Xôi bắp tro mè

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Những hạt bắp nở bung thành nụ hoa trắng nõn, tỏa mùi hương tro mè đặc trưng bên chén đậu phộng vàng ươm. Thoang thoảng mùi hành phi thơm phức như thúc giục sự háo hức, thòm thèm về món ăn dân dã, bình dị nhưng chứa đựng một trời thương nhớ.
Nhớ chiều đông thuở ấy, mấy chị em tôi thường ngồi huơ tay trên đống lửa than hừng giúp xua đi cái lạnh. Những lúc như vậy, má tôi thường ôm bó cây mè khô cất dành trên chái hè, chuyển lửa ra giữa sân gạch đã quét sạch, đốt lấy tro để làm món xôi bắp chuẩn bị bữa sáng cho cả nhà.
Lửa tàn, tro mè được sàng bỏ than, hốt vào trong lu đất, khuấy nước và đổ rổ hạt bắp khô đã chuẩn bị sẵn vào ngâm. Gà gáy lần ba, má đã dậy và bắc lên bếp nấu, khều mấy hạt bắp ra, lấy tay bóp thử thấy bung vỏ lụa cứng bên ngoài là vớt ra rổ để nguội, ngâm vào chiếc thau xâm xấp nước tiến hành chà đến khi hạt bắp sạch vỏ ngoài. Vừa chà má vừa nói: “Bắp chà tro có thể nấu chung các loại tro củi nhưng ngon và thơm nhất phải là tro mè, vì tro mè có mùi thơm đặc trưng mà mọi người dân miền Trung hay dùng làm các loại bánh ít đen, bánh tro nếp”.
Những hạt bắp được chà rửa sạch sẽ, hầm với nước lã nhỏ lửa. Đến khi những hạt bắp nở đều và mềm mới vớt ra. Má soạn nồi xôi bắp lên bàn ăn kèm một tô cùi dừa bào sợi, một chén dầu có hành phi, một tô đậu phộng rang giã nhỏ, ít muối hoặc bánh đường nạo là có ngay bữa sáng hấp dẫn cho cả gia đình.
Bưng chén xôi bắp lên, mùi hương của bắp với mùi tro mè hòa quyện mùi hành phi dậy lên. Nhai những hạt bắp mềm dẻo, chạm phải sợi dừa bào, hạt đậu phộng rang béo ngậy, thơm lựng làm cho khứu giác, vị giác chúng tôi hoạt động hết công năng đem lại một bữa ngon vô cùng ý vị của thức món quê hương bình dân.
Món xôi bắp. Ảnh: Thủy Tiên
Món xôi bắp. Ảnh: Thủy Tiên
Những lúc ngồi vào mâm, má tôi thường kể chuyện xưa. Những năm mất mùa đói khó, bắp là lương thực chính cho cả gia đình. Năm 1945, để chuẩn bị thêm lương thực cho ba đi dân công gánh gạo tiếp vận hàng tháng trời, ngoài suất gạo ăn của đoàn, hạt bắp khô là món ăn thêm với hũ muối mè. Má giã nhỏ sàng lọc chia làm 2 phần, đổ vào chiếc ruột nghé quàng lên vai ba. Phần cám dành khuấy với muối mè ăn nhanh cho bữa sáng, còn hạt lớn như gạo dành để nấu độn vào cơm, vắt thành nắm mang theo ăn thêm những lúc đói bụng.
Hoàn thành chuyến đi khi đoàn người trở về giữa đường, lúc nấu ăn, máy bay phát hiện dội bom, cả đoàn người chạy tản lạc trong rừng. Ba đã nhờ chiếc ruột nghé bột bắp và hũ muối mè cầm hơi cùng một số người tìm đường về nhà.
Hồi sinh thằng em út má bị sốt mất sữa. Bột bắp khuấy loãng với tí đường phổi tán nạo ra cũng là sữa để nuôi em bé, vượt qua thời gian để đến mùa giáp hạt. Hồi đó, nhà nào cũng trồng xen cây bắp vào rẫy lúa, mất mùa lúa còn cây bắp nên mọi nhà dự trữ lương thực vẫn là bắp, mì khô. Những giàn bắp để nguyên bao phơi khô treo trên các đầu hè hoặc nhà trống. Ít khi lẫy hạt chứa vào bồ, vì để lâu sẽ bị mọt.
Hương tro của mè khi đã hòa quyện vào hạt bắp trở thành một món ăn dân dã, mang cả một bầu trời lam lũ như cuộc đời của ba má. Những cây mè mỗi năm chỉ một mùa, thân nhỏ, hạt li ti nhưng đã chắt lọc tinh hoa của đất, trời để tạo nên hương vị thơm ngon đến tận cùng. Tôi quý hương mè và nhớ món xôi bắp tro mè, mùi hương có dư âm của ngày xưa cũ, có ba, có má, có anh em quây quần bên bếp lửa hồng, soi sáng từng khuôn mặt yêu thương ấm áp.
Thương lắm xôi bắp tro mè, thức món quà quê mang theo cả một trời tuổi thơ đầy ắp kỷ niệm.
AN SINH

Có thể bạn quan tâm

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

Thơ Lê Thành Văn: Nghe con đọc thơ về Tổ quốc

(GLO)- Trong bài thơ "Nghe con đọc thơ về Tổ quốc", tác giả Lê Thành Văn để mạch cảm xúc tuôn chảy tự nhiên: từ sự rưng rưng khi nhớ về chiến tranh đến niềm tin lặng lẽ gửi gắm vào thế hệ mai sau. Bài thơ như một nhịp cầu nối liền quá khứ đau thương và hiện tại bình yên.

