Chuyện xưa Diệp Kính

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hiện nay, nhiều người vẫn quen gọi khu vực trung tâm TP. Pleiku là khu Diệp Kính. Một số bạn trẻ khi gặp tôi cũng thường hỏi về nguồn gốc của tên gọi này. Mỗi lần nhắc đến khu Diệp Kính, bao ký ức lại ùa về trong tôi.

img-6928-3897.jpg
Khu vực vòng xoay Diệp Kính ngày nay. Ảnh: N.V

Theo tôi biết, tên gọi này có từ khi mới thành lập thị xã Pleiku. Lúc này, thị xã thuộc địa bàn xã Hội Thương-Hội Phú. Tại trung tâm thị xã có một rạp chiếu bóng mang tên Diệp Kính, tên của ông chủ rạp người Hoa. Những ngày đầu mới thành lập thị xã, người Hoa đến Pleiku lập nghiệp khá nhiều với những cái tên quen thuộc như: tiệm ăn Quốc Tế, tiệm ăn Mỹ Tâm, tiệm bi-da và giải khát Xuân Lợi... Do nhạy bén về kinh doanh nên những nơi được họ chọn thuê hoặc mua để mở tiệm kinh doanh thường thuận tiện về giao thông và đông người lui tới.

Thời điểm đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, cả thị xã Pleiku chỉ mới có 2 rạp hát là rạp Diệp Kính và rạp Thăng Long (vài năm sau đổi tên thành rạp Thanh Bình). Nhưng, rạp Diệp Kính ở nơi thuận lợi hơn, khán giả đông hơn và thuộc nhiều thành phần. Ngày thường, rạp chỉ chiếu 1 suất buổi tối, chủ nhật mới chiếu thêm suất buổi chiều.

rap-dk.png
Rạp Diệp Kính năm 1970 nay là Nhà sách Nhân Dân. Ảnh: Ed Calaba/K.H

Là nút giao thông quan trọng nên vòng xoay ngay trung tâm thị xã (đảo giao thông) thời đó được người dân Pleiku gọi là bùng binh Diệp Kính. Vòng xoay này được bao quanh bởi 4 con đường: Lê Lợi, Hoàng Diệu (nay là đường Hùng Vương), Quang Trung và Phan Chu Trinh (lúc đó là con đường ngắn nhất của thị xã vì chỉ có chiều dài khoảng 20-30 m với 4 đến 5 cửa tiệm, nay là đoạn nối tiếp của đường Quang Trung).

Điểm nhấn là nơi đặt cột mốc Pleiku 0 Km, ngay phía trước rạp Diệp Kính vì đường Lê Lợi trùng với quốc lộ 14 đi qua thị xã Pleiku. Khoảng đất trống trước rạp là nơi người xem phim chờ đến giờ bán vé, cũng là nơi những người qua đường hoặc những gánh hàng rong tạm nghỉ chân… Trên đoạn quốc lộ 14 đi qua thị xã lúc bấy giờ có 3 ngã ba quan trọng là điểm xe dừng cho khách lên xuống là: ngã ba bốt công-trôn (gọi như vậy vì lúc đó nơi đây có một trạm kiểm soát hàng hóa), ngã ba Hoa Lư và ngay trung tâm là ngã ba Diệp Kính.

Khu Diệp Kính cũng là điểm đi và đến của các tuyến xe lam (từ xe lam dùng chung cho cả 2 loại xe 3 bánh lambretta và lambro); “bến xe lam Diệp Kính”…

Theo những người ở Pleiku từ trước năm 1960 thì ông Diệp Kính mua lại rạp và cả máy chiếu phim đen trắng 35 ly của một phụ nữ người Pháp khoảng năm 1957. Bên cạnh rạp, ông mở thêm tiệm ăn uống mang tên Viễn Đông và cây xăng Shell (để phân biệt với cây xăng Caltex-gần tiệm bánh Tam Ba hiện nay và cây xăng Esso ở phía đối diện tiệm Tam Ba, góc ngã rẽ vào bến xe buýt hiện nay). Thời gian đầu, rạp chuyên chiếu phim Ấn Độ phụ đề tiếng Việt, thỉnh thoảng cũng có một vài phim Pháp và phim cao bồi Viễn Tây. Đến đầu thập niên 70 của thế kỷ trước, rạp chủ yếu chiếu phim kiếm hiệp Hồng Kông với những tài tử ăn khách thời bấy giờ như Lý Tiểu Long, Khương Đại Vệ…

cay-xang-va-cho-troi-diep-kinh.jpg
Cây xăng và chợ trời Diệp Kính ngày xưa.

