Độc đáo lễ cúng Khai sơn ở làng Chí Công

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hàng năm, vào mùng 10 tháng Giêng, người dân thôn Chí Công (xã Cư An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai) lại cùng nhau vào rừng bày biện lễ vật làm lễ cúng Khai sơn (mở cửa rừng).

Những vị cao niên trong làng không còn nhớ lễ cúng mở cửa rừng có từ bao giờ. Chỉ biết là khi những cư dân đầu tiên đến định cư trên mảnh đất này, rừng núi vẫn còn rậm rạp hoang sơ, con người thường xuyên đối mặt với các loài thú dữ, đáng sợ nhất là hổ, biểu tượng uy quyền của núi rừng. Từ đó, ông cha đã đặt ra việc cúng Khai sơn, mở cửa rừng đầu năm để được thần núi bảo hộ việc đi lại làm ăn của con dân. Tục truyền lại rằng, ngày ấy có sự linh ứng của Ngũ Hành tiên nương nhập vào thân xác của cụ Cốt Lo bảo rằng đã chế ngự chúa tể sơn lâm để phù hộ cho con dân yên ổn làm ăn. Để tưởng nhớ công đức ấy, dân làng lập đình để thờ bà Ngũ Hành và lập miếu thờ chúa tể sơn lâm. Đình thờ cúng bà Ngũ Hành và chúa sơn lâm trước đây lập ở chân núi Chí Công, bây giờ chuyển về vị trí ngay sát quốc lộ 19 để người dân thuận tiện việc thờ cúng.

Địa điểm cúng Khai sơn là cây đa cổ thụ nằm ở ngoài làng, trên con đường chính đi ra cánh đồng. Nơi hành lễ là một khoảnh đất trống bên dưới cây đa, bên cạnh có nhiều tảng đá lớn, bằng phẳng dùng làm nơi bày biện lễ vật. Sau khi lễ vật đã được bày biện, vị chủ lễ đến làm lễ cúng mời các chư tôn thần rừng, núi, suối, sông, 12 con vật thần đại diện cho 12 con giáp về chứng giám, phù hộ, độ trì cho cư dân quanh vùng lên rừng xuống suối được bình an, cây trái quanh năm tốt tươi. Trong khi vị chủ tế khấn nguyện, ai muốn cầu điều gì thì tự khấn cho mình và gia đình.

Quang cảnh lễ cúng Khai sơn của người dân làng Chí Công. Ảnh: Nguyễn Anh Minh

Quang cảnh lễ cúng Khai sơn của người dân làng Chí Công. Ảnh: Nguyễn Anh Minh

Ông Nguyễn Đức Chí-Phó Trưởng thôn Chí Công-cho biết: Trước đây, mỗi gia đình trong làng tự sắm sửa lễ vật mang đến cửa rừng để cúng. Bây giờ đã có Ban nghi lễ của làng đứng ra vận động bà con góp kinh phí. Do vậy tổ chức lễ cúng lớn hay nhỏ phụ thuộc vào sự đóng góp của người dân. Còn ông Nguyễn Dũng Chinh-Trưởng ban nghi lễ, phụng tế đình Chí Công thì cho hay: Lễ cúng mở cửa rừng xuất phát từ tín ngưỡng vạn vật hữu linh, cùng tâm thức “Đất có Thổ công sông có Hà bá”. Lễ cúng như là cách ngưỡng vọng của người dân với thế giới siêu nhiên khi đứng giữa chốn rừng thiêng nước độc. Sau khi cúng xong, lễ vật được bày biện tại chỗ, mọi người quây quần ăn uống vui vẻ, coi như là dịp gặp mặt đầu năm.

Ngoài lễ cúng Khai sơn, hàng năm, dân làng Chí Công còn tổ chức cúng Quý Xuân (ngày 19 tháng 2 âm lịch), cúng bà Ngũ Hành (ngày 23 tháng 3 âm lịch), cúng Quý Thu (ngày 19 tháng 8 âm lịch). Hiện nay, đình Chí Công còn lưu giữ nguyên vẹn 3 đạo sắc phong từ hơn 1 thế kỷ trước. Trong đó, 2 sắc phong năm 1911 (thời Vua Duy Tân), 1 sắc ban cho thần Thành Hoàng và thần Thổ Địa, sắc còn lại ban cho thần Thiên Y A Na. Sắc phong thứ 3, năm 1913, ban cho thần núi Chí Công. Hiện nay, đình Chí Công đang được chính quyền địa phương xây dựng hồ sơ khoa học trình UBND tỉnh xem xét xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

Có thể bạn quan tâm

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Hơn 1.500 tài liệu, tư liệu, hình ảnh tại cuộc trưng bày mang tên ‘‘Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc”, góp phần tái hiện một giai đoạn lịch sử đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, khi hàng vạn người con miền Nam rời quê hương, mang theo khát vọng thống nhất đất nước, lên đường ra Bắc.

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Trong nhịp đô thị hóa, nhà dài dần vắng bóng tại các buôn làng Ê Đê. Có ngôi nhà dài gần như nguyên bản, nhưng ông Y Jui Êban ở buôn Kmrơng Prông B (xã Ea Tu, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) đang lo có thể đổ sập bất kỳ lúc nào.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.