Chợ huyện

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
(GLO)- Phiên chợ huyện đông đúc gần trọn ngày, từ sớm tinh mơ đến quá trưa. Hàng hóa bán mua đủ cả, cho nhu cầu chăn nuôi, sản xuất đến phục vụ nhu cầu tối thiểu trong cuộc sống. Người và hàng hóa tràn cả ra phần đường quanh khu chợ. Đó là đặc điểm nhận diện chợ phiên với những ai lần đầu đến chợ hay lâu ngày về quê đi chơi chợ. 
"Chợ huyện một tháng sáu phiên
Gặp cô hàng xén kết duyên Châu-Trần” (Ca dao).
Ở miền Trung, chẳng cứ gì chợ huyện 5 ngày nhóm họp một phiên, chợ xã cũng vậy. Hàng xén thì chợ nào cũng có, bán hàng xén đâu chỉ có “cô hàng”, rất nhiều “bà hàng” nữa. “Bà hàng” thuở còn là “cô hàng” đã kết duyên với chàng trai không hẳn gặp nhau ở chợ. Câu ca chỉ là câu ca, hàm nghĩa “Trai khôn tìm vợ chợ đông”, vậy thôi.
Định danh “chợ huyện” đã nói lên quy mô của chợ: mỗi huyện chỉ có một, nằm ở vị trí trung tâm đơn vị hành chính cấp huyện, to rộng nhất, bán mua nhiều mặt hàng nhất, chợ phiên có đông người nhất. Tên của chợ huyện thường gắn với địa danh nơi lập chợ.
Chợ huyện hình thành “tự giác”, được chính quyền phê duyệt dự án, chọn địa điểm, đầu tư kinh phí xây dựng, đặt tên gọi; là nơi hội tụ yếu tố giao thương thuận lợi, ít khi bị ngập úng vào mùa mưa (ở các huyện đồng bằng, duyên hải). Khu vực xung quanh chợ cứ thế mà dân cư tập trung sinh sống, mua bán hình thành nên phố chợ.
Quan sát mặt hàng, lượng người mua bán ở phiên chợ huyện có thể nhận diện tiềm lực kinh tế ngành nghề địa phương: nông-lâm-sản vật nuôi trồng, đánh bắt, khai thác; hàng tiểu thủ công nghiệp; hàng thủ công mỹ nghệ…
Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang
Tự ngày xưa, cái thời với quan niệm chợ búa là việc dành riêng cho phụ nữ thì đi chợ huyện đã có cả nam giới, đủ mọi lứa tuổi để bán, để mua những mặt hàng chỉ cánh đàn ông làm ra, phần nhiều sử dụng lấy như hàng nông cụ cày, bừa, cuốc, xẻng, dẹp, đó, nơm, nhủi, ống trúm… Tuy vậy, đồ gia dụng sàng, thúng mủng, nong nia… tuy được đàn ông làm ra, nhưng người dùng chính yếu là phụ nữ nên phụ nữ bán mua là chính.
Phiên chợ huyện còn có người đi chơi chợ, để ngắm nhìn, thưởng thức đồ ăn thức uống chỉ bày bán ở phiên chợ huyện hay nhân buổi chợ phiên ra phố huyện chơi, ghé vào chợ. Chợ huyện còn là trung tâm văn hóa của huyện.
Cùng với phiên chợ huyện vùng đồng bằng, còn có chợ “vệ tinh”, bán độc mặt hàng “cồng kềnh” không biết đặt ở gian hàng nào cho phù hợp như: chợ trâu bò, chợ cây củi. Để bán mặt hàng tiểu thủ công nghiệp xếp hạng “cao quý” bởi dáng vẻ thanh cao, chức năng sử dụng tôn quý như chiếc nón lá đội đầu, mới sinh ra chợ nón lá, nhóm vào cuối đêm, vừa tảng sáng đã tan chợ. Chợ “vệ tinh” hình thành “tự phát” nên chợ cũng “tự biến” theo nhu cầu của cư dân địa phương và vận động xã hội.
Phiên chợ huyện đông đúc gần trọn ngày, từ sớm tinh mơ đến quá trưa. Hàng hóa bán mua đủ cả, cho nhu cầu chăn nuôi, sản xuất đến phục vụ nhu cầu tối thiểu trong cuộc sống. Người và hàng hóa tràn cả ra phần đường quanh khu chợ. Đó là đặc điểm nhận diện chợ phiên với những ai lần đầu đến chợ hay lâu ngày về quê đi chơi chợ.
Chợ ở Gia Lai lại không có phiên, nhóm họp mọi ngày trong năm nên hàng hóa và mật độ người ra vào chợ ít biến động, ngoại trừ chợ Tết. 
Riêng chợ Chư Sê, từ tháng 4 đến tháng 6, khi mùa mưa bắt đầu có chợ “vệ tinh” chuyên mặt hàng dây hồ tiêu giống, nhóm họp vào buổi sớm trong ngày. Dây hồ tiêu được buộc lại thành bó, xếp dãy dài, đặt cẩn thận trên tấm ni lông ở khu đất trống thuộc khuôn viên chợ.
Nhà vườn muốn trồng dặm vào hố hồ tiêu vườn nhà bị chết, cứ thế tìm đến chọn mua (trồng mới, nhà vườn chỉ dùng đến dây hồ tiêu ươm sẵn trong bầu đất). Chợ dây hồ tiêu giống phục vụ khách hàng không chỉ trong tỉnh, vì thương hiệu “Hồ tiêu Chư Sê” được cả nước biết đến.
NGUYỄN ĐÌNH PHÊ