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

Thơ Lê Vi Thủy: Biên cương mùa gió

(GLO)- Giữa những cơn gió xào xạc của núi rừng Tây Nguyên bỏng rát, bài thơ “Biên cương mùa gió” của Lê Vi Thủy như thổi vào lòng người nỗi xúc động lặng thầm. Từ ánh mắt trẻ thơ đến no ấm buôn làng và những giọt mồ hôi người lính, tất cả hòa quyện trong khát vọng yên bình nơi địa đầu Tổ quốc.

Tổ quốc trong tim

Thơ Lenguyen: Tổ quốc trong tim

(GLO)- Bài thơ “Tổ quốc trong tim” của tác giả Lenguyen là lời tri ân sâu sắc với cha ông đã hy sinh vì độc lập dân tộc. Từ Cửu Long đến Trường Sơn, từ Điện Biên đến Sài Gòn, một Việt Nam bất khuất vươn lên giữa máu và hoa, rạng ngời sắc cờ Tổ quốc.

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

Thơ Đào An Duyên: Lòng quê

(GLO)- Trong nhịp sống hiện đại hối hả, bài thơ "Lòng quê" của tác giả Đào An Duyên là tiếng vọng thầm lặng mà day dứt. Người xa quê, dù ở đâu chăng nữa vẫn mang trong tim nỗi nhớ cội nguồn. Qua hình ảnh nước xuôi nước ngược, bài thơ gợi về sự gắn bó thiêng liêng giữa con người và quê hương.

Người nặng lòng với dân ca Tày

Người nặng lòng với dân ca Tày

(GLO)-Hơn 30 năm kể từ ngày rời quê hương Cao Bằng vào Gia Lai lập nghiệp, ông Mã Văn Chức (SN 1961, tổ 3, thị trấn Phú Thiện) vẫn nặng lòng với văn hóa dân tộc Tày. Hơn 100 bài hát đã được ông sáng tác theo làn điệu dân ca Tày với mong muốn “giữ lửa” cho âm nhạc dân gian.

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

Thơ Lữ Hồng: Những gương mặt hoa cài

(GLO)- Bằng hình ảnh thiên nhiên giàu biểu cảm, bài thơ "Những gương mặt hoa cài" của Lữ Hồng gợi nên vẻ đẹp bình yên ẩn sâu trong nhịp sống phố thị. Lời thơ không chỉ là hoài niệm, mà còn là nơi gửi gắm tình yêu, ký ức và những giấc mơ không lời giữa tháng năm xoay vần.

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

Thơ Sơn Trần: Phía Trường Sơn

(GLO)- Bài thơ "Phía Trường Sơn" của Sơn Trần là khúc trầm sâu lắng về nỗi nhớ và sự hy sinh lặng thầm phía hậu phương. Tháng Tư về trên biên cương đầy cỏ xanh và chiều sương phủ trắng, nỗi nhớ hòa quyện cùng đất trời, tạo nên một bản tình ca sâu lắng dành cho cha-người lính năm xưa.

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

Khẳng định sức sống bất tận của văn học nghệ thuật trong đời sống tinh thần Nhân dân

(GLO)- Đó là phát biểu của Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Châu Ngọc Tuấn tại hội nghị tổng kết 50 năm nền văn học nghệ thuật tỉnh Gia Lai sau ngày thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025) diễn ra vào sáng 23-4 tại Hội trường 2-9 (TP. Pleiku).

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

Nơi “Ngọn lửa cao nguyên” rực sáng

(GLO)- Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam có nhiều ca khúc không chỉ đơn thuần là tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng của một vùng quê. Nơi ấy, tình yêu và nỗi nhớ không thể phai mờ. “Ngọn lửa cao nguyên” của nhạc sĩ Trần Tiến chính là một trong những ca khúc như thế.

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

“Lặng lẽ trưởng thành” cùng sách

(GLO)- “Dáng vẻ của một người yên lặng đọc sách khá giống với những gì tôi cảm thấy khi nghĩ về một người đang trưởng thành trong lặng lẽ”-đó là cảm nhận của chị Trần Thị Kim Phùng Thủy-Trưởng ban Điều hành dự án “Văn hóa đọc Gia Lai” về giá trị sâu bền mà sách mang lại.

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

Thơ Lenguyen: Mùa qua phố

(GLO)- Bài thơ "Mùa qua phố" của tác giả Lenguyen là một bức tranh dịu dàng, gợi cảm xúc, đưa người đọc bước vào không gian phố núi Pleiku trong thời khắc chuyển mùa. Với giọng điệu lãng mạn và sâu lắng, bài thơ khơi gợi vẻ đẹp bình dị nhưng đầy chất thơ của phố núi...

Con đường tất yếu

Con đường tất yếu

Vài năm trở lại đây, các sản phẩm văn hóa - nghệ thuật Việt đã được khai thác với tinh thần mới: vừa trân trọng truyền thống, vừa dấn thân khai phá cái mới.