Dân làng Tul Đoa mừng lúa mới

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Khi lúa về đầy kho, người Bahnar ở làng Tul Đoa (xã Đak Sơ Mei, huyện Đak Đoa, tỉnh Gia Lai) tổ chức lễ tạ ơn các vị thần đã ban cho dân làng vụ mùa bội thu. Đây là một trong những nghi lễ nông nghiệp quan trọng nhất đã song hành cùng đời sống văn hóa tinh thần của cư dân bản địa Tây Nguyên bao đời nay.

Mừng lúa mới

Sau một thời gian dài gián đoạn, mới đây, Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện Đak Đoa phối hợp với UBND xã Đak Sơ Mei phục dựng lễ mừng lúa mới của người Bahnar tại làng Tul Đoa. Từ sáng sớm, người dân đã tập trung tại nhà rông cùng nhau làm thịt heo, gà, đem những ghè rượu ngon nhất chuẩn bị cho lễ trọng. Những bông lúa mới được tuốt bằng tay, rang sơ trên bếp củi rồi được cho vào cối giã làm cốm để dâng lên các vị thần, sau đó mời khách quý.

 Các già làng tạ làm lễ cúng tạ on thần linh đã cho dân làng một vụ mùa bội thu, thóc lúa về đầy kho. Ảnh: Minh Châu
Các già làng làm lễ cúng tạ ơn thần linh đã cho dân làng một vụ mùa bội thu, thóc lúa về đầy kho. Ảnh: Minh Châu


Trong tiếng chiêng, tiếng trống vang rền, hội đồng già làng và những người có uy tín quây quần bên những lễ vật bày biện dưới cây nêu trước sân nhà rông, trang trọng hành lễ. Sau nghi lễ cổ xưa, già làng Nghir thay mặt cho cộng đồng hướng về phía mặt trời cất giọng: “Ơi Yàng ơi! Hôm nay, dân làng chúng tôi tổ chức lễ cúng lúa mới tạ ơn Yàng, hãy về cùng chung vui, ăn uống cùng bà con. Cầu mong các vị thần đang trông coi nước giọt, thần núi, thần sông phù hộ cho dân làng chúng tôi đuổi đi Yàng xấu; mang mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu về cho mọi nhà; cầu xin một năm mới mạnh khỏe, ấm no, hạnh phúc cho dân làng và con cháu chúng tôi”.

Ông Đinh Nhiếp-người có uy tín ở làng Tul Đoa-cho biết: Lễ ăn lúa mới là truyền thống lâu đời, được trao truyền qua các thế hệ người Bahnar. Trước đây, vì chiến tranh và nhiều lý do khác nên nghi lễ này không được duy trì. “Nay được Nhà nước quan tâm, tạo điều kiện để bà con tổ chức lại lễ mừng lúa mới, dân làng rất phấn khởi. Năm nay, lúa, cà phê đều trúng mùa, kho lúa nào cũng đầy, nhà nào cũng ấm no nên dân làng vui mừng ăn lúa mới và để tạ ơn thần linh đã ban cho dân làng một vụ mùa no ấm. Ngày trước, lễ thường tổ chức trong phạm vi gia đình, nhà nào thu hoạch lúa xong thì cúng ở nhà nấy. Nhưng nay, người làng chung vui, tập trung cúng 1 ngày, quây quần đánh chiêng, múa, hát, uống rượu cần, đông vui lắm. Sáng sớm, khi nghe chiêng trống thúc giục, mình thấy xúc động, như được tiếp thêm sức mạnh”-ông Nhiếp chia sẻ.

Mừng lúa mới là dịp để dân làng thể hiện lòng thành kính đối với thần linh, đồng thời, thể hiện tình đoàn kết gắn bó giữa các thành viên, tạo nên sức mạnh của cộng đồng. Truyền thống văn hóa này đã ăn sâu vào lối sống, định hình nên cá tính của mỗi cá nhân, dân tộc. Dù bị gián đoạn nhưng nguồn mạch ấy vẫn như dòng nước trong lành nuôi dưỡng tâm hồn của mỗi người. Ông Y Ghê-thành viên đội chiêng làng Tul Đoa-cho biết: “Mỗi mùa trong năm, người Bahnar đều có lễ hội đặc trưng. Mừng lúa mới là nghi lễ quan trọng nhất vì gắn bó ngàn đời nay với cư dân nông nghiệp. Khi Nhà nước có chủ trương phục dựng nghi lễ này, bà con rất vui mừng. Bây giờ, đang vào mùa màng thu hái, ai ai cũng bận rộn nhưng vẫn dành thời gian tập luyện đánh chiêng, chuẩn bị cơm lam, rượu cần từ nhiều ngày nay. Nhờ hội đồng già làng, dân làng mới biết đầy đủ các nghi lễ truyền thống này. Chúng tôi sẽ duy trì lễ hội này để con cháu biết về văn hóa truyền thống của ông bà mình”.

