Krong nỗ lực bảo tồn không gian văn hóa cồng chiêng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Cấp ủy, chính quyền xã Krong (huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) triển khai nhiều giải pháp để bảo tồn và phát huy giá trị không gian văn hóa cồng chiêng. Đặc biệt, xã tập trung vận động già làng, người có uy tín tích cực truyền dạy kỹ năng diễn tấu cồng chiêng cho thế hệ trẻ.
Được cán bộ văn hóa xã Krong giới thiệu, chúng tôi tìm đến nhà ông Đinh Bơl (làng Tăng Lăng). Nghe chúng tôi hỏi về cồng chiêng, ông bảo gia đình có 6 bộ, toàn xã có khoảng 37 bộ. Thông thường cồng chiêng được sử dụng trong các lễ hội và tham gia các hoạt động văn hóa-văn nghệ do các cấp tổ chức. “Cách đây gần 10 năm, gia đình cũng có chiếc chiêng lạc điệu, tôi mày mò chỉnh sửa. Sau này, tôi tham gia lớp chỉnh chiêng do huyện tổ chức nên kỹ thuật chỉnh chiêng ngày càng tốt hơn. Hiện trên địa bàn xã có tôi và 1 người nữa biết chỉnh chiêng”-ông Bơl cho hay.
Nói về niềm đam mê với cồng chiêng, ông Bơl cho biết: Từ nhỏ, thấy người lớn đánh cồng chiêng tại các lễ hội, ông rất thích nên theo học và được cha truyền dạy thêm. Đến năm 16 tuổi, ông đã đánh thành thạo nhiều bài chiêng khó. Bằng niềm đam mê cộng với tinh thần trách nhiệm trong việc gìn giữ, bảo tồn văn hóa dân tộc, ông đã truyền dạy kỹ thuật trình diễn cồng chiêng cho các con và dân làng. “Tôi có 3 người con gái đều biết múa xoang, chồng chúng biết đánh cồng chiêng. Trước cha tôi dạy sao giờ tôi truyền lại cho mọi người và các con y vậy”-ông Bơl bày tỏ.
Nhiều năm nay, nhà rông làng Vir không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa cộng đồng mà còn là điểm tập trung của những thanh-thiếu niên học đánh cồng chiêng. Trước mùa lễ hội hay ngày cuối tuần, già làng Đinh Châm lại tận tình hướng dẫn lớp trẻ cách biểu diễn cồng chiêng. Ông tâm sự: “Phần lớn bọn trẻ thích nhạc hiện đại. Rất may, trong số đó có một số cháu có năng khiếu, yêu thích cồng chiêng. Do đó, cứ rảnh lúc nào là tôi tập hợp chúng lại để truyền dạy, rồi báo cho Đoàn thanh niên tham gia”.
Ông Đinh Bơl (thứ 2 từ trái sang; làng Tăng Lăng, xã Krong, huyện Kbang) biết chỉnh chiêng và truyền dạy diễn tấu cồng chiêng cho thanh niên. Ảnh: Ngọc Minh
Ông Đinh Bơl (thứ 2 từ trái sang; làng Tăng Lăng, xã Krong, huyện Kbang) biết chỉnh chiêng và truyền dạy diễn tấu cồng chiêng cho thanh niên. Ảnh: Ngọc Minh
Còn anh Đinh Teo (làng Vir) thì vui vẻ cho hay: “Nhờ sự chỉ bảo của cha và già làng mà tôi cũng như nhiều thanh niên hiểu hơn về nét đẹp, giá trị văn hóa truyền thống. Mỗi lần được đi giao lưu cồng chiêng hoặc tham gia các sự kiện văn hóa-văn nghệ do xã, huyện tổ chức, tôi thấy rất tự hào vì đã góp phần nhỏ bé trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc”.
Ông Nguyễn Công Hòa-Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện Kbang: Krong là một trong những xã còn lưu giữ nhiều cồng chiêng. Mỗi làng đều có đội cồng chiêng phục vụ các lễ hội của cộng đồng. Hàng năm, địa phương đều xây dựng kế hoạch tổ chức các hoạt động văn hóa, liên hoan cồng chiêng và cử đoàn tham gia trình diễn cồng chiêng, quảng bá bản sắc văn hóa tới du khách về thăm Khu di tích lịch sử cách mạng của tỉnh tại xã Krong. Ngoài ra, xã thường xuyên cử đoàn cồng chiêng tham gia liên hoan cồng chiêng toàn huyện 2 năm/lần, Ngày hội du lịch do huyện tổ chức và giới thiệu các nghệ nhân tham gia các lớp hướng dẫn, tập huấn cồng chiêng do huyện tổ chức.
Nhằm tạo sân chơi lành mạnh, bổ ích và giúp các em học sinh thêm trân quý bản sắc văn hóa dân tộc mình, từ năm 2017 đến nay, Trường Phổ thông Dân tộc Bán trú Tiểu học và THCS Krong luôn duy trì đội cồng chiêng “nhí”. Thầy Lương Quang Trung-Tổng phụ trách Đội-cho biết: “Hơn 90% học sinh nhà trường là người Bahnar. Hàng năm, nhà trường mời nghệ nhân về hướng dẫn kỹ năng, kỹ thuật diễn tấu cồng chiêng, múa xoang cho các em; đồng thời, tổ chức giao lưu cồng chiêng giữa nhà trường với những đội cồng chiêng khác ở các làng. 2 năm qua, mặc dù bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 và hạn chế về kinh phí, nhưng nhà trường vẫn duy trì và thường xuyên rà soát các em học sinh có năng khiếu để bổ sung vào đội cồng chiêng”. 
Trao đổi với P.V, ông Đinh Văn Ble-Phó Chủ tịch UBND xã Krong-cho hay: Toàn xã có 10 làng, hơn 85% là người Bahnar. Thời gian qua, được sự quan tâm của huyện cũng như các ngành, xã phối hợp mở một số lớp dạy chỉnh chiêng, kỹ thuật diễn tấu, múa xoang cho người dân. Thông qua tuyên truyền, vận động, nhiều già làng, người có uy tín đã không ngại khó mà miệt mài hướng dẫn kỹ năng trình diễn cồng chiêng cho thanh-thiếu niên. Trong quá trình truyền dạy đã phát huy được tài năng, trí tuệ của nghệ nhân cũng như khơi dậy niềm đam mê nhạc cụ truyền thống của giới trẻ. Thời gian tới, chúng tôi tiếp tục tuyên truyền để người dân nâng cao ý thức trách nhiệm trong bảo tồn, phục hồi và giữ gìn các sinh hoạt văn hóa, các lễ hội truyền thống để tạo môi trường diễn xướng cho cồng chiêng, thúc đẩy sinh hoạt văn hóa cộng đồng và sinh hoạt văn hóa cồng chiêng.
NGỌC MINH

Có thể bạn quan tâm

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.

Làng Mông trên cao nguyên

Làng người Mông trên cao nguyên

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.