"Thảm họa" chính tả

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Phải nhìn nhận rằng trên các trang báo của Báo Gia Lai gần như không thể tìm ra lỗi chính tả. Nhưng sự chỉn chu của một vài tờ báo không khỏa lấp được những lỗi chính tả rất ngô nghê, rất sơ đẳng đang xuất hiện đầy rẫy trên truyền thông, trên mạng xã hội. 
“Công Phượng được chiệu tập vào đội tuyển...”, “Lang mang chuyện tình cặp đôi...”, “Trước khi tuyên án, hội đồng xét xử tập chung làm rõ...”-những tiêu đề, những dòng tin như thế đã khiến không ít người đọc khó chịu.
Nếu ai đó đã nói tiếng Việt là một trong những tấm “căn cước” định tính cho văn hóa dân tộc thì cách sử dụng tiếng Việt thời đại này đã cho thấy tấm căn cước tiếng Việt đang bị xuống cấp đến mức đáng hổ thẹn.
Không có một quy ước tuyệt đối nào để viết đúng chữ Việt cũng như không ai dám khẳng định rằng mình chẳng bao giờ viết sai chính tả. Ngoài quy luật sử dụng dấu hỏi-ngã-sắc-huyền, vẫn còn nhiều chữ khó phân định đúng sai: “dòng sông” hay “giòng sông” chẳng hạn, “dông tố” hoặc “giông tố”… cũng đã và đang được tranh cãi bất phân thắng bại. Những trường hợp như vậy dẫu sao cũng làm cho người ta thấy dễ chịu dù phải gân cổ cãi nhau, chứ “chục chặt” thay cho “trục trặc”, “đỗ ngả” thay vì “đổ ngã”… lại là một chuyện khác.
Chuyện sai chính tả rơi cả vào người có học vị hẳn hoi. Tất nhiên, một cô thạc sĩ, một anh tiến sĩ không phải chuyên ngành ngôn ngữ dễ chống chế, nhưng cần biết rằng viết tiếng mẹ đẻ đúng luôn là nền tảng cho mọi kiến thức. Các nhà báo, nhà văn, nhà thơ là những người mang trọng trách “văn dĩ tải đạo” nhưng cũng không ít người “trộn sạn” vào sáng tác của mình rất cẩu thả. Đọc một áng văn hay một khổ thơ đang ăm ắp nỗi niềm, bỗng vấp phải một từ viết sai cứ như cắn phải con sâu trong miếng táo thơm ngọt. Báo online rất phổ biến chuyện xem thường người đọc khi có thể nhặt sạn lỗi chính tả ở bất kỳ trang nào, kể cả các báo lớn, có thương hiệu.
Về mặt ngôn ngữ, tiếng Việt khá đa dạng ngữ âm theo vùng miền, khác biệt trong nói, nhưng viết thì cần chuẩn xác. Đấy là chính tả. Người miền Nam, miền Trung thường lẫn lộn âm có dấu hỏi, ngã, các phụ âm cuối C, T, N, NG…; người miền Bắc thường lẫn lộn các phụ âm đầu TR, CH, S, X, L, N… Tai họa nằm ở chỗ người ta nói sao viết vậy.
Trao đổi với người viết bài này, Tiến sĩ ngôn ngữ Trần Hoàng (Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh) phân tích 3 nguyên nhân dẫn đến việc sai chính tả đến từ nhà trường, ý thức tự trau dồi và cách xã hội cư xử với tiếng mẹ đẻ.
Trên ghế nhà trường, một thực tế hết sức đáng buồn là bản thân một số thầy-cô giáo không thể phân biệt sai đúng của học trò để điều chỉnh, rốt cuộc sai từ thầy đến trò. Đọc nhiều (tất nhiên có chọn lọc) là cách tự thân để điều chỉnh trong việc viết đúng; những người đọc nhiều chắc chắn là những người viết rất chuẩn chính tả. Vậy nhưng đây lại đang là cái thiếu trầm trọng của nhiều người. Cười cợt với ngôn ngữ cũng là một cách cư xử thiếu nghiêm túc. Trên mạng xã hội nhiều người đã viết bằng âm giọng quê mình như là một cách tự trào: “thâu nghe” (thôi nghe), “zìa quơ” (về quê), “ngừ te” (người ta) nhan nhản trên dòng trạng thái, trên những đoạn hội thoại.
Tiến sĩ Trần Hoàng cũng chia sẻ: “Viết đúng chính tả không chỉ là biểu hiện của một trình độ văn hóa nhất định mà còn là biểu hiện của ý thức tôn trọng cộng đồng, của lòng yêu quý tiếng nói dân tộc”. Ông cũng đơn cử cái tai hại của việc viết sai chính tả. Đó là một giai thoại vui quanh việc viết sai 1 chữ trong câu thơ của nhà thơ Nguyễn Bính: “Đêm đêm binh lính tiễu quanh thành”. Khốn nỗi, thay vì tiễu (dấu ngã, tức tuần tiễu) người ta đã in thành tiểu (dấu hỏi). Nghe xong, phải bật cười rồi rớt nước mắt cho nhà thơ. Đúng là thảm họa!
NGUYỄN SƠN

Có thể bạn quan tâm

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

(GLO)- Bài thơ "Di vật đời người" của Phạm Đức Long là khúc tưởng niệm thấm đẫm cảm xúc về những người lính đã hi sinh trong chiến tranh. Họ ngã xuống giữa rừng xanh, để lại những di vật bình dị mà thiêng liêng, là biểu tượng bất tử của một thời tuổi trẻ quên mình vì Tổ quốc...

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.