Chuyện xưa Diệp Kính

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hiện nay, nhiều người vẫn quen gọi khu vực trung tâm TP. Pleiku là khu Diệp Kính. Một số bạn trẻ khi gặp tôi cũng thường hỏi về nguồn gốc của tên gọi này. Mỗi lần nhắc đến khu Diệp Kính, bao ký ức lại ùa về trong tôi.

img-6928-3897.jpg
Khu vực vòng xoay Diệp Kính ngày nay. Ảnh: N.V

Theo tôi biết, tên gọi này có từ khi mới thành lập thị xã Pleiku. Lúc này, thị xã thuộc địa bàn xã Hội Thương-Hội Phú. Tại trung tâm thị xã có một rạp chiếu bóng mang tên Diệp Kính, tên của ông chủ rạp người Hoa. Những ngày đầu mới thành lập thị xã, người Hoa đến Pleiku lập nghiệp khá nhiều với những cái tên quen thuộc như: tiệm ăn Quốc Tế, tiệm ăn Mỹ Tâm, tiệm bi-da và giải khát Xuân Lợi... Do nhạy bén về kinh doanh nên những nơi được họ chọn thuê hoặc mua để mở tiệm kinh doanh thường thuận tiện về giao thông và đông người lui tới.

Thời điểm đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, cả thị xã Pleiku chỉ mới có 2 rạp hát là rạp Diệp Kính và rạp Thăng Long (vài năm sau đổi tên thành rạp Thanh Bình). Nhưng, rạp Diệp Kính ở nơi thuận lợi hơn, khán giả đông hơn và thuộc nhiều thành phần. Ngày thường, rạp chỉ chiếu 1 suất buổi tối, chủ nhật mới chiếu thêm suất buổi chiều.

rap-dk.png
Rạp Diệp Kính năm 1970 nay là Nhà sách Nhân Dân. Ảnh: Ed Calaba/K.H

Là nút giao thông quan trọng nên vòng xoay ngay trung tâm thị xã (đảo giao thông) thời đó được người dân Pleiku gọi là bùng binh Diệp Kính. Vòng xoay này được bao quanh bởi 4 con đường: Lê Lợi, Hoàng Diệu (nay là đường Hùng Vương), Quang Trung và Phan Chu Trinh (lúc đó là con đường ngắn nhất của thị xã vì chỉ có chiều dài khoảng 20-30 m với 4 đến 5 cửa tiệm, nay là đoạn nối tiếp của đường Quang Trung).

Điểm nhấn là nơi đặt cột mốc Pleiku 0 Km, ngay phía trước rạp Diệp Kính vì đường Lê Lợi trùng với quốc lộ 14 đi qua thị xã Pleiku. Khoảng đất trống trước rạp là nơi người xem phim chờ đến giờ bán vé, cũng là nơi những người qua đường hoặc những gánh hàng rong tạm nghỉ chân… Trên đoạn quốc lộ 14 đi qua thị xã lúc bấy giờ có 3 ngã ba quan trọng là điểm xe dừng cho khách lên xuống là: ngã ba bốt công-trôn (gọi như vậy vì lúc đó nơi đây có một trạm kiểm soát hàng hóa), ngã ba Hoa Lư và ngay trung tâm là ngã ba Diệp Kính.

Khu Diệp Kính cũng là điểm đi và đến của các tuyến xe lam (từ xe lam dùng chung cho cả 2 loại xe 3 bánh lambretta và lambro); “bến xe lam Diệp Kính”…

Theo những người ở Pleiku từ trước năm 1960 thì ông Diệp Kính mua lại rạp và cả máy chiếu phim đen trắng 35 ly của một phụ nữ người Pháp khoảng năm 1957. Bên cạnh rạp, ông mở thêm tiệm ăn uống mang tên Viễn Đông và cây xăng Shell (để phân biệt với cây xăng Caltex-gần tiệm bánh Tam Ba hiện nay và cây xăng Esso ở phía đối diện tiệm Tam Ba, góc ngã rẽ vào bến xe buýt hiện nay). Thời gian đầu, rạp chuyên chiếu phim Ấn Độ phụ đề tiếng Việt, thỉnh thoảng cũng có một vài phim Pháp và phim cao bồi Viễn Tây. Đến đầu thập niên 70 của thế kỷ trước, rạp chủ yếu chiếu phim kiếm hiệp Hồng Kông với những tài tử ăn khách thời bấy giờ như Lý Tiểu Long, Khương Đại Vệ…

cay-xang-va-cho-troi-diep-kinh.jpg
Cây xăng và chợ trời Diệp Kính ngày xưa.

Tôi không rõ ông Diệp Kính lên Pleiku lập nghiệp năm nào nhưng theo hồ sơ lưu trữ của người Pháp để lại thì năm 1941 đã có văn bản chấp thuận cho ông là Trưởng hội Tương tế người Hoa. Khoảng năm 1968, ông Diệp Kính khuếch trương cơ sở kinh doanh của mình bằng cách xây thêm nhà hàng-khách sạn Hoàng Liêng (nhà 3 tầng lầu, nay là Khách sạn Hùng Vương).

Khoảng năm 1968-1969, tại thị xã Pleiku xuất hiện... “chợ trời” bày bán nhiều mặt hàng miễn thuế từ đồ hộp, bia, rượu đến các loại công cụ như dụng cụ y khoa, cuốc, xẻng… Các lề đường xung quanh bùng binh Diệp Kính trở thành “chợ trời Diệp Kính” thu hút đông đảo người mua kẻ bán. Từ đó, khu Diệp Kính lại càng trở nên tấp nập hơn.

Sau năm 1975, ông Diệp Kính không còn ở Pleiku, cơ sở kinh doanh cũ dần trở thành cơ sở quốc doanh. Rạp Diệp Kính sau 1975 đổi tên thành rạp chiếu bóng Nhân Dân và nay là nhà sách Nhân Dân. Rạp không còn tên cũ nhưng nhiều người vẫn quen gọi nơi này là khu Diệp Kính.

Có thể bạn quan tâm

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

Giữ mãi ngọn lửa hồng cách mạng

(GLO)- Cuộc trò chuyện với hai nhân chứng sống - ông Hoàng Văn Tuyển và bà Huỳnh Thị Kim Xuyên đã đưa chúng ta trở lại những năm tháng kháng chiến đầy gian khổ, nơi tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến đã viết nên những trang đời đáng nhớ.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

Vào rừng... chờ ươi bay

Vào rừng... chờ ươi bay

Sau 4 năm, khi những cánh rừng già miền núi TP.Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) chuyển mình vào mùa ươi chín, hàng ngàn người dân lại có một cuộc 'di cư' tạm thời vào rừng sâu chờ 'lộc trời' rơi xuống để nhặt.

null