Sống ở đáy sông: Đeo chì đi dưới sông Hàn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Đến Đà Nẵng thưởng thức hải sản, du khách không thể bỏ qua món chíp chíp hấp, xào trứ danh. Để có được những con chíp chíp thơm lừng, ăn lần là nhớ mãi những ngư dân phải nhảy xuống sông Hàn, lặn hàng tiếng đồng hồ để tìm bắt.
Thợ lặn nhảy xuống sông Hàn tìm bắt chíp chíp. Ảnh: N.Đ

Thợ lặn nhảy xuống sông Hàn tìm bắt chíp chíp. Ảnh: N.Đ

Đi dưới đáy sông

Tranh thủ trời nắng ấm những ngày cuối năm, anh Trần Văn Huy (35 tuổi, phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà) cùng vợ lại xách đồ nghề ra sông Hàn nổ máy đánh ghe ra giữa sông để lặn bắt chíp chíp. Mùa đông, ít người lặn nhưng vì mưu sinh nhiều thợ lặn vẫn chấp nhận xuống đáy sông.

“Ít người lặn thì giá chíp chíp được thu mua cao hơn. Hai vợ chồng tranh thủ cuối năm để kiếm thêm chút đỉnh”, anh Huy vừa nói vừa choàng áo mưa tiện lợi. Chị Lan vợ anh Huy cẩn thận dùng dây thun nai nịt kín chiếc áo mưa cho chồng. Xong anh Huy mặc thêm 2 bộ đồ bơi lên người.

“Trời mùa hè chỉ mặc 1 bộ đồ là đủ, nhưng mùa lạnh phải mặc thêm áo mưa và 2 bộ đồ mới đủ ấm khi xuống sông. Mùa này chỉ lặn ở vùng nước tầm 4-5 mét, lặn nửa buổi là nghỉ vì lạnh lắm”, anh Huy cho biết.

Anh Huy cẩn thận nối máy tạo khí vào động cơ của ghe rồi nổ máy chạy ra sông, cách bờ tầm 20 mét. Chị vợ chống sào, giữ thuyền cố định. Để lặn lâu dưới nước, thợ lặn trang bị máy tạo khí giống máy bơm hơi xe máy. Một chiếc bình chứa khí, nối với ống dây hơi dài hàng chục mét. Nếu có đông người lặn thì bình khí sẽ chia ra nhiều đầu, nối với các ống dây, mỗi thợ lặn sẽ ngậm một dây để thở dưới nước.

Chuẩn bị xong, anh Huy lấy một dây đai chì 15 đốt, mỗi đốt nặng 1 kg được kết với nhau thành một dải. Để cố định dây chì quanh bụng, anh Huy dùng một chiếc đũa xỏ ngang dây.

“Thợ lặn kinh nghiệm sẽ không bao giờ cột chặt dây chì mà chỉ cài bằng đũa. Dưới nước sâu, chỉ cần có sự cố là rút đũa, bung chì để bơi lên”, anh Huy cho biết.

Khi đai chì nặng 15kg đã quấn quanh bụng, dây khí đã sẵn sàng, anh Huy đeo kính lặn, miệng ngậm dây hơi, tay cầm giỏ lưới nhảy ùm xuống nước. Dưới sức nặng của chì, anh Huy nhanh chóng chìm xuống đáy sông, bọt khí sủi tăm trên mặt sông. Trên thuyền chị Lan từ từ thả dây khí, cẩn thận ngồi kiểm tra máy móc, bình khí cho chồng. Chỉ cần một sự cố máy nhỏ lập tức giật mạnh dây để chồng dưới đáy sông bung chì bơi lên.

Chíp chíp món nhậu khoái khẩu

Chíp chíp món nhậu khoái khẩu

Chị Lan kể cả hai vợ chồng đều sinh ra và lớn lên ở làng chài Nại Hiên Đông (quận Sơn Trà) quen biết nhau từ nhỏ. Lớn lên yêu nhau rồi nên nghĩa vợ chồng. Dân làng chài, bao đời bám sông, bám biển. Đến đời vợ chồng anh chị cũng không thoát được nghề cha truyền, lấy đáy sông làm chốn mưu sinh. Và cũng nhờ sản vật của sông Hàn, mà hai vợ chồng đã mua được chung cư nhà ở xã hội, nuôi 2 đứa con ăn học đàng hoàng.

“Chỉ mong đời con học hành đến nơi đến chốn, thoát nghiệp của mẹ cha. Dưới đáy sông sâu vất vả và nguy hiểm chờ chực. Không ít người đã tử nạn, bại liệt vì nghiệp, nhưng không lặn thì biết lấy gì mưu sinh”, chị Lan chia sẻ.

Gần 30 phút, sợi dây trên tay chị Lan động đậy mạnh, biết chồng ra tín hiệu thu dây, chị Lan nhanh chóng cuốn thu cuộn dây dẫn khí cho chồng, từ dưới sông, bọt khí càng ngày càng mạnh hơn, sôi ùng ục cũng là lúc anh Huy ngoi lên mặt nước. Chiếc lồng bằng lưới được một ít chíp chíp. Chị Lan đổ hết lên thuyền rồi trả lại cho chồng.

“Mùa này nước đục, lặn bắt cũng cực lắm. Dưới đáy sông phải ngồi xổm, bơi sát đáy rồi dùng tay vục dưới bùn cát để bắt từng con một”, anh Huy cho biết.

