Nhớ anh Nguyễn Trọng Tạo

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi được chơi với anh Nguyễn Trọng Tạo cũng khoảng 40 năm rồi. Trước đấy thì “văn kỳ thanh bất kiến kỳ hình” khi anh ở Hà Nội rồi Nghệ An, còn tôi thì ở Huế. Đến khi tôi lên Pleiku và anh về Huế sống thì chúng tôi mới “gặp” nhau. Anh là người viết giới thiệu tập thơ đầu tiên của tôi, tập “Bến đợi” xuất bản năm 1992 khi mà liên lạc chưa được như bây giờ, tôi viết thư cho anh và anh lại viết rồi gửi bưu điện lên cho tôi.
Cách đây hơn 20 năm, tự nhiên một cú điện thoại gọi đến máy bàn nhà tôi ở khu tập thể Sở Văn hóa-Thông tin (nay là Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch) ở đường Trần Hưng Đạo đúng chiều chủ nhật: “Tạo đây, chú đến nhà khách Sở Văn hóa. Anh mới lên, một cơn đi ngẫu hứng, vui thì ở lại vài ngày, còn buồn thì mai phắn”. Tôi “triệu tập” thêm 2 “nhà thơ trẻ” Hương Đình và Phạm Đức Long đến để “hầu” nhà thơ đàn anh. Tất nhiên là chúng tôi gầy độ nhậu. Hồi ấy nghèo lắm, Phạm Đức Long đang làm Trưởng trạm Truyền giống gia súc bèn phóng ra cơ quan… mượn tiền. Tối ấy, tại làng Kép (TP. Pleiku) có một cái lễ bỏ mả. Chúng tôi mời anh Tạo ra chơi cho biết. Và chính cuộc “chơi” này đã giúp anh làm được 2 bài thơ rất hay trong chùm 3 bài anh làm đợt này. Đó là  “Cảm giác Biển Hồ hay là thơ bên miệng núi lửa” với những câu như: “Rơi vào miệng núi lửa bao giờ mà anh không hay/Toàn thân ngập chìm hun hút/Ngỡ bên kia cũng đầy trời đầy nước/Nước ừng ực anh nước đẩy tung anh/Anh nặng như núi anh nhẹ như mây/Răng rắc vặn mình lim cổ thụ/Giông giữa ngày xuân bão giữa ngày hè/Cao nguyên ngả nghiêng sụt lở/Anh nín thở đến kiệt cùng máu ứa/Cột lửa phun nham thạch phì nhiêu/Rồi chết lịm trong vỗ về mơn trớn/Mười ngón dài thon của gió chiều…”.
 Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (bìa trái) và tác giả. Ảnh: V.C.H
Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (bìa trái) và tác giả. Ảnh: V.C.H
Và bài “Đêm cộng cảm”, xin chép ra đây toàn bộ mời bạn đọc thưởng thức:
Múa hát với ma đêm nay
Ăn uống với ma đêm nay
Ngủ với ma đêm nay
Ngày mai vĩnh viễn chia tay.
Nhà ta đã làm cho ma
Trâu ta đã giết cho ma
Ngày mai gạo ta sẽ rắc
Ngày mai gà con ta sẽ thả
Ngày mai chỉ còn bên ma những tượng mồ
Đêm ái ân lần cuối.
Cộng cảm sáo đàn cồng chiêng trống cái
Lục lạc rung dây chuỗi tiếng hú dài
Rồi những con quỷ đen vui nhộn sẽ ngủ vùi
Những ghè rượu cần sẽ nhạt
Rồi sừng trâu sẽ treo trước cây nêu
Rồi mặt trời sẽ mọc
Đừng trách gì nhau đừng nhớ gì nhau.
Múa hát với ma đêm nay
Ăn uống với ma đêm nay
Ngủ với ma đêm nay
Ngày mai vĩnh viễn chia tay!
Ngoài ra, bài còn lại là “Rượu cần” cũng được in đi in lại ở rất nhiều nơi. Tôi nhớ, hôm ấy, chúng tôi lang thang ở khu nhà mồ làng Kép đến tận hơn 12 giờ đêm mới lếch thếch đi bộ về, vừa đi vừa đọc thơ và hát inh ỏi. Khoảng 2 giờ sáng mới tới nhà và tôi ngủ vùi. Sáng hôm sau, khi đi uống cà phê thì anh Tạo khoe với tôi mấy bài thơ trên. Mới lên Tây Nguyên lần đầu mà anh nhập tâm viết được bài “Đêm cộng cảm” thế là quá tài, hết sức tinh tế và hiểu biết.
