Mùa tát đồng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Khoảng tháng 11 Âm lịch trở đi, mưa bão đã dứt, mùa vụ đã thu hoạch xong, thóc lúa đã được cất đặt tươm tất, rạ rơm cũng được vun đống gọn gàng. Gió đông bắt đầu hiu hiu luồn lách trên bãi bờ, đồng ruộng chỉ còn trơ gốc rạ, tiết trời làm cho nước ở các kênh rạch đầm hồ cạn dần, đó cũng là lúc người ta bắt đầu mùa tát đồng.
Mùa tát đồng không phải là một mùa vụ giống như mùa lúa, mùa khoai. Đó là khoảng thời gian chỉ kéo dài chừng một tháng sau khi thu hoạch lúa, nông dân dựa vào thời tiết tranh thủ thu hoạch cá tôm ở những kênh mương bao quanh đồng ruộng, nhưng không khí cũng đông vui nhộn nhịp chẳng kém so với những ngày thu hoạch lúa trước đó.
Bắt đầu từ những vũng, những đoạn mương nhỏ rồi đến những ao hồ, những đầm rộng lớn hơn. Chỗ diện tích nhỏ thì vài ba người, ở những chỗ đầm hồ rộng lớn có khi tập trung hàng chục, thậm chí hàng trăm người. Mỗi người mỗi việc, việc đầu tiên là tát cạn nước ở những nơi cần bắt cá tôm và việc cuối cùng tất nhiên là thu sản phẩm. Người lớn đánh bắt, phân loại và vận chuyển tôm cá lên bờ, đám trẻ con đeo giỏ lò dò phía sau nhặt nhạnh những gì còn sót lại. 
Vào những ngày ấy, bữa cơm thường có thêm đôi ba món rất ngon. Mẹ tôi chọn những con trê, con lóc to nhất làm món cá kho. Cá làm sạch, cắt khúc, bỏ trong niêu đất rồi ướp gia vị. Gia vị gồm rất nhiều thứ, nhưng không thể thiếu mấy lát riềng tươi, vài quả ớt hiểm và chút hạt tiêu Bắc (mắc khén).
Cá ướp gia vị để thật thấm, rồi nấu sôi liu riu trên lửa nhỏ cho đượm, khi nước còn săm sắp trên mặt cá thì đem vùi niêu cá vào đống trấu cháy ngun ngún, thường thì vùi như vậy từ đầu tối, sáng hôm sau mới lấy niêu cá ra. Khi ấy trấu đã cháy hết, những miếng cá chín chậm khô sắt lại, thấm gia vị thật đậm đà, những chiếc xương cũng mục nhừ có thể ăn luôn được.
Bát cơm gạo mới còn đượm hương rạ rơm nóng hổi xới ra, miếng cơm ăn cùng với miếng cá cay nồng vị của ớt, của tiêu, của riềng trong tiết trời rơm rớm gió đông, vừa ăn vừa hít hà, xuýt xoa mà như thấy cả vị mặn mòi của những giọt mồ hôi thấm đẫm trên từng thớ đất luống cày, rồi luênh loang, bồng bềnh trên đồng ruộng.
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Dọc dài đất nước, nền văn hóa nông nghiệp tạo ra những nét tương đồng trong nếp sinh hoạt, lao động, ăn uống của con người. Có khác chăng chỉ là cách chế biến những món ăn ở mỗi vùng miền theo những cách riêng để tạo ra nét đặc trưng khu biệt.
Cũng trong tiết trời bắt đầu hanh hao bởi gió miền cao nguyên, ở những đoạn suối, quanh những đám ruộng trũng bắt đầu cạn nước, tôi thấy người dân cũng tập trung để bắt tôm, bắt cá. Đôi khi, tôi ghé đến, đứng xem và chờ mua cho bằng được một mớ cá thật tươi vừa mới vớt lên khỏi mặt nước, rồi đem về lụi cụi nấu lại mấy món khi xưa mẹ nấu. Tôi bỏ ra rất nhiều thời gian để nấu lại một món ăn, không hẳn vì nhu cầu ăn uống thường ngày, bởi giờ có lẽ, phần nhiều đã bão hòa dưỡng chất.
Thật khó tìm một lý do thật thỏa đáng cho những đắm đuối xa xưa cứ lẩn quất mãi ở hiện tại và có lẽ trong cả tương lai nữa. Nhưng cần gì phải có lý do rõ ràng, vì những điều chúng ta luôn đau đáu nhớ thương, chắc hẳn phải luôn là những điều mãi đẹp đẽ cất giữ ở trong lòng.
Tôi vẫn có thói quen lang thang một mình vào những lúc nhàn rỗi, nhiều khi như vô định. Phố nhỏ của tôi, làng nằm trong phố, ruộng đồng cũng ôm ấp giữa lòng phố. Nên đôi khi, tôi cứ đi vô định nhưng lại gặp những người, những việc khiến mình như được trở lại xa xưa, trở lại với hương bùn non quyện trong hương ruộng đồng thanh khiết.
Tôi biết rằng, ở một góc riêng mình, tôi luôn cất giữ những tháng năm thương mến lắm, thương mến như buổi chiều nay, tôi đã trông thấy những gương mặt lấm láp bùn đất mùa tát đồng. Họ vỡ òa vui sướng, reo hò khi bắt được cá to. 
ĐÀO AN DUYÊN

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null