Người giữ nghề đan lát truyền thống ở buôn Bir

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Với ông Ksor Róch (buôn Bir, xã Chư Băh, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai), việc duy trì nghề đan lát không chỉ là để thỏa mãn đam mê mà còn góp phần giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai.

Về buôn Bir hỏi thăm ông Ksor Róch, một người dân sốt sắng trả lời: “Là chú Róch giỏi đan lát đó mà, nhà chú ấy ở cuối buôn, cạnh sân bóng, đi chừng 100 m là thấy ngay”. Lúc chúng tôi đến, ông Róch đang cặm cụi đan chiếc rổ nhỏ trước hiên nhà sàn. Thấy có khách, ông Róch ngẩng mặt lên cười trìu mến rồi lại tiếp tục chăm chú với việc đan rổ của mình.

Chia sẻ về quá trình bén duyên với nghề đan lát truyền thống, ông Róch cho rằng, đó là nhờ người cha quá cố đã bỏ công truyền dạy và sự chịu khó học hỏi thêm của bản thân. Khi mới 10 tuổi, ông Róch đã biết cách đan gùi, rổ, nong, nia. Rồi cứ thế, tình yêu đối với nghề đan lát lớn dần theo thời gian. Cho đến giờ, ông Róch vẫn miệt mài gắn bó với nghề đan lát, một phần phục vụ nhu cầu sinh hoạt gia đình, phần để bán nhằm cải thiện thu nhập. Nhưng với ông Róch, duy trì việc đan lát là để thỏa mãn niềm đam mê với nghề và giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai.

Với ông Ksor Róch, duy trì nghề đan lát là góp phần giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai. Ảnh: KSOR H'YUÊN

Với ông Ksor Róch, duy trì nghề đan lát là góp phần giữ gìn nét văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai. Ảnh: KSOR H'YUÊN

Theo ông Róch, trong các vật dụng như rổ, rá, nong, nia, gùi, liếp… thì đan gùi đòi hỏi nhiều thời gian và công sức nhất. Mỗi chiếc gùi phải mất ít nhất 1 tuần đến 10 ngày mới đan xong; nia thì hết chừng 5 ngày; còn rổ, rá khoảng 2,5 ngày. “Tuổi cao, sức yếu lại làm cả việc nhà nên mỗi tháng tôi chỉ nhận đan từ 4 đến 6 cái rổ thôi. Còn nong, gùi cho khách đặt ở buôn Rưng (xã Ia Rbol), Plei Kte (xã Ia Yeng, huyện Phú Thiện)… tôi hẹn đến tháng 7 mới hoàn thành”-ông Róch nói.

Nghe ông Róch kể chuyện, tôi nhớ lại chuyện hồi năm ngoái, mình cũng là một khách hàng đặt mua vài chiếc rổ và nia của ông. Quả đúng là thời gian chờ nhận hàng hơi lâu, nhưng sản phẩm tôi nhận về thì không chê vào đâu được. Sau đó, tôi giới thiệu cho bạn bè, người thân biết, khi có nhu cầu thì mua những sản phẩm do ông Róch làm.

Ông Róch cho biết thêm, ngoài lý do tuổi tác thì sự khan hiếm nguồn nguyên liệu cũng khiến ông gặp khó trong việc duy trì nghề đan lát. Hiện nay, ông Róch đang tận dụng một sào đất rẫy và một khoảnh đất nhỏ trong vườn để trồng vài bụi tre, trúc dùng cho việc đan lát. Việc chọn cây tre, nứa đảm bảo chất lượng cũng đòi hỏi sự tinh tế, kỹ càng. Còn đối với việc đan lát thì càng đòi hỏi sự kiên trì, chịu khó và tỉ mỉ trong từng khâu, từ chẻ cây tre, nứa cho đến gọt, chuốt nan; khó nhất chính là căn chỉnh kích thước cho các nan, lạt đều nhau, tránh chuốt quá mỏng hoặc quá dày, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Gặp khó về nguyên liệu và mất nhiều thời gian để làm ra sản phẩm là thế, nhưng giá của mỗi vật dụng lại khá “mềm”: rổ nhỏ có giá 60 ngàn đồng/cái, rổ to 100 ngàn đồng/cái, nong khoảng 300 ngàn đồng/cái, gùi khoảng 400 ngàn đồng/cái.

Đối với người Jrai, nếu se sợi, dệt vải, may vá là trách nhiệm của phụ nữ thì đan lát lại là của đàn ông. Thế nên 4 người con trai của ông Róch đều biết vài công đoạn của việc đan lát. Thỉnh thoảng, khi rỗi việc nhà, các con đều đến phụ giúp ông. Nhờ đó, việc hoàn thành sản phẩm cho khách được nhanh hơn. Tuy nhiên, ông Róch vẫn còn đó những trăn trở, đặc biệt là việc truyền nghề cho lớp trẻ.

Ông bày tỏ: “Các con đều có công việc riêng nên chẳng ai muốn theo nghề này cả. Trong các lần họp thôn, sinh hoạt cộng đồng, tôi cũng nhiều lần kêu gọi, động viên lớp thanh niên đến nhà học nghề đan lát miễn phí mà vẫn chưa thấy ai”.