Sau đấy, anh Tạo còn rất nhiều lần lên Tây Nguyên. Lần thì tự đi, lần thì tôi rủ. Lần nào thì tại nhà tôi cũng phải có một cuộc... thâu đêm. Anh Tạo uống rất giỏi. Anh có thể ngồi từ sáng tới tối rồi lại từ tối tới... sáng. Và quan trọng là, rất ít say. Càng uống anh nói càng minh triết, càng bộc lộ sự tài hoa, khiến mọi người mê tít. Thường thì ngồi ở đâu đấy khuya khuya rồi thì anh phán: “Về nhà thằng Hùng, gọi Yến dậy”. Yến là vợ tôi, rất chiều bạn của chồng, thậm chí là... khổ vì bạn chồng nhưng luôn vui vẻ, có điều đã ngủ thì có trời đánh thức, trừ... anh Tạo. Một lần anh Tạo cùng nhạc sĩ-nhà thơ Nguyễn Thụy Kha cũng nửa đêm ghé nhà tôi như thế, anh Kha ngồi ngủ tại chỗ, anh Tạo tỉnh như sáo, nói về văn hóa Tây Nguyên, về tương lai và hệ quả của sự phát triển. Tất nhiên là anh Tạo gọi vợ tôi dậy bằng được. Và cũng tối ấy, nghe tôi nói về ý định làm nhà mồ cho họa sĩ Xu Man, anh đã rút ra 1,5 triệu đồng, anh Kha 1 triệu đồng góp để xây mồ cho ông họa sĩ người Bahnar này.
Lần khác, cũng cỡ 12 giờ khuya, nhà tôi đang rất đông khách... nhậu, những là Dương Trung Quốc, Phạm Xuân Nguyên, Bảo Ninh, Trung Trung Đỉnh... và tất nhiên là có anh Tạo. Ai đấy gợi ý, giờ giá có bát cháo nóng. Anh Tạo nói ngay, để tao bảo em tao lo. Tưởng anh có em nào, thì anh ngoái ra gọi: “Yến ơi”. Vợ tôi đang ngủ trong buồng mắt nhắm mắt mở dậy: “Các anh ăn cháo lươn không?”. Tất cả rú lên mừng. Thì ra lúc chiều vợ tôi mua lươn nhốt trong chậu. Nửa tiếng sau, một nồi cháo nghi ngút khói được bày ra, anh Tạo hể hả, thấy chưa, “thỏa mãn bần cố nông” chưa?
Nguyễn Trọng Tạo là thế, chơi hết mình, sống hết mình, yêu hết mình và làm việc hết mình. Anh là nhà thơ, tất nhiên rồi, ai cũng biết, hết sức tài hoa và nổi tiếng. Còn với vai trò là nhạc sĩ, chỉ 2 bài “Làng quan họ quê tôi” và “Khúc hát sông quê” cũng đủ để ở đâu, chỗ nào cũng có người nhắc tới anh và anh đi tới đâu cũng có công chúng vây quanh, mời mọc. Anh còn là họa sĩ, vẽ rất nhiều bìa sách, và rất đẹp (2 trong số 11 cuốn sách của tôi là do anh vẽ bìa). Là người sáng tác lá cờ thơ cho Ngày thơ Việt Nam. Và cũng là người trình bày báo thượng thặng. Anh cũng là nhà báo mà các báo nếu đặt được bài của anh thì đồng nghĩa số ấy sẽ tăng lượng phát hành.
Chiều muộn ngày 7-1, nghe tin anh mất, tràn ngập trên mạng xã hội là thông tin về anh, từ chia buồn đến hồi ức, kỷ niệm. Có thể nói anh đạt kỷ lục về sự tiếc thương, đau xót khi mất. Rất nhiều người không chịu vĩnh biệt, mà chỉ tạm biệt anh.
Trước đấy, cuối năm ngoái, anh bị đột quỵ, tưởng không qua khỏi. Tôi có ra thăm anh. Về thì lại nghe anh ung thư phổi giai đoạn cuối. Đang tính cách ra thăm anh, dù trước đấy anh nhắn sau Tết sẽ vào Tây Nguyên. Chưa kịp thì anh đi...
72 tuổi, anh đi qua cuộc đời này như một vệt sao, kể cả khi mất đi, vệt sao ấy vẫn rực sáng. Đúng thế, tác phẩm của anh sẽ còn mãi như một vệt sao không bao giờ tắt...
Văn Công Hùng

Có thể bạn quan tâm

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

null