Trong vụ án Phan Văn Anh Vũ (tức Vũ “Nhôm”, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Xây dựng 79, Công ty cổ phần Bắc Nam 79, Công ty trách nhiệm hữu hạn I.V.C, Công ty cổ phần đầu tư Nhất Gia Phúc) thâu tóm nhà đất công sản ở thành phố Đà Nẵng, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xác định các bị can đã câu kết thực hiện hành vi cố ý làm trái các quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, vi phạm các quy định về quản lý đất đai.
Với vai trò, chức trách được giao, các bị can nguyên là lãnh đạo thành phố Đà Nẵng mà đứng đầu là Trần Văn Minh (nguyên Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, giai đoạn từ năm 2006-2011) và Văn Hữu Chiến (nguyên Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng, giai đoạn từ năm 2011-2014) đã tạo điều kiện tối đa giúp Phan Văn Anh Vũ mua bán, chuyển nhượng các nhà đất công sản và các dự án đất. Nhận được sự “tiếp tay” này, bản thân Phan Văn Anh Vũ cũng tìm cách lách luật để thực hiện mục tiêu trục lợi cá nhân, gây thất thoát của Nhà nước hơn 22.000 tỷ đồng.
 |
Bị cáo Phan Văn Anh Vũ tại tòa hôm 13/6.
Nhà đất 28 tỷ đồng, bán cho Vũ “Nhôm” chỉ 1 tỷ đồng
Nhà, đất số 158 Bạch Đằng (phường Hải Châu 1, quận Hải Châu, Đà Nẵng) có diện tích 95,8 m2, thuộc sở hữu Nhà nước do Công ty quản lý Nhà Đà Nẵng quản lý theo diện nhà trống từ năm 1999. Ngày 22/1/2004, Công ty quản lý Nhà có tờ trình đề xuất UBND thành phố Đà Nẵng ban hành chủ trương bán nhà đất số 158 Bạch Đằng theo diện công sản.
Biết được chủ trương trên, ngày 7/11/2004, Phan Văn Anh Vũ đã ký tờ trình gửi UBND thành phố Đà Nẵng xin mua nhà đất số 158 Bạch Đằng. Sau khi có bút phê chỉ đạo của lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng, Phan Xuân Ít (Trưởng Phòng Quản lý đô thị, thành viên Hội đồng bán đấu giá nhà công sản) đã lập Phiếu trình tham mưu cho phép bán nhà, đất công sản trên cho Phan Văn Anh Vũ theo hình thức chỉ định không qua bán đấu giá.
Tại cuộc họp giao ban ngày 20/10/2005, Trần Văn Minh có ý kiến chỉ đạo: “Đồng ý về chủ trương chuyển quyền sử dụng đất tại 158 Bạch Đằng cho Công ty Xây dựng 79”. Trên cơ sở chỉ đạo của Trần Văn Minh, các bị can: Nguyễn Công Lang (Giám đốc Công ty quản lý Nhà Đà Nẵng) và Nguyễn Thanh Sang (Phó Giám đốc Sở Tài chính Đà Nẵng) đã đề xuất giá chuyển quyền sử dụng đất đối với khu đất tại số 158 Bạch Đằng là 12 triệu đồng/m2 (không tính hệ số sinh lợi).
Ngày 7/12/2005, Trần Văn Minh đã ký quyết định quy định giá đất để thu tiền sử dụng đất đối với nhà đất 158 Bạch Đằng cho Công ty Xây dựng 79 của Phan Văn Anh Vũ theo đơn giá trên và đồng ý giảm 10% tiền sử dụng đất. Trên cơ sở này, Vũ “Nhôm” mua nhà đất 158 Bạch Đằng với giá 1,2 tỷ đồng, trừ đi 10% được giảm tiền sử dụng đất là 120 triệu đồng, còn lại Vũ “Nhôm” chỉ phải thanh toán hơn 1 tỷ đồng.
Tại Kết luận giám định ngày 23/4/2019 của Giám định viên tư pháp Bộ Xây dựng đã kết luận: Việc UBND thành phố Đà Nẵng bán cơ sở nhà, đất số 158 Bạch Đằng cho Công ty Xây dựng 79 là không đúng quy định tại Nghị định số 14/1998/NĐ-CP ngày 6/3/1998 của Chính phủ về quản lý tài sản của Nhà nước.
