phù hợp với địa phương, đơn vị mình. Ngoài xây dựng mô hình CLB “Tiền hôn nhân”, các cấp bộ Đoàn còn tích cực tuyên truyền, vận động, tư vấn trợ giúp pháp lý nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của đoàn viên, thanh niên vùng DTTS về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.
Huyện Ia Pa có hơn 70% dân số là người DTTS. Do nhận thức còn hạn chế nên tình trạng tảo hôn vẫn hiện hữu ở nhiều buôn làng. Theo thống kê, từ năm 2021 đến tháng 5-2023, trên địa bàn huyện có 205 cặp tảo hôn (chiếm 15,73%), trong đó, số cặp tảo hôn là người DTTS chiếm 99,02%. Trước thực trạng đó, Huyện Đoàn đã phối hợp với các ban, ngành, cơ quan chuyên môn đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm từng bước xóa bỏ hành vi này. “Trong năm 2023, ngoài hưởng ứng các chương trình của Huyện Đoàn, các tổ chức cơ sở Đoàn trực thuộc cũng triển khai nhiều hoạt động tuyên truyền về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống với nhiều hình thức phong phú, đa dạng như: tổ chức hội thi, trò chơi, sử dụng song ngữ Việt-Jrai để truyền tải đến người dân… thu hút hàng trăm lượt đoàn viên, thanh niên tham gia”-Bí thư Huyện Đoàn Lê Thị Hằng thông tin.
Để chung tay đẩy lùi tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, những năm qua, Tỉnh Đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tỉnh đã chỉ đạo các cấp bộ Đoàn tăng cường phối hợp với các ngành, địa phương triển khai công tác tuyên truyền lồng ghép nội dung quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, những hệ lụy của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, phổ biến kiến thức về sức khỏe sinh sản vị thành niên nhằm nâng cao nhận thức cho đoàn viên, hội viên, thanh niên và cộng đồng; xây dựng và ra mắt các mô hình, CLB về ngăn chặn, đẩy lùi nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; đồng thời, tổ chức nhiều hoạt động nhằm tạo sân chơi lành mạnh, quan tâm hỗ trợ việc làm cho thanh niên DTTS để giúp họ ổn định đời sống, phát triển kinh tế, hạn chế việc kết hôn khi chưa đủ tuổi theo quy định của pháp luật.
 |
Ra mắt CLB “Tiền hôn nhân” xã Ia Bă (huyện Ia Grai). Ảnh đơn vị cung cấp |
Anh Đỗ Đức Thanh-Phó Bí thư Tỉnh Đoàn, Chủ tịch Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tỉnh-cho hay: Riêng trong năm 2023, cấp tỉnh đã tổ chức sân chơi và hoạt động truyền thông về phòng-chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết trong thanh niên DTTS tại huyện Ia Pa; lồng ghép tuyên truyền về nội dung này nhân lễ ra quân Ngày cao điểm chung tay xây dựng nông thôn mới tại huyện Krông Pa, chương trình diễn đàn và tuyên dương “Gia đình trẻ tiêu biểu” năm 2023 tại huyện Chư Prông. Các hoạt động trên thu hút gần 1.000 lượt đoàn viên, thanh niên và người dân tham gia, trong đó hầu hết là người DTTS.
“Thời gian đến, Tỉnh Đoàn, Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam tỉnh sẽ tiếp tục tăng cường chỉ đạo tổ chức Đoàn-Hội các cấp phát huy hiệu quả vai trò của đội ngũ cán bộ, đoàn viên, hội viên tham gia bảo tồn những nét văn hóa truyền thống tốt đẹp, xây dựng đời sống mới, xóa bỏ các tập tục lạc hậu; tích cực phổ biến, giáo dục pháp luật để phòng ngừa, ngăn chặn tảo hôn trong thanh thiếu niên DTTS; tăng cường các hoạt động hỗ trợ, khơi dậy tinh thần hiếu học, tiếp thêm động lực cho học sinh nghèo đến trường, giảm tỷ lệ học sinh bỏ học và có nguy cơ bỏ học dẫn đến việc kết hôn sớm; nghiên cứu, đưa nội dung phòng-chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống trở thành tiêu chí của các mô hình, cuộc vận động, đặc biệt là trong triển khai mô hình làng thanh niên “2 không 2 có” trên địa bàn tỉnh”-anh Thanh cho biết.
