Ba năm 'trồi sụt' giá cà-phê

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Trên các vườn cà-phê tại Tây Nguyên, một vụ thu hoạch mới được dự báo là bội thu sắp bắt đầu. Đối với người dân tại Tây Nguyên lúc này, điều họ quan tâm nhất chính là giá cà-phê.

Vậy từ nay cho tới cuối năm, giá cà-phê sẽ đi theo hướng nào khi mà trong 3 năm vừa qua, giá cà-phê đã trải qua những biến động dữ dội do các hiện tượng khí hậu, bất ổn chính trị và tình hình kinh tế thế giới.

Ba năm đối mặt với 3 “cú sốc”

“Cú sốc” đầu tiên đến với ngành cà-phê Brazil nói riêng và ngành cà-phê toàn cầu là vào giữa tháng 7/2021 khi vùng sản xuất cà-phê tại Cerrado Mineiro và Nam Minas Gerais (Brazil) hứng chịu một đợt sương giá tồi tệ nhất trong lịch sử.

Sự kiện này thực sự đã tạo ra một “cú sốc” nguồn cung đối với các nhà buôn cà-phê, đẩy giá cà-phê Arabica trung bình tháng 7/2021 từ 3.733 USD/tấn tăng liên tục gần 50% trong vài tháng và đạt đỉnh tại mức giá trung bình tháng 2/2022 là 5.427 USD/ tấn. Mặc dù trải qua điều kiện thời tiết khắc nghiệt nhưng trong năm đó, sản lượng cà-phê của Brazil vẫn tăng 14% dẫn đến thặng dư và giá giảm vào cuối năm 2022, xuống mức thấp hơn cả giá tháng 7/2021.

“Cú sốc” tiếp theo chính là năm kế tiếp 2023. Giá cà-phê Arabica trong 4 tháng đầu năm tăng khoảng 20% sau đó giảm xuống mức trung bình tháng 9 là 3.356 USD/tấn do tồn kho tăng và cung vượt cầu. Cuộc chiến tại Ukraina càng gây bất ổn khi Nga giảm nhập khẩu. Bên cạnh đó thông tin về hạn hán tại Brazil và thời tiết nóng bất thường tại Việt Nam làm gia tăng lo ngại cho vụ mùa tiếp theo.

Lo ngại này đã thành hiện thực vào năm 2024 khi nguồn cung toàn cầu suy giảm nặng nề tạo nên cú sốc thứ ba. Ngay đầu năm này, thị trường cà-phê thu hẹp mạnh, với giá cà phê toàn cầu đạt mức cao nhất trong thập kỷ, giá trung bình cà-phê Arabica trong tháng 12 tăng 73% so với đầu năm, cùng với đó, cà-phê Robusta cũng tăng chóng mặt với mức 57% với giá hơn 5.000 USD/tấn.

Tại Việt Nam, sản lượng được ghi nhận là giảm 20% do hạn hán kéo dài, trong khi sản lượng của Indonesia giảm 16,5% do mưa quá nhiều. Nguồn cung cà-phê Robusta bị siết chặt đã đẩy giá lên mức kỷ lục và thu hẹp khoảng cách giá giữa Robusta và Arabica.

Theo dữ liệu từ Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), kết thúc phiên giao dịch ngày 26/9/2024, lần đầu tiên trong lịch sử, giá cà-phê Arabica đã chọc thủng mốc 6.000 USD/tấn còn giá cà-phê Robusta cũng vượt 5.500 USD/tấn sau 4 phiên tăng liên tiếp. Chênh lệch giá giữa thị trường tương lai London và New York đã thu hẹp 31,8% xuống còn 28,2 US cent/pound vào tháng 9, mức thấp nhất kể từ tháng 3/2003.

Tại Brazil, kỳ vọng phục hồi bị phá vỡ bởi nắng nóng và hạn hán, khiến các dự báo vụ mùa tiếp tục bị điều chỉnh giảm.

