Gìn giữ đền Hùng ở đất cực Nam

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nằm nép mình bên dòng sông Bạch Ngưu hiền hòa, đền thờ Vua Hùng ở vùng cực Nam Tổ quốc đã hình thành và tồn tại hơn 150 năm qua, dưới sự bảo tồn và gìn giữ của các gia tộc qua nhiều thế hệ.
Hai thế hệ cùng trông coi đền Hùng         
Buổi sáng ngày cuối tháng 2 âm lịch, ông Bảy Thông (Phan Văn Thông, 61 tuổi) thức dậy sớm hơn thường lệ, pha vội ấm trà đợi người bạn già Nguyễn Quốc Vụ (62 tuổi) ở cách nhà vài trăm mét. Đây là cuộc hẹn được hai ông lên lịch, trước khi ra bàn kế hoạch giỗ Tổ vào ngày 10/3 âm lịch năm nay với hơn 40 bậc cao niên khác trong làng. Công việc này đã được hai ông thực hiện đều đặn hàng chục năm qua mỗi khi sắp đến ngày lễ trọng đại của làng.
Việc chăm sóc, gìn giữ đền thờ được những người lớn tuổi ở địa phương đảm nhiệm. Ảnh: H.H
Việc chăm sóc, gìn giữ đền thờ được những người lớn tuổi ở địa phương đảm nhiệm. Ảnh: H.H
Đền thờ vua Hùng ở ấp Giao Khẩu được xây dựng trên khuôn viên hơn 2.000m2, có kết cấu một gian hai chái, phía sau đền giáp với sông Bạch Ngưu, mặt trước hướng ra phía Quốc lộ (theo lối phong thủy: Trên bến - dưới thuyền). Tượng thờ vua Hùng được đặt trang nghiêm ở giữa trong đền.
Ông Bảy Thông bảo rằng: “Bản thân tui và ông Vụ là những người kế thừa di nguyện của cha ông trong việc trông coi đền Hùng, nên phải có trách nhiệm giữ gìn, phát huy truyền thống tốt đẹp đó cho thế hệ con cháu sau này”.
Nói về lịch sử hình thành đền thờ Vua Hùng ở vùng đất cuối trời Nam, ông Bảy Thông thú thực là ông cũng không biết chính xác đền có từ bao giờ, chỉ nghe cha ông kể lại rằng hơn 150 trước, những lưu dân di cư về vùng đất phương Nam đã đến và lập đền thờ Vua Hùng ở ấp Giao Khẩu, xã Tân Phú, huyện Thới Bình (Cà Mau) để thờ cúng. “Khi tôi lớn lên đã thấy cha mình ngày ngày trông coi đền và bọn trẻ chúng tôi ngày ấy đã được cha ông dạy bảo về lòng yêu nước với niềm tự hào vì là con cháu vua Hùng” - ông Thông nói.
Theo Bảy Thông, sách sử địa phương còn ghi chép rằng, vào khoảng năm 1658, người Việt đã đến những vùng đất mới ở phía Bắc Cà Mau ngày nay. Đến năm 1714, vùng đất này bắt đầu được ghi tên trên bản đồ Việt Nam thời Vua Lê, Chúa Nguyễn, trong hai huyện Long Xuyên và trấn Di thuộc trấn Hà Tiên. Cũng kể từ đó, cư dân từ các nơi đổ về khẩn hoang rồi dần hình thành cộng đồng dân cư. Để tồn tại, cư dân phải vượt qua những khó khăn về thiên tai, dịch bệnh... nhưng trong họ luôn có niềm tin về các vị thần linh che chở, bảo vệ mình, đặc biệt là tục thờ tổ tiên của người Việt là Vua Hùng. “Riêng đền thờ Vua Hùng ở ấp Giao Khẩu là 1 trong 5 đền thờ đầu tiên trên cả nước có từ thời Pháp thuộc” - ông Thông nói, và cho biết ban đầu đền được ông Hội Đồng Giảng thờ cúng và bảo quản.
Cha Bảy Thông - ông Phan Văn Sạng là người kế tiếp ông Hội Đồng Giảng trông coi đền. Đến năm 1969, ông Nguyễn Văn Cống (cha ông Nguyễn Quốc Vụ) đảm nhận công việc này. “Khi cha mất, chúng tôi là những người kế thừa trông coi đền” - ông Nguyễn Quốc Vụ nói.
Cả làng chung tay bảo tồn
Ban đầu, đền chỉ được xây dựng bằng cây lá địa phương, với cái tên theo cách gọi dân dã là “Miếu ông vua”. Theo dòng thời gian, ngôi miếu không ngừng được sửa chữa, mở rộng thành đền thờ tôn nghiêm như hiện nay.
“Trải qua hai cuộc kháng chiến, ngôi đền đã bị bom đạn tàn phá nhiều lần, có lúc phải di dời từ nơi này đến nơi khác để tổ chức lễ giỗ. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, người dân ở ấp Giao Khẩu đã góp tiền của, công sức xây dựng lại đền thờ khang trang như ngày hôm nay” - ông Thông kể.
Đền thờ Vua Hùng ở Cà Mau. Ảnh: H.H
Đền thờ Vua Hùng ở Cà Mau. Ảnh: H.H
Theo truyền thống, mùa giỗ tổ vua Hùng ở các năm trước sẽ diễn ra trong 3 ngày, bắt đầu từ mùng 8 - 10/3 âm lịch. Trong hai ngày 8 và 9 sẽ là các tiết mục của phần hội, với các trò chơi nhân gian, quy tụ hàng nghìn người từ các nơi về tham gia, vui chơi; còn phần lễ chính diễn ra vào ngày 10 với các nghi thức cổ truyền. Các lễ vật như: Bánh chưng bánh dầy, lợn quay, lợn trắng... là những lễ vật không thể thiếu trong ngày lễ chính để dâng lên Vua Hùng. Ngoài ra, hàng nghìn người dân địa phương và du khách đều mang lễ vật  đến dâng lên Vua Hùng với lòng tôn kính.
Theo Hoàng Hạnh (Dân Việt)

Có thể bạn quan tâm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.

Tùy theo điều kiện của từng gia đình để chuẩn bị quy mô lễ cúng lớn hay nhỏ

Gia Lai: Độc đáo lễ thổi tai của người Jrai

(GLO)- Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui huyện Phú Thiện năm 2025, sáng 27-3, tại xã Ia Yeng đã diễn ra lễ thổi tai của người Jrai. Nghi lễ được tái hiện rõ nét giúp du khách hiểu được ý nghĩa văn hóa tâm linh trong đời sống của người Jrai nơi đây.

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.