Có thể bạn quan tâm

Thơ Nguyễn Đình Phê: Gửi lại

Thơ Nguyễn Đình Phê: Gửi lại

(GLO)- Bài thơ "Gửi lại" của Nguyễn Đình Phê là một tác phẩm đầy hoài niệm, suy tư về thời gian, tình yêu và sự chia ly. Xoay quanh cảm giác tiếc nuối, luyến lưu một mối tình đã qua, những kỷ niệm khó quên, tác giả muốn gửi lại cho người yêu hay cho chính mình?

Tiến sĩ Lưu Hồng Sơn bên một bức tranh của họa sĩ Xu Man tại Bảo tàng tỉnh. Ảnh: P.D

Tranh Xu Man: Di sản tìm về

(GLO)- Từ chỗ chỉ sở hữu số lượng tác phẩm rất ít ỏi của họa sĩ Xu Man, hiện nay, Bảo tàng tỉnh Gia Lai đang có một bộ sưu tập dày dặn với tổng cộng 52 bức của người họa sĩ tài danh, nhiều nhất trong hệ thống bảo tàng cả nước.

Hình dung

Thơ Nguyễn Ngọc Hưng: Hình dung

(GLO)- Bài thơ "Hình dung" của Nguyễn Ngọc Hưng là một tác phẩm đẹp, đậm chất mộng mơ và lãng mạn. Nó thể hiện một tình yêu vĩnh cửu, dường như không thể chạm vào, nhưng vẫn mãnh liệt và đầy khắc khoải...

Tặng em nỗi nhớ ngược chiều

Thơ Từ Dạ Linh: Tặng em nỗi nhớ ngược chiều

(GLO)- "Tặng em nỗi nhớ ngược chiều" của Từ Dạ Linh mang vẻ đẹp mộc mạc, đầy hoài niệm về tuổi thơ, về những khoảnh khắc hồn nhiên mà người ta thường dễ dàng quên đi. Ẩn chứa trong đó cũng là nỗi nhớ, sự lưu luyến về tình yêu đầu đời với những xúc cảm tinh khôi, thuần khiết...

Ảnh minh họa. Nguồn : Internet

Niềm vui đọc sách

(GLO)- Từ lâu, đọc sách đã là một hoạt động được ưa thích của nhiều người, được khích lệ ở nhiều nơi vì những lợi ích mà nó mang lại. Tôi vẫn giữ thói quen đọc đều đặn mỗi ngày. Điều đó vừa cần thiết cho công việc, vừa là cách để tôi giải trí và tìm hiểu về thế giới xung quanh.

“Mùa xuân của mẹ”

“Mùa xuân của mẹ”

(GLO)- Đầu năm nay, tác giả Lê Thị Kim Sơn-Hội viên Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Gia Lai ra mắt tập truyện dành cho thiếu nhi “Cổ tích trưa” (Nhà xuất bản Kim Đồng) và mới đây là tập truyện ngắn “Mùa xuân của mẹ” (Nhà xuất bản Hồng Đức). 

Thơ Đại Dương: Em đi trên đồi hoa

Thơ Đại Dương: Em đi trên đồi hoa

(GLO)- "Em đi trên đồi hoa" của tác giả Đại Dương là sự hòa quyện giữa con người và cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp. Những câu thơ mang sắc thái vừa lãng mạn vừa thoáng gợi lên cảm giác tiếc nuối về thời gian trôi qua, để rồi "mắt hoa tròn ngấn lệ/rưng rưng vắt qua mùa"...

Thơ Nguyễn Đình Phê: Với Krông Pa

Thơ Nguyễn Đình Phê: Với Krông Pa

(GLO)- Bài thơ "Với Krông Pa" của Nguyễn Đình Phê mang đến một cái nhìn sâu sắc về mảnh đất và con người nơi đây. Không chỉ đưa người đọc đi qua những khung cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, tác giả còn gợi lên những câu chuyện lịch sử và cả hành trình đổi thay sau chiến tranh của vùng đất này.

Kết nối, tôn vinh bạn đọc yêu sách

E-magazineKết nối, tôn vinh bạn đọc yêu sách

(GLO)- Sáng 17-10, Thư viện tỉnh Gia Lai tổ chức chương trình “Kết nối bạn đọc yêu sách” với sự tham gia của hàng trăm học sinh thuộc các đơn vị trường học trên địa bàn TP. Pleiku, những người làm công tác thư viện ở cơ sở và bạn đọc tích cực của thư viện năm 2024.

Thơ Lê Vi Thủy: Ngày nắng

Thơ Lê Vi Thủy: Ngày nắng

(GLO)- Bài thơ "Ngày nắng" của Lê Vi Thủy là những hình ảnh đầy sức sống và hy vọng. Tác giả khéo léo khắc họa cuộc sống khó khăn nhưng đầy nghị lực của con người, với những mầm xanh vươn lên trong khô cằn, thể hiện niềm tin vào ngày mai tốt đẹp hơn.