Một lần 'chạm' Angkor Bài 3: Choáng ngợp Angkor (*)

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Quần thể kiến trúc Angkor có đến 108 đền tháp nằm rải rác trong Công viên khảo cổ Angkor rộng lớn ở Siem Reap. Trong chuyến đi ngắn ngủi này, chúng tôi chỉ có thể “cưỡi ngựa xem hoa” Angkor Wat, Angkor Thom và đền Ta Prohm. Nhưng cái nhìn thoáng qua ấy cũng đủ làm chúng tôi choáng ngợp và sững sờ…

Angkor Wat và những con số thú vị

Theo tiếng Khmer thì Angkor Wat nghĩa là “thành phố đền thờ”; tên cổ ban đầu của ngôi đền không được biết đến nhưng một số người suy đoán nó là Preah Pisnulok (hay Vrah Visnuloka) nghĩa là nơi ở linh thiêng của thần Vishnu bởi khu đền tháp này vốn được xây dựng để thờ thần Vishnu theo đạo Hindu (Ấn Độ giáo). Các tài liệu lịch sử ghi nhận, Angkor Wat được xây dựng vào đầu thế kỷ 12, ước chừng là khoảng từ năm 1113 đến năm 1150, dưới thời đại của vua Khmer Suryavarman II. Đến cuối thế kỷ 12, Angkor Wat đã chuyển đổi từ một ngôi đền Hindu sang một ngôi đền Phật giáo. Khoảng đầu đến giữa thế kỷ 15, sau những cuộc xâm lược của nước Xiêm (Thái Lan ngày nay), vị vua Angkor cuối cùng Barom Reachea II (Ponhea Yat) đã quyết định di dời thủ đô xuống phía nam (khu vực Pnôm Pênh ngày nay) thì di tích Angkor dần bị quên lãng... Đến giữa thế kỷ 19, nhà tự nhiên học và nhà thám hiểm người Pháp Henri Mouhot đã khiến cả thế giới biết đến quần thể kiến trúc này với lời ngợi ca “Nó vĩ đại hơn bất cứ thứ gì Hy Lạp hay La Mã để lại cho chúng ta”.

Angkor Wat được bao quanh bởi một hào nước rộng 200 m, sâu 4 m và có chu vi 5 km, được lót bằng những khối đá sa thạch khổng lồ. Con hào này nối với hào Angkor Thom ở phía bắc và thoát nước ở phía nam, nối liền với nhau đến tận Tonle Sap (Biển Hồ). Con hào không chỉ mang tính biểu tượng (gắn liền với huyền thoại về núi Meru - quê hương của các vị thần trong truyền thuyết Ấn Độ giáo) mà còn được cho là góp phần quan trọng cho sự vững chãi của ngôi đền, giúp nâng đỡ trọng lượng khổng lồ của nó bằng cách ổn định nước ngầm bên dưới. Và, hào nước này cũng là một trong những cách lý giải cho bí ẩn về việc làm sao có thể vận chuyển các tảng đá sa thạch khai thác từ xa về để xây dựng nên quần thể kiến trúc Angkor.

Mỗi năm vào tháng 3 và tháng 9 mặt trời sẽ mọc ngay ngọn tháp cao nhất ở Angkor Wat, thu hút đông đảo du khách đến chiêm ngưỡng cảnh tượng kỳ diệu này. Ảnh: One Nature Tours

Mỗi năm vào tháng 3 và tháng 9 mặt trời sẽ mọc ngay ngọn tháp cao nhất ở Angkor Wat, thu hút đông đảo du khách đến chiêm ngưỡng cảnh tượng kỳ diệu này. Ảnh: One Nature Tours

Đá sa thạch là vật liệu xây dựng chính của Angkor Wat. Đá màu nâu xám, có nguồn gốc từ Phnom Kulen cách đó khoảng 40 km về phía bắc. Người ta ước tính có khoảng 5 - 10 triệu khối sa thạch được sử dụng để xây nên Angkor Wat.

Một trong những bí ẩn thú vị nữa, Angkor Wat là đền đài duy nhất trong số 108 đền đài trong quần thể kiến trúc Angkor có mặt chính quay về hướng tây (hướng mặt trời lặn). Một số người giải thích rằng đây là hướng thích hợp cho Vishnu, vị thần mặt trời; song nhiều người cho rằng nó quay mặt về phía tây vì nó được thiết kế để làm ngôi đền tang lễ cho vua Suryavarman.

Trung tâm của ngôi đền là tổ hợp 5 tháp, gồm một tháp trung tâm và bốn tháp tại bốn góc hình vuông. Điều thú vị là dù bạn đứng ở góc nào cũng chỉ thấy có 3 ngọn tháp bằng nhau. Trước cụm đền tháp chính là hai cái ao nước, vào bất cứ thời điểm nào trong ngày và dù mặt trời chiếu vào góc độ nào thì trên mặt hai ao nước này luôn phản chiếu hình bóng của 5 ngọn tháp. Mỗi năm, vào tháng 3 và tháng 9, mặt trời sẽ mọc ngay chính giữa ngọn tháp chính cao 65 m của đền đài, tạo nên cảnh tượng vô cùng tuyệt diệu, khiến cho Campuchia được xếp là một trong những nơi ngắm mặt trời mọc đẹp nhất thế giới.

