Xem cổ vật sơn son thếp vàng trăm tuổi

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Khoảng 100 hiện vật quy tụ trong trưng bày “Nét vàng son-Sưu tập đồ gỗ sơn son thếp vàng tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia”, khai mạc 20-6 và kéo dài hết tháng 11.

Chuyên gia trưng bày Bảo tàng Lịch sử Quốc gia cho biết, hơn 100 hiện vật đồ gỗ sơn thếp có niên đại thời Lê, Nguyễn gồm đồ thờ, tượng thờ với đề tài trang trí tứ linh, tứ quý, thư pháp, linh vật, hoa lá, chim muông. Đồ gỗ sơn thếp gắn với đời sống người Việt có lịch sử lâu dài, từng xuất hiện trong văn hóa Đông Sơn từ 2.000 năm trước. Các nhà khảo cổ từng phát hiện trong các ngôi mộ ở Việt Khê, Châu Can, Xuân La, Châu Sơn một số hiện vật gỗ sơn mang tính bản địa. Một số tài liệu còn cho thấy dưới thời Đinh-Tiền Lê cung điện được xây dựng nguy nga với đồ sơn son thếp vàng rực rỡ. Dưới thời Lý, các công trình cung đình và thờ tự cũng sử dụng đồ sơn thếp trang trí. Nghệ thuật này phát triển rực rỡ nhất ở thời Lê, Nguyễn và hiện vật còn lại đến nay chủ yếu ở thời kỳ này.

 
Tượng Văn Thù Bồ Tát gỗ sơn son thếp vàng thời Lê Trung hưng thế kỷ 17-18.
Tượng Văn Thù Bồ Tát gỗ sơn son thếp vàng thời Lê Trung hưng thế kỷ 17-18.



Bảo tàng Lịch sử Quốc gia sở hữu bộ sưu tập đồ sơn thếp phong phú cả về số lượng lẫn loại hình. Kho cổ vật này từng ra mắt công chúng ở một số cuộc trưng bày, tuy nhiên đây là lần đầu công chúng được chiêm ngưỡng bộ sưu tập sơn son thếp vàng với quy mô lớn, khá toàn diện trong đó có nhiều hiện vật quý lần đầu xuất hiện. Trung tâm của phòng trưng bày dành cho nhóm hiện vật Phật giáo bao gồm tượng Tam Thế Phật, Phật A Di Đà, Quan Âm, Thích Ca sơ sinh, Bồ Đề Đạt Ma, hương án, sập thờ và hoành phi câu đối. Hiện vật được chia thành nhóm và công năng như ban thờ thần và ban thờ gia tiên với hương án, khám thờ, bài vị, hộp đựng sắc phong, bình hoa. Ngoài hiện vật gốc, BTC cũng giới thiệu một số hình ảnh và công cụ trong quá trình nghề sơn thếp.

Nghệ thuật sơn son thếp vàng là niềm tự hào dân tộc bởi nét đặc trưng và độc đáo riêng về nguyên liệu và quy trình. Nhà nghiên cứu mỹ thuật cổ Trần Hậu Yên Thế nói rằng ông cha rất tinh tế khi sử dụng nghệ thuật này. Sắc đỏ trong sơn thếp được sử dụng rất phù hợp với không gian và chức năng: Màu trầm dùng trong đồ thờ, tượng thờ trong khi màu tươi hơn dùng cho trang trí, sinh hoạt cung đình. Có lịch sử lâu đời và được kế thừa phát triển trong suốt tiến trình lịch sử, các thế hệ sau sáng tạo ra những màu sơn khác nhau cho từng không gian: Các bức đại tự, hoành phi trang trí trong hình lá sen, đôi câu đối sơn xanh hoặc sơn đen.

