Theo ngành chức năng, thủ đoạn lừa đảo phổ biến hiện nay là giả danh cán bộ cơ quan nhà nước, nhân viên điện lực, ngân hàng, CA… gọi điện cho người dân, yêu cầu tải ứng dụng giả mạo, quét mã QR hoặc đăng nhập vào các đường link có cài đặt phần mềm gián điệp nhằm chiếm quyền kiểm soát thiết bị và rút tiền trong tài khoản ngân hàng. Các đối tượng thường đưa ra tình huống cấp bách như nợ tiền cước, cắt điện, xác minh tài khoản… khiến nạn nhân lo sợ làm theo hướng dẫn mà không kịp kiểm tra thông tin.
Mới đây, ông N.T.C. (phường Pleiku) bị kẻ lừa đảo giả danh nhân viên điện lực yêu cầu tải ứng dụng Epoint để theo dõi chỉ số điện. Tưởng thật, ông C. làm theo, sau đó bị chiếm quyền kiểm soát điện thoại và mất hơn 1 tỷ đồng trong tài khoản ngân hàng chỉ trong vài giờ.
Còn ông N.Đ.D. (phường Quy Nhơn Bắc) trở thành nạn nhân của một đường dây lừa đảo xuyên quốc gia. Thông qua mạng xã hội Facebook, các đối tượng dụ dỗ ông đầu tư vào nền tảng chứng khoán, tiền ảo PIONEX trên website giả mạo http://www.pionyumq.com. Sau nhiều lần chuyển tiền, ông bị chiếm đoạt tổng cộng 3,012 tỷ đồng.
Ngoài các hình thức lừa đảo công nghệ cao, tội phạm còn sử dụng những thủ đoạn truyền thống nhưng được biến tướng tinh vi. Cụ thể, Nguyễn Ngọc Tuấn (SN 1985) và vợ là Nguyễn Thị Gái (SN 1990, trú tại xã Xuân An) đã đặt làm giả giấy chứng nhận quyền sử dụng đất rồi dùng để vay 330 triệu đồng của bà L.T.K.L. (cùng địa phương). Sau đó, vợ chồng Tuấn tiếp tục vay nhiều lần, nâng tổng số tiền chiếm đoạt lên gần 800 triệu đồng rồi bỏ trốn. Qua xác minh tại Văn phòng Đăng ký đất đai, bà L. phát hiện toàn bộ hồ sơ thế chấp là giả.
Tại phiên tòa xét xử vào tháng 2-2025, vợ chồng Tuấn và Gái thừa nhận do áp lực trả nợ nên dù biết đó là hành vi sai trái vẫn thực hiện để có tiền trả nợ. Với hành vi này, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo Tuấn 10 năm 6 tháng tù và Gái 9 năm tù cùng về 2 tội danh “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và “Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức”.
Ông Lê Trung Hưng, Viện trưởng Viện KSND tỉnh Gia Lai, cho biết: Các thủ đoạn lừa đảo truyền thống vẫn đang được các đối tượng áp dụng với hình thức tinh vi hơn như làm giả giấy tờ nhà đất, giả hợp đồng tín dụng, vay hộ… để chiếm đoạt tài sản.
“Người dân thường cả tin, không xác minh tính pháp lý của hồ sơ, tạo điều kiện cho đối tượng lợi dụng. Ngoài ra, việc tin tưởng, nể nang quen biết cũng là nguyên nhân khiến người dân dễ bị lợi dụng, dẫn đến mất tài sản”, ông Hưng phân tích.
Trong khi đó, Thượng tá Nguyễn Ngọc Lâm, Trưởng Phòng Cảnh sát hình sự (CA tỉnh) thì cho hay: Các vụ lừa đảo công nghệ cao có xu hướng tăng nhanh, thường được điều khiển từ xa, có yếu tố xuyên quốc gia. Đặc biệt, nhiều đối tượng sử dụng công nghệ giả mạo giọng nói, hình ảnh người thân để đánh lừa nạn nhân.
“Người dân tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP qua điện thoại hoặc mạng xã hội; không cài đặt ứng dụng từ đường link lạ. Khi nhận được cuộc gọi đáng ngờ, cần bình tĩnh xác minh thông tin từ cơ quan có thẩm quyền. Nếu phát hiện dấu hiệu bất thường, cần nhanh chóng trình báo cơ quan CA nơi gần nhất và liên hệ ngân hàng để kịp thời khóa tài khoản, hạn chế tổn thất”, Thượng tá Lâm khuyến cáo.
Hiện các cơ quan tố tụng của tỉnh đang triển khai đồng bộ các giải pháp phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm lừa đảo, trong đó chú trọng xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm, phối hợp liên ngành triệt phá đường dây lừa đảo, đẩy mạnh tuyên truyền cộng đồng, cảnh báo qua mạng, loa truyền thanh; phối hợp ngân hàng, nhà mạng phát hiện, phong tỏa giao dịch nghi vấn ngay khi có dấu hiệu lừa đảo. Ngoài ra, ngành chức năng thường xuyên tổ chức tập huấn nâng cao năng lực nhận diện tội phạm công nghệ cao cho cán bộ điều tra, kiểm sát viên, đồng thời khuyến khích người dân chủ động cập nhật kiến thức, kỹ năng phòng tránh lừa đảo trên môi trường số.
