Vu lan báo hiếu – nét đẹp trong văn hóa người Việt

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Đạo hiếu vốn là giá trị truyền thống cốt lõi và rất quan trọng trong văn hóa Việt Nam, khuyến khích con cái tôn trọng và chăm sóc cha mẹ, cũng như những người già trong gia đình. Báo hiếu với tổ tiên, ông bà, cha mẹ là nét đẹp văn hóa của người Việt từ bao đời nay.

Khi những cơn gió thu se lạnh thổi về là một mùa Vu lan nữa lại đến, như nhắc nhở lòng người nhớ về tổ tiên nguồn cội, tri ân công lao trời biển của mẹ cha. Vu lan là một ngày lễ lớn quan trọng của đạo Phật.

Trong đạo nghĩa uống nước nhớ nguồn và tín ngưỡng tâm linh thờ cúng tổ tiên của người Việt Nam, ngày lễ Vu lan đã trở thành nét văn hóa truyền thống của dân tộc. Đây là thời gian để mỗi người thực hành và khắc sâu hạnh nguyện "tứ trọng ân": Ân dưỡng dục sinh thành của cha mẹ; ân quốc gia xã hội; ân Tam bảo Sư trưởng, thầy cô dạy học và ân chúng sinh vạn loại.

Ngày nay, lễ Vu lan không chỉ đơn thuần là một ngày lễ tôn giáo thiêng liêng mà còn là một ngày lễ của tình người, có ý nghĩa đặc biệt sâu sắc, hướng mỗi người trở về với cội nguồn dân tộc, trở về với đạo lý "uống nước nhớ nguồn".

Báo hiếu ông bà, cha mẹ là nét đẹp văn hóa của người Việt Nam. Ảnh minh họa.
Báo hiếu ông bà, cha mẹ là nét đẹp văn hóa của người Việt Nam. Ảnh minh họa.

Theo Hòa thượng Thích Gia Quang, Phó Chủ tịch Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam, hiếu đạo vốn là truyền thống quý báu tốt đẹp của Phật giáo từ ngàn xưa. Với tư tưởng từ bi nhân ái, triết lý nhân sinh cao cả, Phật giáo đã góp phần không nhỏ vào việc củng cố và thăng hoa đạo lý "uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa" của dân tộc Việt Nam. Một trong tứ trọng ân mà mỗi người Phật tử không bao giờ quên, đó là đạo hiếu với dân tộc, tinh thần nhân đạo - nhân văn.

Ba trụ cột văn hóa quan trọng nhất ở Việt Nam là gia đình – cộng đồng làng xã và quốc gia dân tộc. Đức báo ân trong Phật giáo có khả năng tạo lập chất keo gắn kết các cá nhân với gia đình, cộng đồng và xã hội. Điều này thể hiện qua Đại lễ Vu lan báo hiếu không chỉ nhắc nhở chúng ta tưởng nhớ đến thâm ân chư Phật, công ơn giáo dưỡng của thầy Tổ, công ơn sinh thành dưỡng dục của cha mẹ và trên tất cả, Vu lan là dịp để mỗi chúng ta bày tỏ sự tri ân sâu sắc đến đất nước, đồng bào, đến các Mẹ Việt Nam Anh hùng, nhớ tới ơn đức hy sinh cao cả của các bậc tiền bối, anh hùng liệt sỹ đã vị quốc vong thân, vì hòa bình, hạnh phúc cho dân tộc Việt Nam.

Không bia đá, không tượng đài, không một chút hoa mĩ, cầu kỳ, các anh đã mãi ra đi khi đang tuổi thanh xuân. Sự hy sinh cao cả của các anh đã giúp cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau hiểu rằng: “Chữ hiếu cá nhân đôi khi đành phải lặng lẽ bỏ lại phía sau, để báo đáp thâm ân với Tổ quốc, dân tộc và ân với chúng sinh vạn loại", Hòa thượng nói.

Lễ Vu lan đã trở thành truyền thống tinh thần báo hiếu, báo ân phù hợp với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người dân Việt, là Đại lễ mang tinh thần đậm nét nhân văn. Dịp lễ Vu lan, với những ai còn hạnh phúc được cài trên ngực bông hoa hồng nhung là còn được sống trong tình yêu thương của cha mẹ, còn có cơ hội báo đáp công ơn, chăm sóc đấng sinh thành.

"Công cha như núi Thái Sơn/Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra/Một lòng thờ mẹ, kính cha/Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con". Cuộc sống có biết bao nhiêu tình cảm cao đẹp, đáng trân quý nhưng thiêng liêng, ấm áp, cao cả mà thầm lặng nhất vẫn là tấm lòng yêu thương vô bờ bến, sự hy sinh của cha mẹ dành cho con cái. Tình cảm đó mỗi người đều mang theo từ lúc còn bé dại, thơ ngây cho đến khi khôn lớn, trưởng thành.

Được sinh ra trên cõi đời này đã là một ân đức rất lớn của cuộc đời, chúng ta hãy sống với lòng biết ơn và sống trọn đạo hiếu làm con để cuộc sống thêm tốt đẹp hơn. Chăm lo phụng dưỡng cha mẹ lúc tuổi già, khi ốm đau, san sẻ niềm vui, nỗi buồn, cầu cho cha mẹ được hưởng phúc lành, đó là cách thực hành hiếu đạo tốt nhất để tri ân, tưởng nhớ công lao ơn đức, dưỡng dục của sinh thành. Không phải cho đến khi cha mẹ nhắm mắt, xuôi tay, sửa soạn mâm cao, cỗ đầy, đốt nhiều vàng mã mới là yêu thương cha mẹ. Ông bà ta có câu "lễ bạc lòng thành", lễ vật không quan trọng bằng cái tâm của người dâng cúng. Điều quan trọng là phải thành tâm, không đốt vàng mã, phóng sinh, vừa lãng phí, vừa ảnh hưởng đến môi sinh, môi trường.

"Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ/Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng cha". Hiếu nghĩa phải bắt đầu từ tâm, từ mỗi hành động nhỏ mỗi ngày, trong mỗi gia đình, đừng để cha mẹ phải buồn phiền.

Không chỉ là cách biết ơn những bậc sinh thành, mỗi người cũng cần thực hành đức tri ân, báo ân, đề cao đức hiếu sinh, tình yêu với quê hương với đất nước, tinh thần tôn sư trọng đạo, yêu thương đồng bào – những nền tảng nuôi dưỡng ta trở thành con người có giá trị, có phẩm cách, đạo đức và trí tuệ, sống trọn vẹn với đạo hiếu hạnh, đạo làm người.

Có thể bạn quan tâm

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.

Làng Mông trên cao nguyên

Làng người Mông trên cao nguyên

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.