Bỏ chứng chỉ ngoại ngữ, tin học cho giáo viên: Không tạo thêm gánh nặng bồi dưỡng, tập huấn

07/12/2020 18:52

Việc Bộ GD-ĐT và Bộ Nội vụ vừa tìm được tiếng nói chung trong việc bỏ yêu cầu về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học cho giáo viên-là tin vui đối với hơn 1 triệu giáo viên đang công tác tại các trường phổ thông công lập trên cả nước. Tuy nhiên, làm thế nào để quản lý đi vào thực chất, không làm mất đi động lực phấn đấu của giáo viên là câu hỏi đặt ra cho cơ quan quản lý.

Bộ GDĐT nói gì về việc bỏ yêu cầu chứng chỉ ngoại ngữ, tin học?

Cô Phùng Thị Ngọc Mai (Trường THCS Huỳnh Khương Ninh, quận 1, TPHCM) cùng học sinh trao đổi tại thư viện. Ảnh: HOÀNG HÙNG

Chuẩn chất lượng từ trường sư phạm

PGS-TS Ngô Minh Oanh, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu giáo dục (Trường ĐH Sư phạm TPHCM), cho biết, các trường sư phạm trong quá trình đào tạo sinh viên đã quy định chuẩn đầu ra đối với 2 kỹ năng ngoại ngữ và tin học, đáp ứng trình độ cử nhân sư phạm. Vì vậy, trong quá trình giảng dạy, nếu yêu cầu các thầy, cô bổ sung thêm chứng chỉ ngoại ngữ, tin học là phủ nhận kết quả đào tạo đã có ở các trường sư phạm. Chưa kể, hầu hết chứng chỉ hiện nay chỉ có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định.

Nếu giáo viên không có ý thức học tập nâng cao trình độ, không tiếp tục bồi dưỡng chuyên môn trong quá trình tham gia giảng dạy thì các kỹ năng sẽ bị thui chột, chứng chỉ dù có cũng không còn giá trị. Đặc biệt, chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và triển khai sách giáo khoa mới đặt ra nhiều yêu cầu đối với giáo viên trong việc nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng và phương pháp giảng dạy, trong đó có năng lực sử dụng ngoại ngữ, tin học.

Nhận xét về vai trò của chứng chỉ ngoại ngữ, tin học đối với chất lượng đào tạo giáo viên, hiệu trưởng một trường THCS ở quận 3 bày tỏ, trường sư phạm hiện nay đóng vai trò là “máy cái” quyết định chất lượng đào tạo giáo viên. Nếu khâu đào tạo ngay từ máy cái không được quản lý chặt chẽ thì những “máy con” - đội ngũ các thầy, cô giáo trẻ sau khi tốt nghiệp ra trường khó đáp ứng yêu cầu giảng dạy. Mặt khác, trong quá trình vận hành, cần kiên quyết loại bỏ những “máy cũ” lạc hậu, tránh vì nể nang mà thực hiện quy định theo kiểu đối phó sẽ ảnh hưởng quyền lợi học sinh. Ngoài ra, theo cô Phạm Thị Kim Oanh, giáo viên Trường THCS Lê Văn Tám (quận Bình Thạnh), trên thực tế hiện nay nhiều giáo viên có đầy đủ chứng chỉ ngoại ngữ, tin học nhưng không vận dụng được vào giảng dạy hoặc vận dụng ít, gây lãng phí tiền bạc, thời gian, công sức của giáo viên, đồng thời làm mất đi ý nghĩa của chứng chỉ, bằng cấp.

Tạo động lực phấn đấu

Cô Nguyễn Thị Hải Yến, giáo viên một trường tiểu học ở quận Bình Thạnh, cho biết, trước đây, Bộ GD-ĐT quy định giáo viên phải có chứng chỉ ngoại ngữ, tin học nên đa số các thầy, cô giáo đã đăng ký học bên ngoài và bổ sung chứng chỉ theo đúng quy định. Tuy nhiên, không tránh khỏi trường hợp giáo viên đi học cho có hoặc vì lý do cá nhân phải “mua bằng” tạo ra ảnh hưởng tiêu cực.