Không chỉ giỏi việc đan lát, ông Róch còn biết chơi cồng chiêng. Vì vậy, mỗi lần địa phương tổ chức các hoạt động, phong trào văn hóa-văn nghệ, hội thi, hội diễn, ông Róch đều tích cực tham gia. Ngoài ra, ông còn tham gia trình diễn đan lát tại các hội thi văn hóa do thị xã tổ chức… “Ngoài việc cải thiện thu nhập, các hội thi, hội diễn, ngày hội văn hóa dân tộc chính là sân chơi bổ ích giúp tôi có thêm động lực giữ nghề đan lát”-ông Róch tâm sự.

Nhận xét về ông Róch, ông Ksor Khoan-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Bir-cho biết: Ông Ksor Róch là một trong những người uy tín của buôn Bir, giỏi việc đan lát và có ý thức giữ gìn nghề đan lát truyền thống, văn hóa cồng chiêng. Thời gian tới, tôi mong chính quyền và các ngành chức năng thị xã quan tâm và tổ chức các hoạt động, phong trào phong phú, đa dạng giúp những người Jrai như ông Róch có sân chơi để thể hiện năng khiếu, sở trường, từ đó góp phần lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống dân tộc cho thế hệ trẻ.

Có thể bạn quan tâm

Về miền di sản

Về miền di sản

(GLO)- Những địa danh lịch sử, điểm di sản là nơi thu hút nhiều người đến tham quan, tìm hiểu. Được tận mắt chứng kiến và đặt chân lên một miền đất giàu truyền thống luôn là trải nghiệm tuyệt vời và xúc động đối với nhiều người.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

(GLO)- Tại Kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể diễn ra tại Thủ đô Asunción (Cộng hòa Paraguay) vào ngày 4-12, UNESCO đã chính thức ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

(GLO)- Năm 1993, Sở Văn hóa-Thông tin (VH-TT) và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã ký kết chương trình phối hợp hành động với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó có mô hình “Điểm sáng văn hóa vùng biên”.

Mừng lúa mới trên cao nguyên

Mừng lúa mới trên cao nguyên

(GLO)- Sau khi thu hoạch mùa vụ và đưa lúa về kho, đồng bào Jrai náo nức với lễ mừng lúa mới. Nghi lễ nông nghiệp cổ truyền độc đáo này đã được bà con duy trì từ bao đời nay.

Tiết mục hát dân ca của em Đinh Doanh và đoàn nghệ nhân xã Pờ Tó trong chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tại huyện Ia Pa. Ảnh: V.C

Cồng chiêng cuối tuần trở lại Ia Pa

(GLO)- Tối 17-11, chương trình “Cồng chiêng cuối tuần-Thưởng thức và trải nghiệm” tiếp tục được tổ chức tại huyện Ia Pa, tỉnh Gia Lai. Chương trình mang đến nhiều tiết mục đặc sắc làm nức lòng người dân và du khách.

Giá trị của liên hoan

Giá trị của liên hoan

Liên hoan Cải lương toàn quốc năm 2024 tổ chức tại TP Cần Thơ vừa khép lại. Bên cạnh những hồ hởi, vui vẻ, nhiều nỗi niềm của sân khấu cải lương truyền thống cũng đã bộc lộ trong mùa liên hoan năm nay.

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

(GLO)- Sáng 6-11, tại TP. Pleiku, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức hội thảo khoa học di tích lịch sử “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947, xã Kông Bơ La, huyện Kbang” nhằm hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng di tích quốc gia.

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

Trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống tạo ra các sản phẩm lưu niệm phục vụ du khách

(GLO)- Nằm trong khuôn khổ Tuần lễ hoa dã quỳ-núi lửa Chư Đang Ya, chiều 9-11, tại khu vực sân nhà rông làng Gri, xã Chư Đang Ya (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai), Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch phối hợp với UBND huyện Chư Păh tổ chức trao giải Cuộc thi đan lát, dệt thổ cẩm truyền thống.

Các nghệ nhân làng Chuet 2 (phường Thắng Lợi) phục dựng lễ báo hiếu cha mẹ tại Làng Văn hóa-Du lịch các dân tộc Việt Nam. Ảnh: Thu

Lễ báo hiếu của người Jrai

(GLO)- Lễ báo hiếu cha mẹ là tập tục văn hóa truyền thống đã có từ xa xưa trong đời sống của cộng đồng người Jrai. Đây là dịp để những người con đền đáp công ơn sinh thành, dưỡng dục và cầu mong thần linh ban sức khỏe cho cha mẹ.

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

Bảo tồn bản sắc làng Bahnar - Kỳ cuối: Cần phát huy giá trị văn hóa truyền thống

(GLO)- Cách đây gần 18 năm, trong một số công trình điều tra văn hóa các làng đồng bào dân tộc thiểu số ở TP. Pleiku thì người ta xếp một số buôn làng trong khu vực, trong đó có làng Wâu và Ktu (xã Chư Á) là làng tương đối có giá trị, đưa vào diện bảo tồn và phát triển.