Tại Kết luận định giá tài sản số 04/KL ngày 29/3/2019 của Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự ở Trung ương kết luận: Giá trị quyền sử dụng đất tại số 158 Bạch Đằng, thời điểm khởi tố vụ án (ngày 17/4/2018) là hơn 28,7 tỷ đồng. Trong khi đó, Phan Văn Anh Vũ chỉ phải mua nhà đất này với giá hơn 1 tỷ đồng(!). Như vậy, trong việc mua bán nhà và chuyển quyền sử dụng đất số 158 Bạch Đằng đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước từ khi tài sản được chuyển giao đến thời điểm khởi tố điều tra là gần 27,7 tỷ đồng.
Vi phạm trong việc mua bán nhà, đất số 158 Bạch Đằng chỉ là một sai phạm trong số sai phạm tại 15 nhà, đất công sản và 6 dự án đất mà Phan Văn Anh Vũ cùng với Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến và các đồng phạm câu kết thực hiện, gây thất thoát cho Nhà nước tổng số hơn 22.000 tỷ đồng.
Đồng thuận “người tung, kẻ hứng”
Cáo trạng xác định, trong thời gian từ năm 2006 đến năm 2014, bị can Trần Văn Minh và bị can Văn Hữu Chiến là những người đứng đầu, có trách nhiệm trong chỉ đạo quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, quản lý đất đai trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, các bị can Trần Văn Minh và Văn Hữu Chiến đã có hành vi cố ý làm trái các quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước, các quy định về quản lý đất đai như: Đồng ý chủ trương, ký ban hành nhiều văn bản và chỉ đạo cấp dưới thực hiện việc giao đất, thu hồi, cho thuê, chuyển quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất và chuyển nhượng nhà, đất công sản trên địa bàn thành phố Đà Nẵng; giảm giá, giảm hệ số sinh lợi, chuyển đổi tên người nhận quyền sử dụng đất trái quy định của pháp luật đối với nhiều nhà, đất công sản và các dự án đầu tư xây dựng để tạo điều kiện thuận lợi cho bị can Phan Văn Anh Vũ trục lợi cá nhân trong việc mua bán, chuyển nhượng các nhà đất công sản và các dự án này.
Trong đó, bị can Trần Văn Minh với cương vị là Chủ tịch UBND thành phố Đà Nẵng đã ký ban hành nhiều văn bản về chủ trương khai thác quỹ đất và bán nhà công sản, quy định cho phép giảm 10% tiền sử dụng đất, chuyển đổi tên nhận quyền sử dụng đất trái pháp luật. Từ những quy định này đã tạo điều kiện cho bị can Phan Văn Anh Vũ thâu tóm nhiều dự án bất động sản và nhà, đất công sản tại những vị trí thuận lợi, có giá trị sinh lời cao tại thành phố Đà Nẵng không qua đấu giá quyền sử đụng đất, gây thiệt hại đặc biệt lớn đối với ngân sách Nhà nước, làm mất niềm tin của nhân dân và gây bức xúc trong xã hội.
Cụ thể, tại 6/7 dự án bất động sản trong vụ án này, bị can Phan Văn Anh Vũ đã lợi dụng mối quan hệ thân quen với lãnh đạo UBND thành phố Đà Nẵng và các sở, ngành liên quan đến lĩnh vực quản lý Nhà nước về đất đai, để chủ động nắm bắt thông tin quy hoạch về các dự án đất của UBND thành phố Đà Nẵng, đặc biệt tại các vị trí ven biển. Sau đó, Vũ “Nhôm” liên hệ, đề nghị để được các bị can Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến chỉ đạo các bị can là cấp dưới gồm: Nguyễn Điểu (Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng), Trần Văn Toán (Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường Đà Nẵng), Lê Cảnh Dương (Phó Giám đốc Trung tâm xúc tiến đầu tư), Nguyễn Văn Cán (Chánh Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng), Đào Tấn Bằng (Phó Chánh Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng), Nguyễn Đình Thống (Giám đốc Công ty Quản lý và khai thác đất Đà Nẵng), Nguyễn Viết Vĩnh (Trưởng phòng Quản lý đô thị thuộc Văn phòng UBND thành phố Đà Nẵng) tham mưu, đề xuất, thực hiện các hành vi trái pháp luật trong việc hoàn thiện các thủ tục pháp lý, nhanh chóng hoàn thành hồ sơ để giúp Phan Văn Anh Vũ được nhận quyền sử dụng đất các dự án này không qua đấu giá quyền sử dụng đất, áp đơn giá giao quyền sử dụng đất không sát với giá thị trường tại thời điểm, cho phép giảm 10% tiền sử dụng đất chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất kinh doanh sang đất ở trái với quy định tại Luật Đất đai năm 2003 và các văn bản quy phạm pháp luật khác. Hành vi nêu trên của các bị can Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến, Phan Văn Anh Vũ và các đồng phạm đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 19.625 tỷ đồng.