2025: Diễn biến phức tạp trên thị trường

Ngày 23/6/2023, Liên minh châu Âu (EU) đã ban hành Quy định chống mất rừng (EU Deforestation Regulation - EUDR), đối với 7 nhóm hàng nhập khẩu vào thị trường này. Trong đó, Việt Nam có ba mặt hàng quan trọng xuất khẩu vào EU trong đó có cà-phê nằm trong phạm vi điều chỉnh của EUDR.

Lo ngại thiếu hụt nguồn cung đáp ứng đủ tiêu chuẩn theo quy định này đã kích thích lực cầu mạnh mẽ từ EU. Tuy nhiên, trong bối cảnh lượng tồn kho thấp ở Brazil và sản lượng tại hầu hết các quốc gia sản xuất bị thắt chặt một lần nữa lại đẩy giá cà-phê Arabica trung bình tháng 2 lên mức cao ngất ngưởng tới 8.892 USD/tấn, tăng 25% so với tháng 12 năm trước, tương tự, giá Robusta tăng 10,7%.

Tuy nhiên, bước sang cuối quý II, đặc biệt là tuần thứ ba của tháng 6, diễn biến giá lại đảo ngược trong bối cảnh tình hình chính trị, kinh tế liên tục biến đổi, bất ổn kèm theo đó là sự phức tạp khó lường, cùng với tình trạng nguồn cung dồi dào, đặc biệt là cà-phê Robusta khi mà vụ mùa thu hoạch vẫn đang diễn ra tại hai nước Brazil và Indonesia khiến thị trường cà-phê sụt giảm mạnh.

Theo ghi nhận của MXV, đóng cửa tuần giao dịch từ 16 đến 22/6, giá cà-phê Arabica đánh mất 9% trong khi giá Robusta lao dốc kỷ lục tới 12,8% so với tuần trước đó.

Đáng chú ý, kết thúc phiên giao dịch ngày 18/6, giá cà-phê Robusta đã xuống thấp nhất trong vòng một năm qua còn Arabica thấp nhất trong 5 tháng gần đây. Cụ thể, giá cà-phê Robusta trên sàn London giảm từ 5,85 - 6,92%, tương đương giảm đến 233-299 USD/tấn. Trừ kỳ hạn giao gần mang tính kỹ thuật là tháng 7, còn 4.020 USD/tấn sau khi giảm 299 USD/tấn; các kỳ hạn còn lại đều mất mốc 4.000 USD/tấn.

Diễn biến tương tự trên sàn New York, giá Arabica giảm từ 3,05-3,26%, tùy kỳ hạn. Kỳ hạn giao tháng 7 giảm 240 USD/tấn, còn 7.160 USD/tấn; kỳ hạn giao tháng 9 giảm 220 USD/tấn, còn 7.110 USD/tấn.

Chịu áp lực từ giá cà-phê thế giới giảm, giá cà-phê trong nước cũng rơi xuống mức thấp nhất kể từ tháng 5/2023. Ghi nhận trong sáng 3/7, giá cà-phê nhân xô tại Tây Nguyên và các tỉnh Nam Bộ dao động quanh mức 95.500 đồng/kg, tức giảm khoảng 30-32%, tương đương khoảng 32.000 – 33.000 đồng/kg so cùng kỳ năm ngoái.

Điều gì thực sự chi phối thị trường cà-phê

Đầu tiên là khí hậu và chu kỳ vụ mùa, cà-phê rất nhạy cảm với thời tiết. Brazil và Việt Nam (hơn 50% sản lượng thế giới) liên tục đối mặt hạn hán, sương giá. Biến đổi khí hậu làm tăng sự bất ổn và phá vỡ chu kỳ mùa vụ “một năm cao – một năm thấp”.

Thứ hai là yếu tố cung-cầu-tồn kho, khi cung vượt cầu thì giá giảm. Khi cầu vượt cung thì giá tăng. Trong đó nhu cầu cà-phê thế giới hằng năm tăng 1–2%/năm nhờ dân số và thị trường mới. Các cú sốc từ nguồn cung cùng lúc gây ra cạn kiệt tồn kho, khiến thị trường phản ứng mạnh chỉ vì một dự báo xấu.

