Độc đáo Sơmă Kơcham của người Bahnar ở Kông Chro

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
(GLO)- Ngày 1-4, làng Prăng (xã Đak Tơ Pang, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) rộn ràng tổ chức Sơmă Kơcham (lễ cúng sân-PV) với đầy đủ nghi thức của một nghi lễ truyền thống độc đáo, hấp dẫn của người Bahnar ở khu vực phía Đông tỉnh.
Hội đồng già làng thực hiện nghi thức cúng Kơcham trong tiếng cồng chiêng và xoang rộn ràng. Ảnh: Phương Linh

Hội đồng già làng thực hiện nghi thức cúng Kơcham trong tiếng cồng chiêng và xoang rộn ràng. Ảnh: Phương Linh

Trước lễ cúng, hội đồng già làng họp chọn ngày tổ chức lễ, sau đó dân làng sẽ phân công nhiệm vụ. Những ngày này, không ai lên nương rẫy, chỉ làm công việc chung cho làng. Từ già, trẻ, trai, gái, ai cũng được tham gia vào các khâu chuẩn bị cho lễ cúng. Cả trăm người dân tập trung trong sân nhà rông, chia thành nhiều nhóm đảm nhận từng phần việc cụ thể như nấu nướng, dựng cây nêu, cột rượu ghè, chuẩn bị cồng chiêng…

Thanh niên cùng người già cùng chuẩn bị cây nêu cho lễ cúng. Ảnh: Phương Linh

Thanh niên cùng người già cùng chuẩn bị cây nêu cho lễ cúng. Ảnh: Phương Linh

Anh Henh khéo léo đan bện dây cúng để trang trí cây nêu. Ảnh: Phương Linh

Anh Henh khéo léo đan bện dây cúng để trang trí cây nêu. Ảnh: Phương Linh

Theo dân làng, “sơmă” tiếng Bahnar nghĩa là lễ cúng, “kơcham” là cái sân. Sơmă Kơcham là lễ cúng sân. Mỗi năm, người Bahnar ở làng Prăng sẽ tổ chức lễ cúng bên trong nhà rông và sân nhà rông. Đây là hai nghi thức lớn của làng nhằm tưởng nhớ đến những người trong làng đã mất cũng như cầu nguyện Yàng sẽ cho bà con một năm khỏe mạnh, mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Lễ cúng sân còn có ý nghĩa bảo vệ cảnh quan môi trường, giữ gìn nguồn nước sạch cho dân làng.

Thanh niên làng Prăng trang trí cho cây nêu. Ảnh: Phương Linh

Thanh niên làng Prăng trang trí cho cây nêu. Ảnh: Phương Linh

Khi những phần thịt được nấu chín, chị em phụ nữ bắt tay dọn dẹp sạch sẽ khoảng sân. 2 cây nêu được dựng ngay trước công trình nước sạch cũng nằm trong sân nhà rông. Bà con bắt đầu đem những ghè rượu đã được ủ thơm nức đến góp lễ, nối thành một hàng dài. 2 ghè rượu to được buộc dưới chân mỗi cây nêu. 2 xiên thịt nướng, 4 nồi thịt hầm cũng được bày biện xung quanh. Xong đâu đấy, hội đồng già làng gồm 9 thành viên đứng xung quanh cây nêu, chuẩn bị nghi thức cúng. Đội cồng chiêng “nhí” và thanh niên cũng vào hàng ngũ chỉnh tề.

Hội đồng già làng bắt đầu thực hiện nghi lễ cúng trước đàn tế. Ảnh: Phương Linh

Hội đồng già làng bắt đầu thực hiện nghi lễ cúng trước đàn tế. Ảnh: Phương Linh

Khi các già làng bắt đầu đọc bài cúng cũng là lúc tiếng trống, chiêng nổi lên rộn rã, âm vang. 5 già sẽ đảm nhận nhiệm vụ dâng lễ cúng lên Yàng, 4 già còn lại sẽ khấn nguyện, mời lễ những người đã khuất. Trong lúc đó, đội chiêng và đội xoang diễn tấu xung quanh sân của nhà rông.

Đội cồng chiêng "nhí" làng Prăng biểu diễn xung quanh sân nhà rông. Ảnh: Phương Linh

Đội cồng chiêng "nhí" làng Prăng biểu diễn xung quanh sân nhà rông. Ảnh: Phương Linh

Lễ cúng kết thúc, hội đồng già làng cùng nhấp những ngụm rượu đầu tiên trong hàng dài ghè mà dân làng đem đến góp lễ. Theo sau, bà con cũng thực hiện nghi thức tương tự, mang theo ước vọng về một năm mới, mùa vụ mới thuận lợi, an lành. Mỗi hộ dân còn được chia một xâu thịt heo từ lễ cúng đem về để lấy may. Phần hội lúc này mới bắt đầu và kéo dài đến hết ngày hôm sau.

