Tư liệu quý về họa sĩ Xu Man

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang lưu giữ 17 tác phẩm của họa sĩ Xu Man. Để tổ chức một cuộc triển lãm nhằm giới thiệu những bức tranh này đến với công chúng yêu mỹ thuật nói chung, yêu tranh Xu Man nói riêng, chúng tôi tìm kiếm thêm tư liệu về ông để làm phong phú nội dung triển lãm. Và, chúng tôi nhớ đến nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Trần Phong-người có nhiều tấm ảnh chụp họa sĩ Xu Man đã đăng báo.

Họa sĩ Xu Man (1925-2007) là “cánh chim đầu đàn” của mỹ thuật Tây Nguyên. Tranh của ông được trưng bày tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh... Ông là họa sĩ duy nhất của Tây Nguyên (cho đến thời điểm này) được nhận Giải thưởng Nhà nước cho các tác phẩm: “Bác Hồ với tình yêu Tây Nguyên”, “Bác Hồ với Tây Nguyên” (sơn dầu), “Ngày hội trên Tây Nguyên”, “Bình minh trên núi rừng Tây Nguyên” (sơn mài).

Họa sĩ Xu Man vẽ tranh cổ động tại Ty Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum, năm 1986. Ảnh: Trần Phong

Họa sĩ Xu Man vẽ tranh cổ động tại Ty Văn hóa-Thông tin Gia Lai-Kon Tum, năm 1986. Ảnh: Trần Phong

Như đã hẹn, NSNA Trần Phong vui vẻ tiếp đón chúng tôi tại nhà riêng ở TP. Pleiku. Nghệ sĩ nhiếp ảnh Trần Phong kể, ông biết họa sĩ Xu Man từ năm 1979, khi ở cùng khu tập thể của Ty Văn hóa-Thông tin tỉnh Gia Lai-Kon Tum. Năm 1983, họa sĩ Xu Man nghỉ hưu, về sống tại làng Bông (xã Ayun, huyện Mang Yang) nhưng vẫn sinh hoạt ở Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh.

Hồi đó, NSNA Trần Phong tham gia một số chuyến đi thực tế (có kế hoạch trước), về làng sáng tác cùng anh chị em văn nghệ sĩ, trong đó có họa sĩ Xu Man. Chính vì vậy, NSNA Trần Phong đã có cơ hội ghi lại những hình ảnh rất đỗi đời thường của người họa sĩ tài năng khi ông đang miệt mài vẽ tranh tại các buôn làng ở xã Sơn Lang (huyện Kbang) hay xã Chư Mố, huyện Ayun Pa (nay là huyện Ia Pa). Qua những chuyến đi thực tế sáng tác, NSNA Trần Phong có dịp gần gũi và hiểu thêm về con người Xu Man và thầm cảm phục nghị lực phi thường trong sáng tạo nghệ thuật của người họa sĩ buôn làng.

Trong kho tư liệu về họa sĩ Xu Man của NSNA Trần Phong có 116 ảnh chụp tranh, trên 20 ảnh chụp họa sĩ khi đi thực tế sáng tác và sinh hoạt thường ngày. Trong số ảnh này, NSNA Trần Phong đã giới thiệu với chúng tôi bức ảnh ông chụp hồi tháng 4-2003, khi đoàn làm phim VTV3 của Đài Truyền hình Việt Nam đang tác nghiệp, quay phóng sự về họa sĩ Xu Man. Đây là một bức ảnh rất bình dị khi chụp được khoảnh khắc người vợ đang giã gạo còn họa sĩ Xu Man mặc quần đùi ngồi bên cạnh quan sát. Bên cạnh đó, NSNA Trần Phong còn cẩn thận chụp lại rất nhiều bài báo và cất giữ những cuốn tiểu thuyết do nhà văn Trung Trung Đỉnh viết về họa sĩ Xu Man. Số ảnh tư liệu về họa sĩ Xu Man ở trên là con số mà NSNA Trần Phong tiết lộ với chúng tôi. Tôi tin rằng, ông còn “cất giữ” được nhiều hơn thế về Xu Man.

Họa sĩ Xu Man đã vẽ hàng ngàn bức tranh nhưng không giữ lại cho riêng mình tác phẩm nào. Chúng tôi đã đến nhà ông ở làng Bông, mong tìm kiếm được chút còn sót lại nhưng không có gì ngoài căn nhà người cháu đang trông coi. Chính vì vậy, chúng tôi càng trân quý số tranh của họa sĩ Xu Man đang lưu giữ tại Bảo tàng tỉnh, trân trọng những người như NSNA Trần Phong. Ông đã giữ lại những tư liệu quý giá về họa sĩ Xu Man mà không ai có được.

Chia tay NSNA Trần Phong, chúng tôi cảm ơn ông vì đã sẵn lòng cung cấp cho Bảo tàng tỉnh những tư liệu quý về họa sĩ Xu Man để phục vụ triển lãm vào dịp kỷ niệm 78 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9 sắp tới. Còn với NSNA Trần Phong, ông không muốn nói và viết về mình, chỉ lặng lẽ cống hiến, như cái cách ông viết về họa sĩ Xu Man: “Sống lặng lẽ giữa buôn làng, trong điều kiện đồng lương hưu ít ỏi phải vật lộn với cuộc sống hàng ngày cốt để có cái ăn đã là chuyện không đơn giản. Nhưng, qua mấy chục năm, họa sĩ Xu Man vẫn không rời giá vẽ. Đối với ông, công việc vẽ tranh cũng như đào mương, trỉa lúa, trồng cây ngô, cây sắn...”.

Có thể bạn quan tâm

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
null