Mới bắt được một vụ sách lậu lớn, nhưng Cục trưởng Cục Xuất bản, in và phát hành Chu Văn Hòa vẫn cho rằng tệ nạn này rất khó xóa bỏ, nếu địa phương không quyết liệt, nó sẽ dai dẳng như vòi bạch tuộc.
 |
| Sách Chuyện con mèo dạy hải âu bay thật (trái) và giả ẢNH: NHÃ NAM |
Đánh cối xay gió
Độc giả Phùng Năm nhiều năm đọc sách của Công ty Nhã Nam, đã đăng lên trang mạng cá nhân của mình những thông tin để độc giả khác tránh đọc phải sách giả. Chẳng hạn, sách giả Nhã Nam thường được đóng trong bao ni lông, trong khi sách thật không có. Sách giả dán keo không chắc, xấu và dễ gãy khi mở sách, chất lượng mực in và chữ xấu, màu bìa xấu, nhòe... “Đây là quyển mình rất thích và nó cũng đã bị làm giả rồi, hơn nữa còn bị tăng giá bìa. Thật đáng phẫn nộ”, Phùng Năm chia sẻ về cuốn Chuyện con mèo dạy hải âu bay. Cũng theo bạn đọc này, giá bìa sách thật là 35.000 đồng, sách giả tới 45.000 đồng. Vì thế, nếu mua sách giả dù được chiết khấu nhiều hơn nhưng số tiền bỏ ra không hề ít hơn mua sách thật, trong khi chất lượng sách lại kém hẳn.
"Các cơ quan quản lý nhà nước phải xử lý thật nặng, làm tới nơi tới chốn, chứ mức xử phạt 10 triệu đồng cho hàng loạt xuất bản phẩm vi phạm là quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe" Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh |
Tuy nhiên, không phải ai cũng rành rẽ về sách thật - giả. Bà Lê Hoàng Anh, Trưởng chi nhánh NXB Trẻ tại Hà Nội, cho biết: “Những cuốn bị làm giả thường rơi vào sách bán chạy, chẳng hạn như sách của anh Nguyễn Nhật Ánh. Sách nào bán chạy là có sách lậu ngay lập tức”.
Một đơn vị xuất bản khác cũng bị làm giả nhiều là First News - Trí Việt. Từ thông tin bạn đọc cung cấp, First News - Trí Việt đã cử đội “trinh sát” gồm 5 người đi kiểm tra các nhà sách tại Hà Nội và Thái Nguyên, Hải Phòng, Nam Định, Bắc Ninh, Thanh Hóa, Vinh, Đà Nẵng… Họ phát hiện nhiều đầu sách của công ty bị in lậu và phát hành công khai số lượng lớn, số sách bị tịch thu lên đến hàng ngàn cuốn. Mới đây, ngày 5.10, khi kiểm tra đột xuất nhà sách Ngoại ngữ và nhà sách Mạnh Hương (Hà Nội), Cục Xuất bản, in và phát hành (Bộ TT-TT) ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính mỗi đơn vị 10 triệu đồng, buộc tiêu hủy các xuất bản phẩm vi phạm. First News - Trí Việt cho biết có những cuốn bị nhiều nơi in lậu cùng lúc như Đắc nhân tâm (16 bản in lậu giống nhau - từ thô sơ đến tinh vi giống sách thật tới 95%, mà chính nhân viên bán hàng các nhà sách lớn cũng khó phân biệt), bộ Hạt giống tâm hồn (6 phiên bản in lậu), Bí mật may mắn, Quà tặng diệu kỳ, Phút nhìn lại mình (5 bản in lậu)…
 |
| Đắc nhân tâm - cuốn sách của First News - Trí Việt bị làm giả rất nhiều ẢNH: FIRST NEWS CUNG CẤP |
Cuộc chiến pháp lý, cuộc chiến quản lý
Theo ông Nguyễn Văn Phước, Tổng giám đốc First News - Trí Việt: “Các bản in lậu đều xuất phát từ một số địa chỉ ở các đường tại Hà Nội: Trần Quốc Hoàn, Phạm Văn Đồng, Nguyễn Xí, Đinh Lễ... sau đó tỏa ra những cửa hàng sách ở các tỉnh phía bắc, rồi vào tận TP.HCM, Bình Dương, Biên Hòa, Vũng Tàu, Cần Thơ... Với hàng trăm đầu sách in lậu đã gây thiệt hại, tổn thất lớn cho các đơn vị đã mua bản quyền mỗi năm hàng trăm ngàn USD, tuyển chọn sách hay mang về cho độc giả VN”.
