Tư liệu quý về họa sĩ Xu Man

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ 17 tác phẩm của họa sĩ Xu Man. Để tổ chức một cuộc triển lãm nhằm giới thiệu những bức tranh này đến với công chúng yêu mỹ thuật nói chung, yêu tranh Xu Man nói riêng, chúng tôi tìm kiếm thêm tư liệu về ông để làm phong phú nội dung triển lãm. Và, chúng tôi nhớ đến nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Trần Phong-người có nhiều tấm ảnh chụp họa sĩ Xu Man đã đăng báo.

Họa sĩ Xu Man (1925-2007) là “cánh chim đầu đàn” của mỹ thuật Tây Nguyên. Tranh của ông được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh... Ông là họa sĩ duy nhất của Tây Nguyên (cho đến thời điểm này) được nhận Giải thưởng Nhà nước cho các tác phẩm: “Bác Hồ với tình yêu Tây Nguyên”, “Bác Hồ với Tây Nguyên” (sơn dầu), “Ngày hội trên Tây Nguyên”, “Bình minh trên núi rừng Tây Nguyên” (sơn mài).

Họa sĩ Xu Man vẽ tranh cổ động tại Ty Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum, năm 1986. Ảnh: Trần Phong

Họa sĩ Xu Man vẽ tranh cổ động tại Ty Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum, năm 1986. Ảnh: Trần Phong

Như đã hẹn, NSNA Trần Phong vui vẻ tiếp đón chúng tôi tại nhà riêng ở TP. Pleiku. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Phong kể, ông biết họa sĩ Xu Man từ năm 1979, khi ở cùng khu tập thể của Ty Văn hóa-Thông tin tỉnh Gia Lai-Kon Tum. Năm 1983, họa sĩ Xu Man nghỉ hưu, về sống tại làng Bông (xã Ayun, huyện Mang Yang) nhưng vẫn sinh hoạt ở Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh.

Hồi đó, NSNA Trần Phong tham gia một số chuyến đi thực tế (có kế hoạch trước), về làng sáng tác cùng anh chị em văn nghệ sĩ, trong đó có họa sĩ Xu Man. Chính vì vậy, NSNA Trần Phong đã có cơ hội ghi lại những hình ảnh rất đỗi đời thường của người họa sĩ tài năng khi ông đang miệt mài vẽ tranh tại các buôn làng ở xã Sơn Lang (huyện Kbang) hay xã Chư Mố, huyện Ayun Pa (nay là huyện Ia Pa). Qua những chuyến đi thực tế sáng tác, NSNA Trần Phong có dịp gần gũi và hiểu thêm về con người Xu Man và thầm cảm phục nghị lực phi thường trong sáng tạo nghệ thuật của người họa sĩ buôn làng.

Trong kho tư liệu về họa sĩ Xu Man của NSNA Trần Phong có 116 ảnh chụp tranh, trên 20 ảnh chụp họa sĩ khi đi thực tế sáng tác và sinh hoạt thường ngày. Trong số ảnh này, NSNA Trần Phong đã giới thiệu với chúng tôi bức ảnh ông chụp hồi tháng 4-2003, khi đoàn làm phim VTV3 của Đài Truyền hình Việt Nam đang tác nghiệp, quay phóng sự về họa sĩ Xu Man. Đây là một bức ảnh rất bình dị khi chụp được khoảnh khắc người vợ đang giã gạo còn họa sĩ Xu Man mặc quần đùi ngồi bên cạnh quan sát. Bên cạnh đó, NSNA Trần Phong còn cẩn thận chụp lại rất nhiều bài báo và cất giữ những cuốn tiểu thuyết do nhà văn Trung Trung Đỉnh viết về họa sĩ Xu Man. Số ảnh tư liệu về họa sĩ Xu Man ở trên là con số mà NSNA Trần Phong tiết lộ với chúng tôi. Tôi tin rằng, ông còn “cất giữ” được nhiều hơn thế về Xu Man.

Họa sĩ Xu Man đã vẽ hàng ngàn bức tranh nhưng không giữ lại cho riêng mình tác phẩm nào. Chúng tôi đã đến nhà ông ở làng Bông, mong tìm kiếm được chút còn sót lại nhưng không có gì ngoài căn nhà người cháu đang trông coi. Chính vì vậy, chúng tôi càng trân quý số tranh của họa sĩ Xu Man đang lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh, trân trọng những người như NSNA Trần Phong. Ông đã giữ lại những tư liệu quý giá về họa sĩ Xu Man mà không ai có được.

Chia tay NSNA Trần Phong, chúng tôi cảm ơn ông vì đã sẵn lòng cung cấp cho Bảo tàng tỉnh những tư liệu quý về họa sĩ Xu Man để phục vụ triển lãm vào dịp kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 sắp tới. Còn với NSNA Trần Phong, ông không muốn nói và viết về mình, chỉ lặng lẽ cống hiến, như cái cách ông viết về họa sĩ Xu Man: “Sống lặng lẽ giữa buôn làng, trong điều kiện đồng lương hưu ít ỏi phải vật lộn với cuộc sống hàng ngày cốt để có cái ăn đã là chuyện không đơn giản. Nhưng, qua mấy chục năm, họa sĩ Xu Man vẫn không rời giá vẽ. Đối với ông, công việc vẽ tranh cũng như đào mương, trỉa lúa, trồng cây ngô, cây sắn...”.

Có thể bạn quan tâm

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

Thơ Phạm Đức Long: Di vật đời người

(GLO)- Bài thơ "Di vật đời người" của Phạm Đức Long là khúc tưởng niệm thấm đẫm cảm xúc về những người lính đã hi sinh trong chiến tranh. Họ ngã xuống giữa rừng xanh, để lại những di vật bình dị mà thiêng liêng, là biểu tượng bất tử của một thời tuổi trẻ quên mình vì Tổ quốc...

Tháng năm nhớ Người

Tháng năm nhớ Người

(GLO)- Bài thơ “Tháng năm nhớ Người” của Lenguyen khắc họa hình ảnh Bác Hồ qua ký ức làng quê, tình mẹ, giọt lệ, hương sen và ánh nắng Nam Đàn,... như lời tri ân sâu lắng dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc suốt đời vì dân, vì nước.

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

Âm sắc Tây Nguyên trên quê Bác

(GLO)- Từ ngày 16 đến 20-5, gần 40 ca sĩ, diễn viên, nghệ nhân Gia Lai đã tham gia 2 sự kiện vô cùng ý nghĩa tại tỉnh Nghệ An. Đó là hội diễn nghệ thuật quần chúng “Tiếng hát Làng Sen” và triển lãm “Hồ Chí Minh đẹp nhất tên Người” năm 2025.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Gia Lai một hai ba

(GLO)- "Gia Lai một hai ba" của Nguyễn Thanh Mừng dẫn người đọc qua những nẻo đường dốc đèo, qua tiếng thác reo và chiêng cồng, để gặp lại khí phách người xưa. Mỗi hình ảnh, mỗi nhịp thơ là một lát cắt vừa hoang sơ, vừa tự hào về bản sắc không thể phai mờ của đại ngàn Tây Nguyên.

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.