Bầu cử Tổng thống Mỹ 2024: Sẵn sàng cho chặng về đích

¹Ngày 15/7/2024, Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa của Mỹ, diễn ra ở thành phố Milwaukee, bang Wisconsin, đã thông qua Cương lĩnh năm 2024, trong đó có những thay đổi về một số vấn đề đối nội và đối ngoại. Đại hội cũng chính thức bầu ông Donald Trump (ảnh, trái) làm ứng viên đại diện cho đảng trong cuộc bầu cử Tổng thống năm 2024. Thượng nghị sỹ bang Ohio J.D. Vance (phải) được đề cử làm người liên danh tranh cử của ông Trump. (Ảnh: THX/TTXVN)

Chiến dịch bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 vừa đánh dấu một sự kiện quan trọng mới, sau khi đảng Cộng hòa hoàn thành Đại hội toàn quốc tại thành phố Milwakee (bang Wisconsin) để chính thức bầu ứng cử viên tổng thống của đảng, công bố ứng cử viên liên danh phó tổng thống và thông qua cương lĩnh hành động.

Dư luận và báo giới Mỹ đánh giá đây là một trong những đại hội toàn quốc ấn tượng nhất của đảng Cộng hòa trong nhiều năm qua. Đại hội đã chính thức bầu ông Donald Trump làm ứng cử viên tổng thống tham gia tranh cử tháng 11, công bố ông James David Vance là người liên danh tranh cử phó tổng thống.

Các thông điệp từ đại hội hết sức ấn tượng và hướng thẳng tới cử tri, đó là “Làm cho nước Mỹ hùng mạnh trở lại,” “Làm cho nước Mỹ giàu có trở lại,” “Làm cho nước Mỹ an toàn trở lại” và cuối cùng là thông điệp bao trùm “Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại.”

Đây không phải là các khẩu hiệu mới, song lại có sức hấp dẫn nhất định trong bối cảnh cử tri Mỹ đang mong chờ làn gió đổi thay sau 4 năm chứng kiến kinh tế tăng trưởng không như mong đợi và một nền chính trị phân cực, đối đầu sâu sắc.

Một điểm nhấn khác của Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa đó là việc thông qua bản Cương lĩnh hành động dài 16 trang, gồm 20 điểm.

Chuyên trang chính trị The Vox đã có bài viết đi sâu phân tích về bản Cương lĩnh “ngắn gọn nhưng rõ ràng” này, trong đó phác thảo những nét chính về đường lối, chiến lược đối nội và đối ngoại của đảng Cộng hòa trong vòng 4 năm tới, thể hiện những thay đổi mang tính căn bản so với đường lối chính sách của chính quyền đương nhiệm.

Bản Cương lĩnh phản ánh lập trường cứng rắn của ông Trump trong vấn đề nhập cư, với cam kết đóng cửa biên giới và tiến hành trục xuất quy mô lớn nhất từ trước đến nay. Về kinh tế, bản cương lĩnh cam kết người lao động Mỹ sẽ được thụ hưởng thành quả lao động công bằng hơn, giảm thuế, kéo lạm phát về mức an toàn và đưa Mỹ trở thành nhà sản xuất năng lượng thống trị thế giới.

Về đối ngoại, đảng Cộng hòa cam kết sẽ ngăn chặn nguy cơ xảy ra Chiến tranh Thế giới thứ ba, khôi phục nền hòa bình ở châu Âu và Trung Đông, chủ trương yêu cầu các đồng minh phải đáp ứng nghĩa vụ đóng góp nhiều hơn vào việc phòng thủ chung. Cương lĩnh cũng khẳng định Mỹ sẽ sát cánh cùng các đồng minh chủ chốt, trong đó có Israel.

Quyết định của ông Donald Trump chọn Thượng nghị sỹ sinh năm 1984 James David Vance làm người liên danh tranh cử phó tổng thống cũng khiến không ít người bất ngờ, qua đó biến Thượng nghị sỹ bang Ohio trở thành ứng cử viên trẻ nhất cho cương vị này kể từ thời ông Richard Nixon năm 1952.

Một ứng cử viên tổng thống Mỹ thường chọn một liên danh “Phó tướng” là người có thể thu hút các nhóm cử tri mới hoặc bù đắp cho những điểm yếu về hình ảnh hoặc chính sách.

Theo tờ Politico, việc chọn ông J.D Vance, một chính khách ủng hộ nhiệt thành quan điểm “Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại”, cho thấy rõ chủ trương của ứng cử viên Trump. Một mặt ông muốn cân bằng về độ tuổi của cặp đôi tranh cử, một mặt ông tiếp tục tái khẳng định ưu tiên dành cho khối cử tri trung lưu da trắng, những người đã mang lại chiến thắng bất ngờ cho Tổng thống Trump trước chính trị gia lão luyện Hillary Clinton trong chiến dịch tranh cử năm 2016.

