An Khê: Hội thảo khoa học di tích lịch sử đình Tân Tạo và miếu An Xuyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Chiều 28-12, UBND thị xã An Khê tổ chức Hội thảo khoa học di tích lịch sử đình Tân Tạo (xã Thành An) và miếu An Xuyên (phường Tây Sơn).
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh

Đình Tân Tạo tọa lạc tại thôn 5 (xã Thành An) là trung tâm văn hoá, tín ngưỡng của người dân làng Tân Tạo xưa, đã được chính quyền Trung ương thời phong kiến công nhận từ năm 1911. Hàng năm, tại đình Tân Tạo diễn ra lễ cúng Quý Xuân vào 15-16 tháng 2 âm lịch.

Dù trải qua nhiều biến cố lịch sử, thay đổi địa điểm, cải cách văn hoá, điều kiện kinh tế khó khăn nhưng đình Tân Tạo còn giữ được 2 đạo sắc thần nguyên vẹn từ năm 1911 và một số câu đối ván gỗ từ năm 1914 và 1943. Điều đó cho thấy ý thức bảo vệ, gìn giữ lịch sử, văn hoá truyền thống của người dân tại đây rất đáng trân trọng.

Theo các nhà khoa học, đình Tân Tạo cũng là một cơ sở lưu trữ, kiến tạo di sản văn tự với các tài liệu có giá trị đặc biệt trong việc tìm hiểu lịch sử, văn hoá địa phương. Nguồn tư liệu gốc quý giá này nếu được khai thác tốt sẽ là những bổ sung đáng kể vào sử sách An Khê cũng như Gia Lai.

Tiến sĩ Lưu Hồng Sơn (Bảo tàng tỉnh)-đại diện đơn vị tư vấn trình bày nội dung hồ sơ di tích. Ảnh: Ngọc Minh

Tiến sĩ Lưu Hồng Sơn (Bảo tàng tỉnh)-đại diện đơn vị tư vấn trình bày nội dung hồ sơ di tích. Ảnh: Ngọc Minh

Miếu An Xuyên hay còn gọi miếu Bà, vạn An Xuyên thuộc tổ 4, phường Tây Sơn. Theo ghi chép từ các bản văn tế hiện còn được lưu trữ tại miếu An Xuyên, gồm bản chép năm 1894 thời vua Thành Thái, bản chép năm 1915 thời vua Duy Tân và bản chép năm 1957, danh sách được thờ tự tại miếu gồm: Thủy long thần nữ nương nương, hà bá, lang lại đại tướng quân, bản cảnh thành hoàng, bản xứ thổ địa, kim niên hành khiển hành binh, sơn thủy thạch thần, thổ công, táo quân, sơn lâm chúa xứ, ngũ kỳ thần tượng, tiền hiền, hậu hiền, tiêu diện đại lực sĩ, âm hồn, cô hồn. Ngoài ra, qua thu thập thông tin tại miếu còn thấy thờ hỏa hồng thần nữ tức nữ thần lửa được thờ trong dinh Cô ngoài sân đối diện với dinh ông Hổ (Sơn lâm chúa xứ).

Các bằng chứng tại miếu An Xuyên khẳng định rằng, vào bên bờ Đông sông Ba, thuộc trung tâm thị xã An Khê ngày nay, từng xuất hiện một làng chài và cư dân tại đây sống chủ yếu bằng nghề đánh cá ở sông Ba.

Kết quả so sánh, đối chiếu các tư liệu điền dã thu thập di sản Hán Nôm trên địa bàn toàn tỉnh cho thấy, miếu An Xuyên là nơi duy nhất tại Gia Lai thờ thủy thần, bao gồm vị thần chính là bà thủy long cùng hà bá, lang lại đại tướng quân (rái cá được thần thánh hoá). Việc ra đời của miếu An Xuyên tại An Khê là một sự kiện quan trọng và đặc biệt trong lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất An Khê nói riêng và Gia Lai nói chung.

“Kết quả điều tra cũng cho thấy, miếu An Xuyên là nơi giữ được bài văn cúng có niên đại cổ xưa nhất, từ khi lập làng xây miếu (năm 1894), xét trên tổng thể toàn bộ hơn 280 cơ sở lưu trữ tư liệu Hán Nôm phân bố trong phạm vi toàn tỉnh. Đây là những giá trị lịch sử, văn hoá nổi trội của miếu An Xuyên so với các di tích khác thuộc Gia Lai. Cũng là những căn cứ khoa học vững chắc, có độ tin cậy cao về mặt tư liệu thông tin để đi đến những nhận định khác về lịch sử, văn hoá của di tích”-Tiến sĩ Lưu Hồng Sơn (Bảo tàng tỉnh)-đại diện đơn vị tư vấn cho biết.