Cuộc chiến chống sách lậu cam go, không cân sức khi những nơi in sách lậu không phải trả chi phí về dịch thuật, biên tập, thiết kế, quản lý, đóng thuế, đồng thời gây thiệt hại cho nhà nước rất nhiều tiền thuế mỗi năm. Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh bức xúc: “Tôi nghĩ đây là vấn nạn đã kéo dài quá lâu, nay vẫn chưa giải quyết xong, mặc dù các NXB đều đã la làng. Các cơ quan quản lý nhà nước phải xử lý thật nặng, làm tới nơi tới chốn, chứ mức xử phạt 10 triệu đồng cho hàng loạt xuất bản phẩm vi phạm là quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe”.
Bà Hoàng Anh, cho biết một điều nguy hiểm là độc giả vẫn tiếp tục mua sách rẻ, cho rằng mua sách rẻ không có lỗi gì vì họ vẫn đọc sách. “Phương pháp chống sách giả của NXB Trẻ là sản xuất sách thật hay, mỹ thuật thật tốt. Còn lại phụ thuộc đạo đức người tiêu dùng, vì không có cầu làm sao có cung”, bà Hoàng Anh nói.
Trong khi đó, First News chọn giải pháp đưa ra tòa các đơn vị mà họ cho là vi phạm. Tuy nhiên, việc xét xử hiện tại cũng chưa được như ý muốn của đơn vị này, trong đó có vụ việc liên quan đến cơ sở gia công sau in Huy Thi. Vụ việc bắt đầu vào 2011, khi công an và quản lý thị trường kiểm tra cơ sở này đã phát hiện, thu giữ 3 đầu sách của First News là Đắc nhân tâm, Quẳng gánh lo đi và vui sống, 7 thói quen của bạn trẻ thành đạt. Tổng số sách của First News bị làm lậu là hơn 1.000 cuốn thành phẩm, 325 kg ruột sách thô, 11 kg bìa sách chưa gia công. Năm 2012, First News khởi kiện đòi bồi thường số tiền 500 triệu đồng. Tuy nhiên, tòa án cho rằng Trí Việt chưa bị thiệt hại nên bác đơn kiện. First News sau đó tiếp tục đệ đơn lên các cấp khác. Hiện vụ việc còn chờ xử giám đốc thẩm.
Một giám đốc công ty văn hóa phẩm chia sẻ: “Thực ra với các vi phạm bản quyền như thế này, việc phát hiện của quản lý thị trường rất quan trọng. Nếu so sánh, số lượng người của quản lý thị trường còn đông hơn thanh tra chuyên ngành văn hóa hay thông tin truyền thông”.
Ông Chu Văn Hòa, Cục trưởng Cục Xuất bản, in và phát hành, cho biết quản lý ngành dọc xuất bản cũng tăng cường kiểm tra từ rất lâu, tuy nhiên không ăn thua. “Nguyên nhân sâu xa là quản lý trên địa bàn thì ai làm, ai chịu trách nhiệm? Ông quản lý địa bàn mới biết in lậu lúc nào, như thế nào. Hai nữa, kể cả đã ra nhà sách, địa phương vẫn phải làm chứ, Bộ kiểm tra chuyên ngành thôi. Cơ quan quản lý địa phương cũng phải có trách nhiệm. Tư duy đổ cho cơ quan quản lý chuyên ngành là sai lầm”, ông Hòa nói. |
Trinh Nguyễn (Thanh Niên)
