Rộn ràng mùa ăn trâu

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Lễ hội ăn trâu (hay còn gọi là lễ đâm trâu, hiến sinh trâu) của người M’nông nói riêng, của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên nói chung là một lễ hội truyền thống được lưu truyền từ lâu đời. Lễ hội xuất phát từ niềm tin vào thế giới thần linh, con người muốn nhờ các vị thần linh che chở, tha thứ và giúp đỡ thì phải có vật tế thần. Và con trâu là con vật quý giá để hiến tế thần linh.
Ý nghĩa lễ ăn trâu
Lễ hội ăn trâu là một trong những lễ hội đặc sắc, thể hiện lòng tôn kính của người dân với Giàng, tạ ơn Giàng đã phù hộ cho dân làng có được vụ mùa bội thu và cầu mong những điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới của người dân tộc thiểu số Tây Nguyên.
Lễ ăn trâu thường được tổ chức vào tháng 1 đến tháng 3 và dịp mừng chiến thắng, mừng thắng lợi của cộng đồng, khánh thành nhà dài, nhà rông, lễ cầu an, lễ xóa điềm xấu, điềm gở cho cả buôn làng. Thông thường, lễ hội được tổ chức tại sân nhà cộng đồng, nhà dài, nhà rông hoặc nơi hội họp của bon làng và thường kéo dài trong 3 ngày.
Chuẩn bị cho lễ hiến sinh
Để chuẩn bị cho lễ ăn trâu, bà con dân làng chuẩn bị những lễ vật như: rượu, thịt, cơm nếp, trầu thuốc… và bắt buộc phải làm cây nêu. Việc tạo ra cây nêu góp phần làm cho buổi lễ thêm long trọng và linh thiêng. Cây nêu dựng trước sân là biểu tượng chính của lễ hội, cây nêu làm bằng tre được trang trí những hoa văn truyền thống, những hình tượng chim thú biểu trưng của đồng bào dân tộc. Một số thanh niên mang dây thừng bện bằng vỏ cây thật chắc, bắt trâu mang về buộc vào gốc cây nêu. Già làng làm chủ lễ, cúng hồn lúa cùng Giàng, hát bài khóc trâu thật thống thiết...
Khóc trâu
Lễ ăn trâu diễn ra trong không khí tưng bừng, náo nhiệt. Để gọi thần về ăn trâu và an ủi con trâu trước lúc hiến sinh, đồng bào có những bài khấn, khóc trâu để vỗ về, an ủi, tiễn biệt con vật trước khi nó được làm lễ.

 Biểu diễn chiêng quanh cây nêu trong lễ ăn trâu
Biểu diễn chiêng quanh cây nêu trong lễ ăn trâu
Lời khóc trâu vừa dứt, đoàn khách được mời đến dự lễ cử ra một người đâm trâu. Trong khi đâm trâu, hai dàn nhạc cồng chiêng của hai bên chủ, khách nổi lên để làm cho người đâm trâu thêm phấn chấn, can đảm. Khi trâu chết, người ta lấy chiếc chiêng mẹ đặt lên mình trâu, hoặc dùng chăn mới dệt chất lên mình trâu, rồi lấy máu trâu phết vào cây nêu, cọc buộc trâu và kèn r’lét.
Cúng gọi hồn lúa
Lễ cúng tiếp theo được tổ chức trên kho lúa. Chủ lễ lấy sợi chỉ buộc từ kho lúa đến chỗ đầu trâu, tượng trưng cho lối đi của hồn lúa. Chủ nhà lấy huyết trâu với rượu rồi đổ vào bầu nước và tưới tượng trưng lên kho lúa. Làm như vậy, họ tin rằng hồn lúa sẽ được mát mẻ, mọi điều xấu, tai ương sẽ qua đi.
Thực hiện xong nghi lễ, mọi người cùng hát múa, ăn mừng, uống rượu cần. Thịt trâu được chia cho dân làng mang về để thể hiện sự đoàn kết của cộng đồng.
Những hoạt động văn hóa truyền thống được phát huy
Trong những ngày này, các cô sơn nữ trong trang phục dân tộc, váy áo xúng xính, rực rỡ sắc màu cùng những chàng trai chân trần đóng khố, kết thành vòng nhảy múa quanh bếp lửa bập bùng, theo nhịp chiêng rộn ràng, tươi vui và ấm áp nghĩa tình đồng bào. Ngoài ra còn có các hoạt động thi thố tài năng bằng các môn thể thao truyền thống như đấu vật, đẩy gậy, ném lao, bắn cung... Và đặc biệt là các chiến binh nhảy múa, diễn lại cảnh đánh nhau và chiến thắng để khơi dậy dũng khí trong lòng mọi người tham dự. Tất cả mọi hoạt động đều được diễn ra xung quanh cây nêu có con trâu – vật tế lễ đã được buộc chặt.
Để sinh tồn phát triển và vượt thách thức, con người cần giao lưu gắn kết cộng đồng, cùng hướng tới sức mạnh siêu nhiên thông qua các thần linh, nghi lễ. Sau lễ hội đâm trâu, mọi nỗi buồn, hiềm khích, đố kỵ trong làng được thần linh mang đi, niềm vui và hạnh phúc được nhân lên gấp bội, ai nấy hăng hái trở lại chuỗi ngày lên nương rẫy, lao động sản xuất, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, tiếp nối cho lễ ăn trâu năm sau được tưng bừng, no đủ hơn. 
Theo Nguyễn Hồng (g/t/Báo Đắk Nông)