Đại biểu tham gia ý kiến liên quan đến đình Tân Tạo (xã Thành An, thị xã An Khê). Ảnh: Ngọc Minh

Đại biểu tham gia ý kiến liên quan đến đình Tân Tạo (xã Thành An, thị xã An Khê). Ảnh: Ngọc Minh

Tại hội thảo, các đại biểu đã tham gia nhiều ý kiến về lý lịch di tích, hình ảnh, bản đồ dự kiến khoanh vùng các di tích, cách trình bày hồ sơ di tích, phiên âm và dịch nghĩa Hán-Nôm, xem xét phục hồi lệ cúng cá trong đại lễ vía bà thủy long tại miếu An Xuyên…

Từ các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, nhân chứng, Ban quản lý đình Tân Tạo, miếu An Xuyên, UBND thị xã An Khê sẽ điều chỉnh, bổ sung thông tin để hoàn chỉnh hồ sơ khoa học đề nghị UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh nhằm tiếp tục gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của người dân; qua đó góp phần phát triển kinh tế-xã hội, du lịch của thị xã.

Có thể bạn quan tâm

Chuyện quanh gian bếp nhà Ma Hoa

Chuyện quanh gian bếp nhà Ma Hoa

(GLO)- Nhiều năm qua, căn bếp của già làng Kpă Jao-người trong buôn vẫn quen gọi là Ma Hoa (buôn Chính Hòa, xã Phú Túc, tỉnh Gia Lai) dần trở thành bảo tàng sống, lưu giữ ký ức về đời sống, văn hóa, gợi lại thanh âm của bao mùa lễ hội đã qua.

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Họa sĩ Mai Thị Kim Uyên: “Soi lòng giữa mênh mông”

Họa sĩ Mai Thị Kim Uyên: “Soi lòng giữa mênh mông”

(GLO)- Càng gần đến ngày ra mắt triển lãm cá nhân “Những vì sao trong đêm”, ánh đèn bên giá vẽ của nữ họa sĩ Mai Thị Kim Uyên càng thao thức. Nhiều lần, ánh đèn khuya tan hòa vào những tia sáng đầu ngày để cho Uyên được tự do đến tận cùng trong cuộc mê mải tìm kiếm chính mình.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Mùa mận Tết Độc lập

Mùa mận Tết Độc lập

(GLO)- Trời chuyển nắng. Mấy cây mận trước sân đã chi chít nụ lu lú. Vài cành đong đưa rưng rưng gió, khiến nụ hoa cứ e ấp mãi chẳng muốn căng bung. Thanh tựa cửa trông ra, thở ra một hơi dài như muốn tuôn theo cái nồng rực, bức bối.

Khán giả Gia Lai xúc động với “Mưa đỏ”

Khán giả Gia Lai xúc động với “Mưa đỏ”

(GLO)-Trong dịp nghỉ lễ Quốc khánh năm nay, tại một số rạp chiếu phim trên địa bàn tỉnh, nhiều khán giả xếp hàng dài chờ mua vé để xem phim "Mưa đỏ". Nhiều suất chiếu nhanh chóng kín chỗ, phản ánh sức hút đặc biệt của tác phẩm này chỉ sau thời gian ngắn ra mắt. 

Bền bỉ với hành trình đọc sách

Bền bỉ với hành trình đọc sách

(GLO)- Các cuộc thi khuyến đọc trên địa bàn tỉnh Gia Lai vừa tổ chức tổng kết và trao giải. Câu chuyện của các cá nhân, tập thể tham gia cuộc thi đã một lần nữa khẳng định, đọc là một hành trình dài cần tính kiên trì, bền bỉ để từ đó lặng lẽ tích lũy tri thức và trưởng thành.

Phố biển Gia Lai ngân vang nhịp cồng chiêng

Phố biển Gia Lai ngân vang nhịp cồng chiêng

(GLO)- Từ ngày 29-8 đến ngày 1-9, Đội cồng chiêng làng Pleiku Roh (phường Diên Hồng, tỉnh Gia Lai) có mặt tại phường Quy Nhơn để tham gia lễ hội “Tinh hoa đại ngàn - biển xanh hội tụ” năm 2025. Phố biển Gia Lai ngân vang nhịp cồng chiêng cùng vòng xoang nối dài.

null