Tôi không rõ ông Diệp Kính lên Pleiku lập nghiệp năm nào nhưng theo hồ sơ lưu trữ của người Pháp để lại thì năm 1941 đã có văn bản chấp thuận cho ông là Trưởng hội Tương tế người Hoa. Khoảng năm 1968, ông Diệp Kính khuếch trương cơ sở kinh doanh của mình bằng cách xây thêm nhà hàng-khách sạn Hoàng Liêng (nhà 3 tầng lầu, nay là Khách sạn Hùng Vương).

Khoảng năm 1968-1969, tại thị xã Pleiku xuất hiện... “chợ trời” bày bán nhiều mặt hàng miễn thuế từ đồ hộp, bia, rượu đến các loại công cụ như dụng cụ y khoa, cuốc, xẻng… Các lề đường xung quanh bùng binh Diệp Kính trở thành “chợ trời Diệp Kính” thu hút đông đảo người mua kẻ bán. Từ đó, khu Diệp Kính lại càng trở nên tấp nập hơn.

Sau năm 1975, ông Diệp Kính không còn ở Pleiku, cơ sở kinh doanh cũ dần trở thành cơ sở quốc doanh. Rạp Diệp Kính sau 1975 đổi tên thành rạp chiếu bóng Nhân Dân và nay là nhà sách Nhân Dân. Rạp không còn tên cũ nhưng nhiều người vẫn quen gọi nơi này là khu Diệp Kính.

Có thể bạn quan tâm

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Dệt những sợi kí ức giữa đại ngàn

Khi sản phẩm công nghiệp ngày càng tràn ngập thị trường thì ở vùng núi rừng Đưng K’nớ (xã Đam Rông 4, tỉnh Lâm Đồng) vẫn còn những người phụ nữ cần mẫn bên khung cửi, kiên nhẫn nhuộm từng sợi chỉ, dệt từng hoa văn. Những tấm thổ cẩm ra đời từ nơi đây là hơi thở níu giữ kí ức truyền thống đại ngàn.

Dặm dài Trường Lũy

Dặm dài Trường Lũy

(GLO)- Trường Lũy là một phức hợp bao gồm: lũy-bảo (đồn)-đường, hình thành từ thời chúa Nguyễn, xây dựng quy mô dưới triều Nguyễn; đi qua địa phận 3 tỉnh trước đây: Quảng Nam, Quảng Ngãi và Bình Định.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

Xanh hóa các chốt dân quân thường trực

(GLO)- Khi mới xây dựng, các chốt chiến đấu dân quân thường trực biên giới chỉ có công sự, trận địa chiến đấu. Nhờ bàn tay lao động cần cù của cán bộ, chiến sĩ, chốt được phủ xanh bởi bồn hoa, cây cảnh, thảm cỏ, cây xanh và có vườn tăng gia, ao cá, tạo thêm nét đẹp ở nơi biên cương.

Gìn giữ kỷ vật tri ân

Gìn giữ kỷ vật tri ân

(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ hơn 4.000 tài liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật có giá trị về 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ; trong đó, có gần 300 hiện vật, tư liệu, hình ảnh về các mẹ Việt Nam anh hùng, liệt sĩ ở vùng đất Bình Định trước đây.

Vào rừng... chờ ươi bay

Vào rừng... chờ ươi bay

Sau 4 năm, khi những cánh rừng già miền núi TP.Đà Nẵng (Quảng Nam cũ) chuyển mình vào mùa ươi chín, hàng ngàn người dân lại có một cuộc 'di cư' tạm thời vào rừng sâu chờ 'lộc trời' rơi xuống để nhặt.

null