Một yếu tố quan trọng khác là địa chính trị và chính sách, chiến tranh ở Ukraina gây gián đoạn thương mại, tăng chi phí nông nghiệp. Tin về thuế quan Mỹ, quy định EU về phá rừng gây lo ngại về nguồn cung, và sự bất ổn của Trung Đông có thể khiến cho chuỗi cung ứng và logistics có nguy cơ bị đứt gãy gây ảnh hưởng không chỉ thị trường cà-phê mà còn là thị trường hàng hóa toàn cầu

Các diễn biến trên thị trường tài chính cũng có thể tác động trực tiếp đến giá vượt qua thực tế cung – cầu. Sự biến động của các lực lượng trên thị trường phái sinh như quỹ đầu cơ, các nhà rang xay và nông dân có thể kéo theo sự biến động mạnh được thể hiện trên giá.

Tương lai của cà-phê

Mới đây USDA đã công bố các dự báo cho thấy sản lượng tăng, đặc biệt là Robusta tại các nước Brazil, Việt Nam và Indonesia, nhưng vẫn chưa có gì là chắc chắn khi các nhà khí hậu vẫn cảnh báo rằng hiện tượng El Niño đang diễn ra có thể tiếp tục làm xáo trộn các mô hình thời tiết, làm gia tăng nguy cơ thêm một năm sản lượng thấp.

Thực tế, tại vụ thu hoạch đang ở Brazil hiện tại, nhiều nông dân trồng Arabica báo cáo năng suất giảm trên 20%, và Robusta cũng ghi nhận sụt giảm 10–15% ở một số nơi.

Tâm lý chung của người sản xuất là tổng sản lượng cà-phê Arabica chỉ đạt tối đa khoảng 36 triệu bao, và cà-phê Robusta tối đa 20 triệu bao, tức tổng sản lượng chỉ từ 56–58 triệu bao.

Bên cạnh đó, tình trạng tồn kho cà-phê ở mức cực kỳ thấp tại Brazil cũng đang ở mức đáng báo động. Theo USDA, tồn kho cà-phê nước này chuyển từ niên vụ 2024-2025 sang 2025-2026 chỉ còn 640.000 bao, không đủ dùng cho 1 tháng tiêu thụ nội địa của Brazil. Trong khi đó mức độ tồn kho của thế giới cuối kỳ chỉ ở mức tạm ổn, bằng 13,46% mức tiêu thụ.

Theo ông Nguyễn Ngọc Quỳnh - Phó Tổng Giám đốc MXV, thị trường cà-phê hiện tại lại được cho rằng không còn bị ảnh hưởng bởi yếu tố cung-cầu, mà chính bởi sự bất ổn kinh tế và chính trị, như cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, chiến tranh Nga và Ukraina và leo thang căng thẳng đặc biệt giữa Israel và Iran.

Điều này trực tiếp làm điều chỉnh dòng tiền trên thị trường phái sinh để đến các tài sản mang tính chất trú ẩn. Đây là một yếu tố mang tính dài hạn trong thời điểm này, khiến cho giá cà-phê tới đây có thể tiếp tục suy giảm nếu tình hình kinh tế và chính trị chưa đủ ổn định để khiến các nhà đầu tư trở lại thị trường.

Theo Hoàng Tú (NDO)

Có thể bạn quan tâm

Gặp người phụ nữ 78 năm tuổi Đảng

Gặp người phụ nữ 78 năm tuổi Đảng

(GLO)- Chúng tôi không khỏi xúc động khi mới đây được trò chuyện với bà Nguyễn Thị Thành-nguyên Giám đốc Sở Lao động-Thương binh và Xã hội tỉnh Gia Lai, người phụ nữ năm nay 95 năm tuổi đời, 78 năm tuổi Đảng với sự mẫn tiệp hiếm thấy.