Trước thực tế đó, PGS-TS Ngô Minh Oanh cho rằng, quy định mới cho phép bỏ yêu cầu về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học sẽ giúp giảm áp lực nghề nghiệp đối với giáo viên. Tuy nhiên, ông cũng khẳng định, ngoại ngữ và tin học là hai kỹ năng quan trọng cần được thường xuyên bồi dưỡng theo hướng gắn với thực tiễn nghề nghiệp và môn học để nâng cao chất lượng giờ dạy của giáo viên. Vì vậy, song song với việc bỏ quy định về chứng chỉ ngoại ngữ và tin học, cơ quan quản lý phải tính toán làm thế nào để tạo động lực cho giáo viên học tập nâng cao trình độ. Đơn cử, địa phương có thể nghiên cứu, tổ chức các hoạt động bồi dưỡng, tập huấn theo chuyên đề, tổ chức cho giáo viên dự giờ, học tập, trao đổi kinh nghiệm lẫn nhau.

Một đề xuất khác, theo ông Huỳnh Thanh Phú, Hiệu trưởng Trường TPHT Nguyễn Du (quận 10), nếu đưa hoạt động bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học vào kế hoạch tập huấn đại trà cho giáo viên thì phải có thêm các quy định về đánh giá chất lượng bồi dưỡng, nếu giáo viên không đạt chuẩn theo quy định sẽ áp dụng các hình thức tái bồi dưỡng, cùng với đó xác định đối tượng nào được bồi dưỡng, tập huấn ở từng cấp học, tránh việc bỏ yêu cầu về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học nhưng tạo thêm gánh nặng cho công tác bồi dưỡng, tập huấn giáo viên.

Ngoài ra, cũng theo ông Huỳnh Thanh Phú, nếu đã bỏ yêu cầu về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học đối với giáo viên thì Bộ GD-ĐT cần nghiên cứu bỏ yêu cầu về chứng chỉ, bằng cấp trong thi tuyển đầu vào đối với các ứng viên dự tuyển công chức ngành GD-ĐT để tạo sự công bằng cho tất cả giáo viên.

Ông Nguyễn Thành Phát, Hiệu trưởng Trường THCS Lạc Hồng (quận 10) cho rằng, chứng chỉ, bằng cấp hiện nay không phải công cụ duy nhất để đánh giá và nâng cao trình độ giáo viên. Thay vào đó, trường học có thể tăng cường tổ chức các hoạt động như triển khai chuyên đề dạy học bằng tiếng Anh, thường xuyên tổ chức các dự án học tập liên môn, phổ cập giáo án điện tử trong toàn trường... để qua đó mỗi giáo viên tự ý thức được tầm quan trọng của việc học tập, nâng cao trình độ ngoại ngữ, tin học.

- Ông Đặng Văn Bình, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ GD-ĐT: Mong mỏi từ lâu của giáo viên

Bộ GD-ĐT đã làm việc, trao đổi và đi đến thống nhất với Bộ Nội vụ về việc bỏ quy định chứng chỉ ngoại ngữ và tin học cho giáo viên. Sau khi Bộ Nội vụ có ý kiến chính thức bằng văn bản, Bộ GD-ĐT đã hiện thực hóa trong chùm Thông tư quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và bổ nhiệm, xếp lương giáo viên mầm non, phổ thông công lập. Chùm Thông tư quy định mã số, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và bổ nhiệm, xếp lương giáo viên mầm non, phổ thông công lập có hiệu lực trong tháng 2-2021.

