(GLO)- Đêm thơ Nguyên tiêu năm 2025 với chủ đề “Gia Lai khát vọng vươn mình” vừa diễn ra vào tối 12-2 tại Quảng trường Đại Đoàn Kết (TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) trong không khí thân tình, ấm áp, bằng một tình yêu trọn vẹn dành cho thi ca.
Đông đảo người yêu thơ đến với đêm thơ Nguyên tiêu năm 2025. Ảnh: Lam Nguyên
Với tâm hồn nhạy cảm, từng chuyển động của mùa luôn gợi những xôn xao trong lòng người nghệ sĩ, nhất là khi xuân đến. Mùa đẹp nhất trong năm được nhiều tác giả chọn gửi gắm bao niềm hân hoan và hy vọng. Đêm thơ Nguyên tiêu năm nay có bài thơ xuân của một tác giả đặc biệt được diễn ngâm, đó là “Mừng xuân đón Tết” của ông Ksor Phước-nguyên Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, nguyên Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, nguyên Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai.
Càng đặc biệt hơn khi bài thơ ra đời cách đây đã 50 năm, bắt đầu bằng những phác họa rất xuân: “Ta đứng đây nhìn thủ đô nhộn nhịp/Đón xuân về, chưa kịp tiễn đông qua/Tiếng pháo giòn xen tiếng hát ai ca/Ôi vui quá, xin chào mừng năm mới/Cả trời đất nhuộm màu xanh phơi phới/Trong nắng vàng hiển hiện phố phường tươi”.
Từ tình yêu tha thiết với cuộc sống, với Đảng, người chính khách bỗng hóa thi sĩ qua cái nhìn hàm ơn: “Giữa hồn ta, đôi cánh thơ lay động/Như con chim thức dậy muốn bay đi/Thơ nâng ta lên thế giới diệu kỳ/Sáng nơi đó: Mặt người và hoa trái/Cảm ơn Đảng cho ta lòng nhân ái/Cho ta bao mơ ước với niềm tin…”.
Một phần diễn ngâm tại đêm thơ Nguyên tiêu năm 2025. Ảnh: Lam Nguyên
Hòa vào mạch sống mùa xuân còn là bao xúc cảm dành cho quê xứ, cho đất và người ở nơi nuôi lớn tâm hồn. Thế nên khung cảnh vùng đất được mệnh danh “chảo lửa” Krông Pa đã đi vào thơ của tác giả Mai Hương từ một góc nhìn khác, lãng mạn và ý vị: “Anh đến quê em một chiều hò hẹn/Sông Ba yêu thương dòng nước xa xanh/Chiều lung linh, cây cầu in soi bóng/Gió đùa trêu mái tóc em dịu hiền/Thuyền ai buông câu nơi hoàng hôn bóng đổ/Mà dòng trong dát bạc mắt em sâu/Thấp thoáng nhà sàn bình yên bên chiều lặng/Sơn nữ trên vai gùi cỏ qua cầu” (Sông Ba một chiều xuân).
Trong khi đó, bằng thể thơ tự do cho phép tung tẩy nhịp điệu, tác giả Lê Vi Thủy đã “ký họa” rất nhanh sắc xuân cao nguyên trong niềm vui được mùa, đúng như sở trường của chị, một giáo viên Mỹ thuật: “Như bông hoa trắng như tuyết/Ngạt ngào hương/Vào ngày mai/Và những ngày mai khác/Quê hương chuyển mình xanh rì/Bội mùa/Những giọt cà phê sóng sánh/Mở ra ngàn yêu thương (Tinh khôi em mùa xuân).
Sinh sống trên vùng đất Tây Nguyên, chưa có tác giả thơ nào không từng lẩy ra một ý tứ, một chấm phá về bản sắc trong câu chữ của mình, như thôi thúc tự thân. Lựa chọn những ngôn từ mang màu sắc âm trầm tựa màu đất đỏ cao nguyên, người nghệ sĩ đã gom tất cả mênh mông của một vùng đồi núi, làng rừng vào thơ, trong đó “Nhịp xoang” của tác giả Nguyễn Đình Phê là một ví dụ: “Lời của núi của rừng/Lời của sông của suối/Ngày đêm của đất trời/Nối vòng đời lễ hội/(…) Cho khấn cầu bay lên/Nhận lễ ơn cúi xuống/Có vầng mây bay nghiêng/Làng bình yên mưa nắng…”.
Với một số tứ thơ lạ, ấn tượng, tác giả Kim Sơn cũng đã khẳng định cá tính sáng tạo riêng khi viết về một đề tài tưởng chừng khó làm mới: “Chiều lầm lũi đỏ bụi khô đặc quánh/Không gian ầm ì gió/Lá khô múa/Gửi nỗi nhớ vào lòng nỗi nhớ/Em chân trần gùi nước/Nỗi nhớ ngược gió/Bay vào mắt (Nắng tắt).
Ban tổ chức tặng hoa các tác giả tham dự chương trình. Ảnh: Lam Nguyên
Nhà thơ Nguyễn Đình Thi từng đúc rút: “Thơ là tiếng nói đầu tiên, là tiếng nói thứ nhất của tâm hồn con người khi đụng chạm với cuộc sống”. Vì lẽ đó, thơ dung chứa, cô đọng những hình ảnh rất đời và cũng rất chạm. Hẳn tác giả Giang Nhi đã không mất quá nhiều thời gian để ghi lại cảm xúc trong một chuyến hồi cố hương: “Tiếng gà gáy muộn ngày mưa/Bếp hồng ủ chín thơm mùa bắp khoai/Tiếng bà đưa võng à ơi/Biển ru gió thổi sóng khơi yên lành/Bóng cò chao lượn đồng xanh/Bình minh tỏa nắng ấm quanh xóm làng/Quê hương nỗi nhớ vô vàn/Bầy chim sẻ hót rộn ràng mái hiên…” (Về quê).