Có thể bạn quan tâm

Hát bội ngân vang trong lễ giỗ danh nhân Đào Tấn

Hát bội ngân vang trong lễ giỗ danh nhân Đào Tấn

(GLO)- Cuối tuần qua, tại Đền thờ danh nhân văn hóa Đào Tấn (thôn Vinh Thạnh 1, xã Tuy Phước), lễ giỗ tưởng niệm 118 năm ngày mất của Hậu tổ nghệ thuật hát bội không chỉ là dịp tri ân công lao bậc tiền nhân, mà còn là cơ hội để các nghệ nhân giao lưu, chung tay gìn giữ di sản hát bội Bình Định.

Giữ hồn di tích, truyền lửa cách mạng hào hùng

Giữ hồn di tích, truyền lửa cách mạng hào hùng

(GLO)- Đằng sau một số di tích lịch sử cách mạng ở vùng cao nguyên Gia Lai, có những người lặng lẽ cống hiến, gìn giữ, kể lại câu chuyện của di tích bằng tất cả tâm huyết và trách nhiệm. Họ đã góp phần thắp sáng ngọn lửa tri ân sự hy sinh của các thế hệ cha ông.

Hát bội được mùa vui

Hát bội được mùa vui

(GLO)- Từ đầu năm đến nay, các đoàn hát bội ở Gia Lai liên tục lưu diễn khắp nơi, làm bừng lên những sắc màu rực rỡ của nghệ thuật truyền thống trong đời sống văn hóa tinh thần của người dân.

Tiết mục múa “Tiếng gọi đại ngàn”. Ảnh: Thùy Dung

Thêm phong phú tiết mục để phục vụ du lịch

(GLO)-Nhằm làm phong phú thêm các tiết mục nghệ thuật truyền thống phục vụ du khách, Đoàn Ca kịch bài chòi (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh) đã dàn dựng hai tiết mục đặc sắc phục vụ du lịch, gồm tiết mục múa “Tiếng gọi đại ngàn” và trích đoạn ca kịch bài chòi “Nữ tướng Bùi Thị Xuân”. 

Ông từ giữ đình cứu sống cây đa cổ thụ

Ông từ cứu sống cây đa cổ thụ ở An Khê đình

(GLO)- Vô tình bị lửa “thiêu”, cây đa cổ thụ phía sau An Khê đình (Khu di tích Tây Sơn Thượng đạo, phường An Khê) suy yếu dần, có nguy cơ bị chết. Với tinh thần trách nhiệm cao, ông Ngô Văn Đường-Câu đình (người trông giữ, hương khói đình làng) đã cứu sống cây đa này.

null