Việc bỏ chứng chỉ ngoại ngữ, tin học là mong mỏi từ lâu của giáo viên. Những năm qua, đã có nhiều phản ánh về những áp lực và tiêu cực khi giáo viên phải đi học để có chứng chỉ ngoại ngữ, tin học. Trong khi đó, trên thực tế, trong quá trình đào tạo, các thầy cô đã được đào tạo, bồi dưỡng ngoại ngữ, tin học ở những mức độ khác nhau, nên việc tiếp tục phải bồi dưỡng thêm để có chứng chỉ chỉ là hình thức, chưa thiết thực. Tới đây, khi các thông tư ban hành các tiêu chuẩn, quy định liên quan đến nhà giáo ra đời, giáo viên sẽ được “cởi trói” về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học. Những nội dung về ngoại ngữ, tin học tới đây sẽ được tính toán để đưa vào chương trình đào tạo giáo viên một cách phù hợp; để khi ra trường, giáo viên có đủ năng lực ngoại ngữ, tin học phục vụ công việc.

- Ông Nguyễn Duy Thăng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ: Sẽ quy định cụ thể từng vị trí, công việc

Nghị định 115/2020/NĐ-CP ngày 25-9-2020 của Chính phủ quy định về tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức và Nghị định 138 ngày 27-11-2020 về tuyển dụng, sử dụng và quản lý công chức đã quy định cụ thể việc miễn thi ngoại ngữ, tin học đối với một số trường hợp. Trước đây, các nghị định về nội dung này không quy định cụ thể những trường hợp nào được miễn, còn nay đã được cụ thể hóa rất chi tiết trong Nghị định 115 và Nghị định 138 khi tuyển dụng công chức, viên chức và khi thi nâng ngạch công chức, nâng hạng chức danh viên chức.

Hai nghị định này đã quy định cơ cấu, kết cấu của vị trí việc làm, trong đó có việc mô tả công việc ra sao, xác định khung năng lực như thế nào, có cả quy định về ngoại ngữ, tin học, chuyên môn, nghiệp vụ… phù hợp với từng vị trí, việc làm. Trên tinh thần các nghị định của Chính phủ, Bộ Nội vụ sẽ cùng các bộ quản lý ngành, lĩnh vực, kể cả những bộ quản lý ngạch công chức chuyên ngành như tài chính, thuế, kho bạc, ngân hàng, hay các bộ quản lý ngành lĩnh vực sự nghiệp như y tế, giáo dục rà soát lại toàn bộ những quy định về mã số, tiêu chuẩn, chức danh để hoàn chỉnh cho phù hợp.

- Bà Hoàng Thị Yến, Hiệu trưởng Trường THCS Nam Từ Liêm, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội: Yêu cầu mang tính đối phó, hình thức

Thông tin bỏ chứng chỉ ngoại ngữ, tin học với giáo viên thực sự là tin rất vui với chúng tôi. Từ lâu, những bất cập của quy định này ai cũng thấy rõ, nhất là với những giáo viên có tuổi, có kinh nghiệm chuyên môn gặp khó khăn, bất lợi so với giáo viên trẻ khi đánh giá chuẩn nghề nghiệp, hoặc xét (thi) nâng hạng. Mặt khác, do đặc thù kiến thức, một số bộ môn không đòi hỏi cao về ngoại ngữ và tin học (Thể dục, Âm nhạc, Mỹ thuật), nên việc có chứng chỉ hoàn toàn mang tính đối phó, hình thức, không áp dụng trong thực tế. Do đó, để đủ điều kiện thăng hạng, một bộ phận giáo viên đã vất vả bỏ thời gian, công sức đi học, thi lấy chứng chỉ, ảnh hưởng đến chất lượng, thời gian dạy học trên lớp. Vấn đề là nhiều giáo viên không áp dụng kiến thức ngoại ngữ, tin học có được từ việc học và thi các chứng chỉ trên. Bởi vậy, bỏ quy định về chứng chỉ ngoại ngữ, tin học thực sự là một sự “cởi trói” đối với giáo viên.

LÂM NGUYÊN ghi

Theo THU TÂM (SGGPO)