Những trang trí ở Angkor Wat với các bức phù điêu, chạm khắc vũ nữ Apsara và các bức tranh tường đều vô cùng tinh xảo, sống động. Người ta thống kê rằng có đến 1.800 bức điêu khắc các vũ nữ Apsara ở Angkor Wat, với 39 kiểu tóc khác nhau; cô nào cũng có nụ cười mỉm chi, song lại có hai cô cười “nhe răng” mà đến nay người ta vẫn chưa hiểu được vì sao (?)

Những khuôn mặt ở đền Bayon

Cách Angkor Wat gần 2 km về phía đông bắc là Angkor Thom (theo tiếng Khmer, Angkor Thom nghĩa là “thành phố lớn”). Angkor Thom được xây dựng trong nhiều triều đại của đế quốc Khmer vào hai thế kỷ 10 – 11. Đến thế kỷ 12, sau khi đánh bại người Chăm xâm lược, vua Jayavarman VII đã xây dựng hàng loạt các công trình như: Cung điện Hoàng gia, đền Bayon, các sân thượng Hoàng gia, các cổng vào hoành tráng… Việc xây dựng vẫn được tiếp tục trong các thế kỷ sau đó. Ngôi đền cuối cùng được xây dựng tại Angkor Thom là Mangalartha, được hoàn thành năm 1295. Trong các thế kỷ tiếp theo, Angkor Thom vẫn là thủ đô của vương quốc Khmer trong thời kỳ suy tàn cho đến khi nó bị bỏ hoang vào khoảng thế kỷ 17.

Ngọn tháp cao 65 m ở Angkor Wat được gọi là tầng thiên đàng.

Ngọn tháp cao 65 m ở Angkor Wat được gọi là tầng thiên đàng.

Ngày nay, quần thể kiến trúc Angkor Thom có diện tích khoảng 9 km2, gồm rất nhiều ngôi đền như: Bayon, Baphoun, Phimeanakas… Các địa điểm như sân Voi, sân Vua Cùi hay Cung điện Hoàng gia cùng những cổng vào được điêu khắc tuyệt đẹp với những khuôn mặt lớn.

Trung tâm của quần thể Angkor Thom là đền Bayon. Ngôi đền với dãy tháp có khuôn mặt tươi cười và kiến trúc “baroque” theo bối cảnh Khmer. Được xây dựng dưới thời vua Jayavarman VII, tên nguyên thủy của ngôi đền này là Jayagiri, Chey Kiri hay “Núi chiến thắng”. Những điểm nhấn ấn tượng của ngôi đền này chính là các ngọn tháp với khuôn mặt tươi cười; các hình chạm khắc tuyệt đẹp ở lối vào; tượng Phật Naga ở tòa tháp phía đông bắc, đông nam và cả lối kiến trúc như mê cung của ngôi đền cũng tạo nên sức hấp dẫn mê hoặc…

Hiện nay ở đền Bayon chỉ còn lại 37 tòa tháp với 173 khuôn mặt. Có thể rất nhiều ngọn tháp đã bị mất trong các giai đoạn xây dựng khác nhau, sự thay đổi của triều đại và sự suy tàn của Angkor. Anh hướng dẫn viên Sen Sarom kiên quyết khẳng định rằng từng có tất cả 54 ngọn tháp, mỗi ngọn tháp điêu khắc 4 khuôn mặt đang mỉm cười quay về 4 hướng, tổng cộng là 216 khuôn mặt. Việc những khuôn mặt đó thực sự đại diện cho ai thì vẫn đang tiếp tục được tranh luận. Nhiều người Khmer địa phương tin rằng chúng đại diện cho Bốn Mặt của Prohm (Brahma) được khắc theo hình ảnh của chính Jayavarman VII với tư cách là Thần - Vua của Phật giáo, trong khi những người khác tin rằng chúng đại diện cho Phật Thích ca/Quán thế âm…

(*) Bài viết có tham khảo một số thông tin từ trang helloangkor.com

(Còn nữa)

Bài 4: Màu xanh Angkor

Có thể bạn quan tâm

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Các cổ vật gốm sứ chén, bát, đĩa... được ngư dân nhặt được.

Làng cổ vật

Nép mình bên eo biển Vũng Tàu, thôn Châu Thuận Biển (xã Đông Sơn, huyện Bình Sơn, Quảng Ngãi) không chỉ nổi tiếng là “làng lặn Hoàng Sa” với truyền thống bám biển, giữ chủ quyền, mà còn được ví như “kho báu” lưu giữ hàng loạt cổ vật từ những con tàu đắm hàng thế kỷ dưới đáy đại dương.

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

'Phu sâm' ở núi Ngọc Linh

Nhiều doanh nghiệp và người dân lên ngọn núi Ngọc Linh hùng vĩ ở TP.Đà Nẵng thuê môi trường rừng để trồng sâm, mở ra một nghề mới để đồng bào Xê Đăng bản địa mưu sinh suốt nhiều năm qua: 'phu sâm', tức nghề cõng hàng thuê.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

null