Cán bộ, chiến sĩ Đội chữa cháy và cứu nạn cứu hộ khu vực Ayun Pa chữa cháy kho mì tại thôn Plei Tăng A, xã Ia Ake, huyện Phú Thiện. Ảnh: Vũ Chi

Lính cứu hỏa trên mặt trận không tiếng súng

(GLO)-Nghề nào cũng có vinh quang riêng, song với cán bộ, chiến sĩ phòng cháy và cứu nạn cứu hộ, bên cạnh niềm tự hào nghề nghiệp còn là sự hy sinh thầm lặng. Trên mặt trận không có tiếng súng, không có tội phạm nhưng muôn vàn nguy hiểm, họ luôn dốc hết sức mình vì bình yên, hạnh phúc của nhân dân.

Vườn cây của gia đình chị Nguyễn Thị Huệ -Công nhân Đội 2, Công ty Cà phê Ia Sao 2 trồng năm 1986 vẫn đạt sản lượng 24 tấn quả tươi/ha. Ảnh: Đinh Yến

Những công nhân tiêu biểu trong lao động giỏi, sáng tạo

(GLO)- Bằng lòng đam mê, nhiều công nhân tại các công ty cà phê tỉnh Gia Lai đã không ngừng học hỏi và có những sáng kiến mới áp dụng vào sản xuất. Họ không chỉ nâng cao đời sống gia đình mà còn mang lại nhiều nguồn lợi cho đơn vị, góp phần tô thắm thêm phẩm chất tốt đẹp của giai cấp công nhân.

Nông sản Việt đang ở đâu?

Nông sản Việt đang ở đâu?

Thời điểm hiện tại, Việt Nam đang vào vụ thu hoạch các mặt hàng nông sản như: vải, nhãn, sầu riêng, thanh long,… Câu hỏi đặt ra giải pháp nào để xúc tiến xuất khẩu, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản mùa vụ Việt Nam tránh tình trạng ùn ứ, điệp khúc “được mùa mất giá”.

Cán bộ Đoàn, ĐVTN cùng lực lượng quân đội đóng góp ngày công để đẩy nhanh tiến độ thi công nhà ở cho người dân. Ảnh: P.L

Xóa nhà tạm-Kiến tạo tương lai - Kỳ 2: Góp gạch hồng dựng xây mái ấm

(GLO)-Phong trào chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát đang lan tỏa trên địa bàn tỉnh Gia Lai bằng những việc làm cụ thể, thiết thực. Mỗi tấm lòng, mỗi hành động đều hiện thực hóa mục tiêu “không ai bị bỏ lại phía sau” trên hành trình góp gạch hồng dựng xây mái ấm, giúp người dân an cư, lạc nghiệp.

Vào 'lò' gia công mỹ phẩm

Vào 'lò' gia công mỹ phẩm

Thị trường mỹ phẩm “nóng rực” khi hàng loạt sản phẩm vô chủ vứt bừa bãi, doanh nghiệp ồ ạt xin thu hồi công bố. Phóng viên đã thâm nhập thị trường mỹ phẩm để tận thấy cách thức hô biến đồ rẻ tiền thành cao cấp, chiêu trò của các ông trùm vươn vòi bạch tuộc, bủa vây người người tiêu dùng.

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt

Đổi thay tích cực cho nghề nuôi biển: Tháo gỡ các nút thắt

Với đường bờ biển dài, điều kiện tự nhiên thuận lợi, nguồn lợi thủy sản phong phú, Việt Nam sở hữu lợi thế lớn về nghề nuôi biển. Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành các chính sách nhằm tháo gỡ những nút thắt, phát huy tiềm năng, hướng tới mục tiêu phát triển nghề nuôi biển hiện đại, bền vững.

Những bưu tá mang báo Đảng tới vùng biên

Những bưu tá mang báo Đảng tới vùng biên

(GLO)- Trong thời đại mà mỗi người đều có smartphone, mạng xã hội nhảy số từng giây, vẫn có những người đều đặn chờ báo giấy để đọc từng mục, gạch từng dòng. Vì lẽ đó, ở xã vùng sâu, xã biên giới, bưu tá vẫn lặng lẽ mang báo Đảng đến tay các cán bộ cơ sở, đảng viên, người có uy tín...

null