Không chỉ giới thiệu di sản độc đáo của cha ông, các chuyên gia trưng bày kỳ vọng công chúng có cái nhìn sâu sắc hơn về di sản cũng như ý thức bảo tồn, phát huy. Thời gian qua các chuyên gia nhiều lần nêu lên thách thức trong quá trình bảo quản và khôi phục hiện vật gỗ sơn thếp. Bên cạnh sự tác động mạnh mẽ của thời tiết, thăng trầm lịch sử và cách hiểu chưa đúng về giá trị và kỹ thuật sơn thếp cũng góp phần phá hủy trầm trọng di sản này. Gần đây nhất là hai mảng chạm thế kỷ 17, 18 của đền Phù Đổng (Gia Lâm, Hà Nội) là nạn nhân của quá trình sơn thếp vô tội vạ. Hiện nay Hà Nội vẫn chưa thể xin ý kiến chuyên gia để khắc phục hai mảng chạm tại di tích quốc gia đặc biệt này, được đánh giá “gần như không thể khôi phục được”.

Theo tienphong

Có thể bạn quan tâm

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

(GLO)- Đền thờ Hai Bà Trưng là di tích quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP. Hà Nội. Đây cũng là quê hương của Hai Bà Trưng-những nữ tướng anh hùng đã nổi dậy chống quân xâm lược nhà Hán.

Phục dựng lễ mừng lúa mới của người Jrai. Ảnh: Lam Nguyên

Nghĩ suy trong mùa lễ hội

(GLO)- Lễ hội là sinh hoạt văn hóa dân gian đậm tính cộng đồng và được tổ chức khắp mọi miền đất nước. Ngoài 2 dân tộc bản địa Jrai và Bahnar, trên địa bàn tỉnh Gia Lai còn có 42 dân tộc anh em khác sinh sống với bản sắc văn hóa lễ hội độc đáo.

Nối nghề

Nối nghề

Lần đầu tiên nghệ nhân Y Pư giới thiệu nghề làm gốm thủ công tại Bảo tàng tỉnh trong khuôn khổ Tuần lễ Văn hóa - Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ 3 (năm 2016) đã để lại ấn tượng đẹp.

Ông Đinh Plih sắp xếp bộ cồng chiêng và các vật dụng sẵn sàng đem theo khi đi trình diễn, quảng bá văn hóa dân tộc Bahnar. Ảnh: N.M

Đinh Plih: Tự hào “vốn liếng” văn hóa Bahnar

(GLO)- “Ý nghĩa của công việc không phải chỉ nằm ở chỗ tiền bạc mà còn ở nhu cầu về tinh thần, biểu hiện của giá trị, một vốn liếng để tự hào”. Câu nói này thật đúng đối với ông Đinh Plih (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai). Với ông, hạnh phúc đơn giản là bản thân được sống trọn với đam mê.

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

(GLO)- Hoa pơ lang thắp lửa cuối khu nhà mồ làng Pyang, thị trấn Kông Chro, tỉnh Gia Lai. Nổi bật giữa lớp lớp nhà mồ cũ là 3 nhà mồ mới làm. Đó là những dấu hiệu mùa lễ hội giữa núi rừng Trường Sơn.

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

(GLO)- Từ 21 đến 23-2, làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) tưng bừng tổ chức lễ bỏ mả-một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của người Bahnar Đông Trường Sơn

Gìn giữ giai điệu của đá

Gìn giữ giai điệu của đá

Trong dịp đầu xuân, tại chương trình trình diễn, trải nghiệm di sản văn hóa diễn ra ở Bảo tàng – Thư viện tỉnh, người dân và du khách có dịp thưởng thức những giai điệu của đá được trình diễn bởi nghệ nhân ưu tú A Thu (50 tuổi) ở thôn Đăk Rô Gia (xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô).

Lễ báo hiếu: Thơm thảo tấm lòng con cái

Lễ báo hiếu, thơm thảo tấm lòng con cái

(GLO)- Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, người Bahnar luôn nhắc nhau: “Phải kính trọng cha mẹ như mặt trăng, kính trọng ông bà như mặt trời”. Khi đã trưởng thành, con cái đều nghĩ đến việc tổ chức lễ báo hiếu cha mẹ (teh nhung ăn kră).

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

(GLO)- UBND tỉnh Gia Lai ban hành QĐ số 60/2024/QĐ-UBND quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” để hướng dẫn thực hiện, bảo đảm phù hợp với đặc thù văn hóa và tình hình kinh tế-xã hội của địa phương.