"Thảm họa" chính tả

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Phải nhìn nhận rằng trên các trang báo của Báo Gia Lai gần như không thể tìm ra lỗi chính tả. Nhưng sự chỉn chu của một vài tờ báo không khỏa lấp được những lỗi chính tả rất ngô nghê, rất sơ đẳng đang xuất hiện đầy rẫy trên truyền thông, trên mạng xã hội. 
“Công Phượng được chiệu tập vào đội tuyển...”, “Lang mang chuyện tình cặp đôi...”, “Trước khi tuyên án, hội đồng xét xử tập chung làm rõ...”-những tiêu đề, những dòng tin như thế đã khiến không ít người đọc khó chịu.
Nếu ai đó đã nói tiếng Việt là một trong những tấm “căn cước” định tính cho văn hóa dân tộc thì cách sử dụng tiếng Việt thời đại này đã cho thấy tấm căn cước tiếng Việt đang bị xuống cấp đến mức đáng hổ thẹn.
Không có một quy ước tuyệt đối nào để viết đúng chữ Việt cũng như không ai dám khẳng định rằng mình chẳng bao giờ viết sai chính tả. Ngoài quy luật sử dụng dấu hỏi-ngã-sắc-huyền, vẫn còn nhiều chữ khó phân định đúng sai: “dòng sông” hay “giòng sông” chẳng hạn, “dông tố” hoặc “giông tố”… cũng đã và đang được tranh cãi bất phân thắng bại. Những trường hợp như vậy dẫu sao cũng làm cho người ta thấy dễ chịu dù phải gân cổ cãi nhau, chứ “chục chặt” thay cho “trục trặc”, “đỗ ngả” thay vì “đổ ngã”… lại là một chuyện khác.
Chuyện sai chính tả rơi cả vào người có học vị hẳn hoi. Tất nhiên, một cô thạc sĩ, một anh tiến sĩ không phải chuyên ngành ngôn ngữ dễ chống chế, nhưng cần biết rằng viết tiếng mẹ đẻ đúng luôn là nền tảng cho mọi kiến thức. Các nhà báo, nhà văn, nhà thơ là những người mang trọng trách “văn dĩ tải đạo” nhưng cũng không ít người “trộn sạn” vào sáng tác của mình rất cẩu thả. Đọc một áng văn hay một khổ thơ đang ăm ắp nỗi niềm, bỗng vấp phải một từ viết sai cứ như cắn phải con sâu trong miếng táo thơm ngọt. Báo online rất phổ biến chuyện xem thường người đọc khi có thể nhặt sạn lỗi chính tả ở bất kỳ trang nào, kể cả các báo lớn, có thương hiệu.
Về mặt ngôn ngữ, tiếng Việt khá đa dạng ngữ âm theo vùng miền, khác biệt trong nói, nhưng viết thì cần chuẩn xác. Đấy là chính tả. Người miền Nam, miền Trung thường lẫn lộn âm có dấu hỏi, ngã, các phụ âm cuối C, T, N, NG…; người miền Bắc thường lẫn lộn các phụ âm đầu TR, CH, S, X, L, N… Tai họa nằm ở chỗ người ta nói sao viết vậy.
Trao đổi với người viết bài này, Tiến sĩ ngôn ngữ Trần Hoàng (Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh) phân tích 3 nguyên nhân dẫn đến việc sai chính tả đến từ nhà trường, ý thức tự trau dồi và cách xã hội cư xử với tiếng mẹ đẻ.
Trên ghế nhà trường, một thực tế hết sức đáng buồn là bản thân một số thầy-cô giáo không thể phân biệt sai đúng của học trò để điều chỉnh, rốt cuộc sai từ thầy đến trò. Đọc nhiều (tất nhiên có chọn lọc) là cách tự thân để điều chỉnh trong việc viết đúng; những người đọc nhiều chắc chắn là những người viết rất chuẩn chính tả. Vậy nhưng đây lại đang là cái thiếu trầm trọng của nhiều người. Cười cợt với ngôn ngữ cũng là một cách cư xử thiếu nghiêm túc. Trên mạng xã hội nhiều người đã viết bằng âm giọng quê mình như là một cách tự trào: “thâu nghe” (thôi nghe), “zìa quơ” (về quê), “ngừ te” (người ta) nhan nhản trên dòng trạng thái, trên những đoạn hội thoại.
Tiến sĩ Trần Hoàng cũng chia sẻ: “Viết đúng chính tả không chỉ là biểu hiện của một trình độ văn hóa nhất định mà còn là biểu hiện của ý thức tôn trọng cộng đồng, của lòng yêu quý tiếng nói dân tộc”. Ông cũng đơn cử cái tai hại của việc viết sai chính tả. Đó là một giai thoại vui quanh việc viết sai 1 chữ trong câu thơ của nhà thơ Nguyễn Bính: “Đêm đêm binh lính tiễu quanh thành”. Khốn nỗi, thay vì tiễu (dấu ngã, tức tuần tiễu) người ta đã in thành tiểu (dấu hỏi). Nghe xong, phải bật cười rồi rớt nước mắt cho nhà thơ. Đúng là thảm họa!
NGUYỄN SƠN

Có thể bạn quan tâm

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
null