Giới phân tích nhận định Thượng nghị sỹ Vance sẽ là sự bổ sung hợp lý, và có thể giúp ông Trump cụ thể hóa các ưu thế thành thắng lợi tại các bang chiến địa thuộc khu vực “Vành đai Gỉ sét” có lực lượng cử tri trung lưu đông đảo như Pennsylvania, Ohio, Wisconsin và Michigan.

Điều khiến Đại hội toàn quốc của đảng Cộng hòa tại thành phố Milwaukee trở thành tâm điểm đời sống chính trị Mỹ bởi sự kiện diễn ra chỉ vài ngày sau vụ ám sát hụt cựu Tổng thống Trump khi ông đang vận động tranh cử tại Pennsylvania. Theo NBC News, trong bài diễn văn nhận đề cử, ứng cử viên Trump đã kêu gọi đảng Cộng hòa đoàn kết, nước Mỹ đoàn kết.

Đây là một thông điệp hết sức nhạy bén trong bối cảnh hiện nay và chắc chắn nhận được sự ủng hộ lớn của cử tri, bao gồm cả khối cử tri trung dung và đang dao động.

Chủ tịch đảng Cộng hòa chi nhánh Iowa Jeff Kaufman thậm chí bày tỏ tin tưởng nếu duy trì được khối đoàn kết, đảng Cộng hòa có quyền hy vọng vào việc không chỉ giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay, mà còn có cơ hội nắm quyền kiểm soát cả lưỡng viện Quốc hội Mỹ khóa tới.

Đại hội toàn quốc tại Milwakee đã trở thành diễn đàn để cựu Tổng thống Trump thống nhất sự ủng hộ, bao gồm cả những tiếng nói từng phản đối ông dữ dội. Ở một khía cạnh nào đó, vụ ám sát hụt ở Pennsylvania đã trở thành chất xúc tác giúp ông Trump có được sức hút mạnh mẽ hơn bao giờ hết và tập hợp được sự ủng hộ to lớn.

Hàng loạt đối thủ trước đây như cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc Nikki Haley hay Thống đốc bang Floria Ron DeSantis đã lên tiếng ủng hộ ông Trump và kêu gọi người ủng hộ bỏ phiếu cho ứng cử viên này. Tổng thống Trump cũng khẳng định ông tranh cử "để trở thành tổng thống cho toàn bộ nước Mỹ chứ không phải cho một nửa nước Mỹ”.

Tới thời điểm này, nếu như đảng Cộng hòa đã toàn tâm toàn ý hậu thuẫn ứng cử viên Donald Trump, thì bên phía đảng Dân chủ vẫn cho thấy những bất ổn nhất định, vẫn tiềm ẩn những ngã rẽ bất ngờ.

Trung tuần tháng 8 tới, đảng Dân chủ cũng sẽ tổ chức Đại hội toàn quốc tại thành phố Chicago. Đương kim Tổng thống Joe Biden hiện là ứng cử viên duy nhất và là người giành chiến thắng tuyệt đối trong chiến dịch bầu cử sơ bộ.

Dù vậy sau màn thể hiện không như mong đợi trong cuộc tranh luận trực tiếp đầu tiên hồi tháng 7 trước ông Trump, tâm lý lo lắng đang bao trùm đảng Dân chủ. Thậm chí, đang ngày càng xuất hiện nhiều ý kiến của chính giới đảng Dân chủ cho rằng ông Biden nên cân nhắc rút khỏi cuộc chạy đua năm nay.

Một bài xã luận trên tờ The Washington Post cho rằng điều đảng Dân chủ cần làm ngay lúc này là vượt qua tâm lý hoảng loạn và nhanh chóng quyết định bước đi tiếp theo: tiếp tục trao tấm vé đại diện cho ông Biden hay là “thay ngựa giữa dòng”.

Trong bối cảnh chỉ còn 4 tháng là tới ngày bỏ phiếu, những diễn biến đầy sóng gió này báo hiệu các khó khăn và thách thức to lớn mà đảng Dân chủ đang phải đối diện trong chiến dịch bầu cử năm nay.

Các số liệu thăm dò dư luận mới nhất đều cho thấy ông Trump đang “bứt tốc” và nới rộng khoảng cách dẫn điểm ứng cử viên Biden trên phạm vi toàn quốc, cũng như tại 6 bang chiến địa có ý nghĩa quyết định. Với những bước tiến chính trị mạnh mẽ tại Đại hội toàn quốc, ông Trump tiếp tục củng cố ưu thế của mình và hiện đã sẵn sàng cho “chặng về đích.”

Tuy nhiên, lịch sử chính trường Mỹ đã nhiều lần chứng minh bầu cử tổng thống luôn tiềm ẩn bất ngờ, do đó bất kỳ kịch bản nào cũng có thể xảy ra vào “Ngày phán quyết” 5/11 tới.