Dựa vào văn hóa

Việc phục dựng các nghi thức, nghi lễ của đồng bào dân tộc thiểu số được huyện Đak Đoa tổ chức hàng năm. Trước đó, huyện tổ chức phục dựng lễ cúng giọt nước của người Jrai ở làng Bông, xã Hà Bầu. Theo bà Đặng Thị Hoài-Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện, hàng năm, huyện Đak Đoa luôn dành kinh phí để phục dựng các lễ hội của người Jrai, Bahnar. Huyện còn thường xuyên tổ chức các lớp truyền dạy đánh cồng chiêng, khôi phục nghề truyền thống để thực hiện mục tiêu vừa khôi phục, bảo vệ các giá trị văn hóa gắn với phát triển du lịch.

Người dân làng Tul Đoa biểu diễn cồng chiêng trong lễ mừng lúa mới. Ảnh: Minh Châu
Người dân làng Tul Đoa biểu diễn cồng chiêng trong lễ mừng lúa mới. Ảnh: Minh Châu


Huyện Đak Đoa có trên 130 ngàn dân, trong đó có 57% là đồng bào dân tộc thiểu số. Huyện có tới 34 dân tộc anh em nhưng người Bahnar, Jrai chiếm số đông. Bí thư Huyện ủy Nguyễn Hữu Thọ khẳng định: “Văn hóa người Bahnar, Jrai đã hun đúc lâu đời, tạo nên di sản độc đáo. Bản sắc văn hóa là niềm tin cổ vũ con người vượt qua khó khăn, đạt được thành tựu trong chiến đấu, lao động sản xuất. Mừng lúa mới là một trong những lễ hội lớn của người Bahnar nói riêng và đồng bào Tây Nguyên nói chung để tổng kết thành quả lao động trong năm, đồng thời tạ ơn thần linh, trời đất hỗ trợ con người. Truyền thống này củng cố thêm niềm tin của con người trong cuộc sống, đó là có lao động thì sẽ có cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Phát triển văn hóa tạo tiền đề phát triển du lịch cũng chính là quan điểm của Chính phủ trong giai đoạn hiện nay. Nghị quyết số 23-NQ/TW ngày 6-10-2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển kinh tế-xã hội và bảo đảm quốc phòng-an ninh vùng Tây Nguyên đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã xác định: Tây Nguyên sẽ phát triển vùng nông nghiệp tuần hoàn, kết hợp dịch vụ du lịch. Mà muốn khai thác du lịch thì phải khai thác, dựa vào các giá trị văn hóa”.
 

MINH CHÂU
 

Có thể bạn quan tâm

Dùng mặt nạ kỹ thuật số để phục hồi tranh. (Ảnh: Franetic)

Công nghệ đột phá phục chế tranh cổ chỉ trong vài giờ

(GLO)-Với những bức tranh có niên đại hàng thế kỷ, bị hỏng nặng, việc phục chế gặp nhiều rủi ro và tiêu tốn thời gian. Một bước đột phá về công nghệ vừa được các nhà khoa học thử nghiệm thành công, đã giải quyết được khó khăn này, đó là phương pháp mặt nạ kỹ thuật số.

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

(GLO)- Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui là hiện tượng văn hóa xã hội đặc sắc của cộng đồng người Jrai ở Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Nghi lễ này tập hợp nhiều biểu tượng văn hóa độc đáo giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới tâm linh của cư dân bản địa.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

(GLO)- Tuy có sự phát triển của hệ thống thủy lợi song lễ cúng cầu mưa vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống cư dân vùng thung lũng Cheo Reo. Sự đa dạng trong nghi thức cúng của mỗi cộng đồng dân cư đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

(GLO)- Người Bahnar quan niệm rằng mọi sự vật, hiện tượng đều có sự hiện diện của thần linh và con người phải tôn trọng, thờ cúng. Vì vậy, họ có nếp sống, sinh hoạt văn hóa với hệ thống lễ hội vô cùng phong phú, gắn với vòng đời người và chu kỳ canh tác nông nghiệp.

null