“Lách luật” tinh vi để thâu tóm nhà đất công sản
Trong vụ án này, tại 15/22 nhà đất công sản, Phan Văn Anh Vũ và các công ty do Vũ đứng ra thành lập, góp vốn và điều hành không phải là đối tượng được mua nhà công sản theo Nghị định số 61/CP ngày 5/7/1994 của Chính phủ.
 |
Quang cảnh phiên tuyên án các bị cáo hôm 13/6. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN
Tuy nhiên, Phan Văn Anh Vũ đã bàn bạc, thỏa thuận với Giám đốc một số công ty (là các đơn vị thuộc diện đối tượng được mua chỉ định nhà đất theo quy định), gồm các bị can: Huỳnh Tấn Lộc (Giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ phẩm Đà Nẵng), Trần Phi (Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu Đà Nẵng), Phan Ngọc Thạch (Giám đốc Công ty cổ phần Du lịch Đà Nẵng), Lê Anh Tuấn (Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty cổ phần Cung ứng tàu biển Đà Nẵng) để đứng tên xin mua nhà công sản, xin giảm hệ số sinh lợi.
Tiếp đó, các bị can này có văn bản đề nghị UBND thành phố Đà Nẵng thay đổi tên người nhận quyền sử dụng đất đối với cơ sở nhà, đất được mua sang cho bị can Phan Văn Anh Vũ hoặc công ty, người thân của Phan Văn Anh Vũ với lý do các đơn vị, cá nhân này là người nộp tiền mua nhà và sau đó ăn chia lợi ích với nhau.
Trong việc mua bán các nhà đất công sản này, hai bị can Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến đã đồng ý về chủ trương và chỉ đạo các bị can khác thực hiện, gồm: Nguyễn Ngọc Tuấn (Giám đốc Sở Xây dựng, Chủ tịch Hội đồng bán đấu giá nhà công sản), Phan Xuân Ít (Trưởng Phòng Quản lý đô thị, thành viên Hội đồng bán đấu giá nhà công sản), Nguyễn Thanh Sang (Phó Giám đốc Sở Tài chính, Chủ tịch Hội đồng thẩm định giá đất thành phố Đà Nẵng từ năm 2006-2008), Nguyễn Thị Thu Hà (Phó Giám đốc Sở Tài chính, Phó Chủ tịch thường trực, Chủ tịch Hội đồng thẩm định giá đất thành phố Đà Nẵng từ tháng 8/2008 đến năm 2010), Nguyễn Công Lang (Giám đốc Công ty quản lý Nhà thành phố Đà Nẵng). Các bị can này đã có hành vi giúp sức tích cực trong tham mưu, đề xuất, thực hiện các chủ trương, chỉ đạo trái pháp luật của hai bị can Trần Văn Minh, Văn Hữu Chiến.
Hành vi của các bị can nêu trên đã cùng nhau cố ý thực hiện việc mua, bán nhà, đất công sản trái pháp luật, đã làm trái các quy định tại Nghị định số 61/CP ngày 5/7/51994 của Chính phủ về mua bán và kinh doanh nhà ở; Nghị quyết số 48/2007/NQ-CP của Chính phủ về việc điều chỉnh một số nội dung chính sách bán nhà ở thuộc sở hữu nhà nước cho người đang thuê theo Nghị định 61 và giá cho thuê nhà ở thuộc sở hữu nhà nước chưa được cải tạo, xây dựng lại; Luật quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước; Luật đất đai năm 2003… gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước tại 22 nhà đất công sản với tổng số 2.422 tỷ đồng.
Kim Anh (TTXVN)