Tương tự, tác giả Thuận Ánh cũng dùng thơ để thủ thỉ những tâm tình hết sức đời thường: “Đừng hẹn nhau khi còn rất vội/Hãy thư thả cùng nhau từng bữa dưa cà/Anh bận vườn rau, em bận luống hoa/Mùa xuân hát khúc ca về ngôi nhà rất nhỏ/Khúc ca rộn tiếng cười của lũ trẻ/Tiếng nghĩa nhân sau mỗi tối chúng học bài” (Hẹn nhau về chốn bình thường).
Và có lẽ, chút khắc khoải cũng khiến thơ neo giữ cảm xúc người đọc lâu hơn trong những câu chữ vời vợi nhớ: “Vừa hay mới nghe tiếng gió/Rơi rụng mãi phía mùa qua/Hình như gió lùa mải miết/Chơi hoài ở phía thung xa/(…) Sớm nay pha trà mong gió/Nương một chốn nhỏ trú an/Người đi xa nghe gió gọi/Nhớ đồi, nhớ núi, nhớ em…” (Trong mùa gió, tôi đợi gió mùa-Nguyễn Thị Diễm).
Chủ đề “Gia Lai khát vọng vươn mình” là ước mơ về những đột phá trong phát triển kinh tế-xã hội, là sự nhảy vọt về hình ảnh đầy thanh tân, tươi trẻ của Gia Lai trong lòng bạn bè trong và ngoài nước… “Vươn mình” như là sự mong chờ những cảm xúc, những dư ba trong đời sống văn học tỉnh nhà.
Không chỉ phát huy giá trị và thành quả thơ ca của những năm trước, đêm thơ Nguyên tiêu 2025 còn là cầu nối tâm hồn, là bệ phóng để những người yêu văn chương Gia Lai gặp gỡ, trình hiện những đứa con tinh thần của mình đến với công chúng; khích lệ, động viên sáng tác và cống hiến cho đời, cho công cuộc đổi mới và dựng xây Gia Lai ngày càng tươi đẹp hơn.
Nghệ sĩ Ưu tú Đặng Công Hưng-Phó Chủ tịch phụ trách Hội Văn học Nghệ thuật Gia Lai
(GLO)- Những năm qua, già làng Siu Klah (làng Dek, xã Ia Hrú, tỉnh Gia Lai) luôn tận tâm trao truyền vốn văn hóa cồng chiêng cho thế hệ trẻ. Vì vậy, ông được dân làng mệnh danh là người giữ gìn giữ di sản văn hóa cồng chiêng.
Cục Di sản văn hóa phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu tổ chức Lễ công bố Quyết định và trao chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia năm 2025 cho tỉnh Lai Châu.
(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.
(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.
(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.
(GLO)- Ngoài việc chủ động nguồn chất đốt phục vụ sinh hoạt gia đình, việc trữ và xếp củi đã trở thành nét văn hóa truyền thống độc đáo, thể hiện sự khéo léo, đảm đang của người phụ nữ Jrai.
(GLO)- Những ngày này, dạo quanh các cung đường từ xã Đak Đoa về phường Pleiku, từ xã Bàu Cạn đi xã Ia Dom, thi thoảng, tôi gặp những vạt dã quỳ mướt xanh vươn mình đón gió. Lại thấy, mùa dã quỳ xanh lá ngân hoài một vẻ đẹp riêng.
(GLO)- Ngày 1-7-2025, tỉnh Gia Lai và Bình Định chính thức hợp nhất, hình thành tỉnh Gia Lai mới-đơn vị hành chính có quy mô lớn với lợi thế nổi bật “lên rừng, xuống biển”.
Ba bộ sưu tập được công nhận bảo vật quốc gia gồm đầu phượng thuộc triều đại nhà Lý (thế kỷ 11-12), bình ngự dụng từ thời Lê sơ (thế kỷ 15) và bộ gốm Trường Lạc thuộc thời kỳ Lê sơ (thế kỷ 15-16).
(GLO)- Cách đây vài tháng, nghệ sĩ Trần Văn Hùng (nghệ danh Hùng Hoa Lư, ở phường Pleiku) đã bắt tay thực hiện bộ tranh chủ đề “Rừng biển một nhà” như một cách gửi gắm kỳ vọng sự kết nối, hòa hợp về không gian địa lý lẫn văn hóa của tỉnh Gia Lai ngày nay.
(GLO)- Trong không gian nghiên cứu văn học đương đại, dòng chảy lý luận thường hướng về các khuynh hướng của văn học dành cho người trưởng thành, TS Lê Nhật Ký lặng lẽ đi trên lối hiếm người theo: Nghiên cứu văn học thiếu nhi.
Bộ VH-TT-DL đã phê duyệt mẫu biểu trưng (logo) chính thức phục vụ công tác tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
Theo người dân Lý Sơn, có hàng chục bộ xương cá Ông đang được lưu giữ trên đảo nhưng hai bộ “Đồng Đình Đại vương," “Đức Ngư nhị vị tôn thần” còn đủ nguyên trạng, được phục dựng hoàn chỉnh.
(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.
Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.
(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.
Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên.
(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.
Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
(GLO)- Sáng sớm, khi chú gà trống choai cất tiếng gáy đầu tiên hòa vào tiếng thuyền chài khua nước ngoài sông, mẹ đã thức dậy. Bên ánh lửa bập bùng từ bếp củi, mẹ lặng lẽ chuẩn bị cho một ngày ra chợ. Hôm nay, mẹ lại gánh cá ra chợ huyện.
