Ai được như con gái Giẻ Triêng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Những chàng trai người Kinh bén duyên cùng các “sơn nữ” từ lâu đã không còn là chuyện mới trên đất cao nguyên. Thế mà tôi vẫn phải ngạc nhiên khi biết ở xã Đak Dục (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum) có những hơn 20 cặp chồng người Kinh-vợ Giẻ Triêng.
Tôi tìm đến nhà cụ A Bình-người uy tín của làng Nông Kon để tìm hiểu cơ duyên nào khiến Đak Dục trở thành “đất lành duyên đậu” như vậy? Tham gia dân công hồi chống Pháp rồi vào bộ đội thời chống Mỹ, nay đã hơn 80 tuổi nhưng cụ A Bình vẫn rất minh mẫn “cầm trịch” cho mọi cuộc hôn nhân trong ngôi làng này. Cụ bảo: Con gái Giẻ Triêng vốn chịu khó, hay lam hay làm. Con trai người Kinh thì biết tính toán, biết cách quản trị gia đình. Bởi thế, so với các cặp vợ chồng người địa phương cùng trang lứa, họ không những hơn hẳn về kinh tế mà cuộc sống cũng văn minh hơn. Rồi cụ kể cho tôi nghe những đức tính quý báu đã thành truyền thống của người con gái Giẻ Triêng mà theo cụ ít có phụ nữ dân tộc nào ở Tây Nguyên sánh bằng.
 Ngày về nhà chồng, các cô gái Giẻ Triêng có thể thiếu tiền, vàng nhưng tuyệt đối không thể không có củi. Ảnh: K.N.B
Ngày về nhà chồng, các cô gái Giẻ Triêng có thể thiếu tiền, vàng nhưng tuyệt đối không thể không có củi. Ảnh: internet
Khác với một số dân tộc có tình trạng tảo hôn, lệ tục của người Giẻ Triêng từ xưa đã quy định: Con gái đủ 18 tuổi mới được bắt chồng. Để tiến tới hôn nhân, các cô gái đều phải trải qua cả một núi công việc nặng nhọc. Đầu tiên là phải có 100 bó củi hứa hôn. Bởi củi “đẹp” hay “xấu” là thước đo phẩm chất lao động của cô dâu tương lai nên cô gái nào cũng dốc hết khả năng để có được những bó củi đẹp. Họ chọn loại gỗ tốt nhất, dùng rìu cắt thành từng đoạn thật bằng (chừng 1 m), bổ sao cho thanh nào cũng bằng thanh nào rồi gùi về cho nhà trai… 100 bó củi tính ra phải hơn 5 m3 gỗ. Để hoàn thành thủ tục này, cô dâu tương lai phải bỏ công sức cả năm ròng.
Nhưng đó mới chỉ là thử thách đầu tiên. Thử thách kế tiếp còn nặng hơn nhiều: Đó là phải lo đủ cho cả họ hàng nhà chồng đàn ông mỗi người một chiếc khố, đàn bà một chiếc váy. Rồi khố áo, chăn đắp, tấm choàng cho 2 vợ chồng trẻ… Nếu không có họ hàng giúp sức và nhà chồng không đông người lắm thì một cô gái khéo léo, nhanh nhẹn cũng phải mất chừng 3 năm. Như vậy trước khi chính thức làm dâu, mỗi cô gái đã phải “lao động không công” cho họ nhà chồng cả ngần ấy năm trời.
Chính vì những phẩm chất chịu thương chịu khó đáng quý như vậy nên từ xưa con gái Giẻ Triêng đã rất “có giá”. Con trai các dân tộc khác muốn “bắt” được con gái Giẻ Triêng tối thiểu phải có 5 con trâu. Tiếng là vậy nhưng thực ra chẳng đáng là bao, bởi riêng về tài dệt, mỗi năm người phụ nữ Giẻ Triêng có thể hoàn thành 80 tấm đồ, tương đương giá trị của 4 con trâu. Tài dệt của họ nổi tiếng khắp vùng Bắc Tây Nguyên, sản phẩm không chỉ cung cấp cho hầu khắp các dân tộc vùng này mà còn “xuất khẩu” sang tận Lào. Vậy mới nói, những gia đình có con dâu người Giẻ Triêng cầm bằng như có vàng trong nhà…
Và cũng bởi phẩm chất cần cù lao động ấy mà trong kháng chiến chống Mỹ, Giẻ Triêng là dân tộc có nhiều phụ nữ thoát ly làm cách mạng nhất tỉnh Kon Tum. Không mai một theo thời gian, những phẩm chất ấy càng trở nên thu hút giữa thời bình với những chàng trai người Kinh là vậy.
NGỌC TẤN

Có thể bạn quan tâm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.

Tùy theo điều kiện của từng gia đình để chuẩn bị quy mô lễ cúng lớn hay nhỏ

Gia Lai: Độc đáo lễ thổi tai của người Jrai

(GLO)- Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui huyện Phú Thiện năm 2025, sáng 27-3, tại xã Ia Yeng đã diễn ra lễ thổi tai của người Jrai. Nghi lễ được tái hiện rõ nét giúp du khách hiểu được ý nghĩa văn hóa tâm linh trong đời sống của người Jrai nơi đây.

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.