Dân làng Prăng cùng nhau thưởng thức rượu ghè sau khi kết thúc nghi lễ cúng tế. Ảnh: Phương Linh

Dân làng Prăng cùng nhau thưởng thức rượu ghè sau khi kết thúc nghi lễ cúng tế. Ảnh: Phương Linh

Buổi tối, bà con cùng nhau đánh chiêng, múa xoang và hát dân ca mãi đến khi ánh trăng tàn… Sau lễ cúng này, bà con trong làng yên tâm lên rẫy, sẵn sàng cho một mùa vụ mới mang theo niềm tin no ấm, đủ đầy.

Cô bé Đinh Thị Đin say sưa hòa điệu xoang. Ảnh: Phương Linh
Cô bé Đinh Thị Đin say sưa hòa điệu xoang. Ảnh: Phương Linh
Cậu bé Đinh Minh đảm nhận vai trò pơtual trong đội cồng chiêng biểu diễn tại lễ cúng. Ảnh: Phương Linh

Cậu bé Đinh Minh đảm nhận vai trò pơtual trong đội cồng chiêng biểu diễn tại lễ cúng. Ảnh: Phương Linh

Làng Prăng có 119 hộ, trong đó có 113 hộ người Bahnar. Ngoài lễ cúng trong và ngoài nhà rông, cứ 2 năm một lần, làng tổ chức đâm trâu. Ngoài ra, trong mỗi gia đình, dòng họ cũng còn gìn giữ một số lễ cúng khác như pơ thi, cúng trăng…

Sơmă Kơcham được tổ chức trong khoảng sân rộng rãi của nhà rông. Ảnh: Phương Linh
Sơmă Kơcham được tổ chức trong khoảng sân rộng rãi của nhà rông. Ảnh: Phương Linh
Đội xoang nữ của làng Prăng trong trang phục truyền thống đẹp mắt và điệu xoang uyển chuyển, nhịp nhàng. Ảnh: Phương Linh
Đội xoang nữ của làng Prăng trong trang phục truyền thống đẹp mắt và điệu xoang uyển chuyển, nhịp nhàng. Ảnh: Phương Linh

Có thể bạn quan tâm

Người giữ nghề dệt thổ cẩm ở Ia Rsươm

Người giữ nghề dệt thổ cẩm ở Ia Rsươm

(GLO)- Không chỉ dệt thổ cẩm giỏi, chị Rah Lan H’Nghí (SN 1988, buôn Toát, xã Ia Rsươm, huyện Krông Pa, tỉnh Gia Lai) còn nhiệt tình chỉ dạy cho chị em trong buôn để góp phần bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Bảo tồn bản sắc văn hóa ở TP. Pleiku dưới góc nhìn mới - Kỳ cuối: Giữ gìn, phát huy giá trị di sản văn hóa

Bảo tồn bản sắc văn hóa ở TP. Pleiku dưới góc nhìn mới - Kỳ cuối: Giữ gìn, phát huy giá trị di sản văn hóa

(GLO)- Chính quyền TP. Pleiku đã dành nguồn lực đầu tư để Plei Ốp thành điểm đến của du khách trải nghiệm văn hóa truyền thống và bản sắc dân tộc Jrai thông qua phục dựng một số lễ hội cộng đồng như: cúng giọt nước, pơ thi…

Rơ Châm Nguyên nặng tình với dân ca Jrai

Rơ Châm Nguyên nặng tình với dân ca Jrai

(GLO)-Nhiều năm qua, người dân làng Kte (xã Ia Phí, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) luôn dành sự yêu mến và kính trọng đối với bà Rơ Châm Nguyên bởi bà biết hát và lưu giữ nhiều bài dân ca của dân tộc Jrai.

Bảo tồn và phát huy di sản

Bảo tồn và phát huy di sản

Câu chuyện biệt thự “nhà lầu ông Phủ” (ven sông Đồng Nai, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) xôn xao dư luận những ngày qua như một tín hiệu vừa mừng vừa đáng suy ngẫm. Mừng khi cộng đồng ngày càng quan tâm thiết thực đến các giá trị di sản văn hóa.

Cây vũ trụ của nền văn hóa Đông Sơn trên trống đồng

Cây vũ trụ của nền văn hóa Đông Sơn trên trống đồng

Trước nay, các nhà nghiên cứu đều cho rằng mỹ thuật Đông Sơn bị trống vắng yếu tố thực vật. Thế nhưng với sự phát hiện hoa văn vòng tròn hay vòng tròn đồng tâm có chấm giữa là hoa cúc được cách điệu, đã cho thấy yếu tố thực vật chưa bao giờ vắng bóng trong trang trí ở trống đồng.
Nghệ nhân 80 tuổi giữ nghề làm đèn ông sao

Nghệ nhân 80 tuổi giữ nghề làm đèn ông sao

Khung tre được uốn nắn tỉ mỉ, bọc bên ngoài là tấm giấy đầy màu sắc rực rỡ, nghệ nhân Trần Thanh Tùng (80 tuổi, thôn Thu Xà, xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi) làm thành những chiếc lồng đèn trung thu truyền thống.