Thuyền cắm sào, vợ ngồi chờ chồng lặn dưới đáy sông Hàn. Ảnh: Nguyễn Thành

Thuyền cắm sào, vợ ngồi chờ chồng lặn dưới đáy sông Hàn. Ảnh: Nguyễn Thành

Đoàn kết bảo vệ sản vật quý

Năm nay đã 60 tuổi, ông Nguyễn Văn Lịch - Chủ tịch Hội vạn lặn phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà nghỉ nghề lặn được 2 năm nay. Toàn bộ phương tiện, đồ nghề gắn bó mấy chục năm ông để lại cho 3 cậu con trai nối nghiệp. Ba người con trai ông Lịch là Nguyễn Văn Hưng (33 tuổi), Nguyễn Văn Hải (29 tuổi) và Nguyễn Văn Hòa (27 tuổi) cũng đều là những thợ lặn chíp chíp có tiếng trong Hội vạn lặn phường Nại Hiên Đông với hơn 150 thành viên.

Ông Lịch kể, sinh ra và lớn lên ở xóm nhà chồ dọc bờ sông Hàn, những năm sau khi đất nước thống nhất ông Lịch lặn sông Hàn để tìm phế liệu mưu sinh. Công cuộc tái thiết thành phố, gia đình ông được di dời lên bờ, bố trí đất tái định cư ở đường Nại Hiên Đông 7. Nhà đông con, lên bờ nhưng vẫn lấy sông làm chốn mưu sinh. Để rồi 3 đứa con trai lớn lên không việc làm lại theo cha nhảy xuống đáy sông Hàn.

“Đâu phải cứ ưng nhảy xuống sông là hốt tiền lên đâu. Chỉ cần anh không biết cách cột dây đai chì là chết như chơi. Dưới đáy sông cả chục mét, dân lặn chuyên nghiệp chỉ cần cảm nhận ống hơi đẩy vào miệng là biết được có sự cố gì để bung chì bơi lên. Gặp sự cố không bung đai chì ra kịp thì trong tích tắc là nguy hiểm tính mạng rồi”.

Ông Nguyễn Văn Lịch - Chủ tịch Hội vạn lặn phường Nại Hiên Đông, quận Sơn Trà

Ông Lịch nhớ lại, năm 2016, là thời điểm nghề lặn chíp chíp ở sông Hàn “sốt” nhất khi thương lái ào ạt thu mua nhập qua Trung Quốc với số lượng lớn. Dạo đó, người dân từ Hải Phòng, đến Khánh Hòa, Quảng Ngãi, Bình Định rồng rắn kéo nhau ra sông Hàn để lặn.

Cả khúc sông Hàn đặc thuyền lặn chíp chíp xuyên ngày đêm. Thậm chí có người là tài xế lái taxi, thấy nghề lặn chíp chíp nguồn thu khủng nên cũng sắm đồ nghề nhảy xuống đáy sông. Bởi vì ham lợi nên dịp đó nhiều tai nạn đau lòng đã xảy ra vì dân lặn không có kinh nghiệm.

Ông Lịch bên chiếc đai chì nặng gần 20kg dùng để lặn dưới đáy sông Hàn. Ảnh: Nguyễn Thành

Ông Lịch bên chiếc đai chì nặng gần 20kg dùng để lặn dưới đáy sông Hàn. Ảnh: Nguyễn Thành

Cũng năm đó, nhiều người từ nơi khác đến đầu tư hẳn máy cào để xúc hẳn xuống đáy sông đánh bắt kiểu tận diệt. Lo lắng cho kiểu đánh bắt này, anh em thợ lặn Nại Hiên Đông hô hào nhau lập Hội vạn lặn để tố giác, đấu tranh chống lại các đối tượng khai thác tận thu. Mọi người hợp lòng kiên quyết bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà thiên nhiên ban tặng cho sông Hàn. Hội vạn lặn phường Nại Hiên Đông ra đời từ đó, lấy ngày 20/7 hằng năm là ngày cúng nghề lặn trên sông Hàn.

Giã từ nghề lặn được 2 năm nay, thỉnh thoảng nhớ nghề, nhè hôm trời nắng ấm, ông Lịch vẫn đi lặn cùng con. Nhưng tuổi cao, ông không còn lặn lâu được như xưa nữa.

Trên cương vị Chủ tịch Hội vạn lặn, ông Lịch hằng ngày vẫn theo dõi tình hình đánh bắt trên sông Hàn, hễ có thông tin tàu từ nơi khác đến khai thác tận thu lập tức báo chính quyền can thiệp, xử lý. Điều mà Hội trăn trở hiện nay đối với dân lặn là giá thu mua thất thường, biến động từng ngày và tất cả đều phụ thuộc vào thương lái.

“Ba đứa con tôi, vào mùa hè lặn một ngày cả 100kg chíp chíp, không bán cho thương lái thì bán cho ai. Hôm nhiều người lặn chíp chíp nhiều thì giá thấp, ngược lại thì giá cao. Nếu có nhà máy, công ty đứng ra thu mua với giá niêm yết ổn định thì dân lặn được nhờ”, ông Lịch trăn trở.

(Còn nữa)

Có thể bạn quan tâm

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

Gặp người lính Thành cổ năm xưa

(GLO)- Trở về từ cuộc chiến khốc liệt ở Thành cổ Quảng Trị, cựu chiến binh Hồ Anh Hòa ít khi nhắc lại kỷ niệm chiến đấu với gia đình, con cháu. Bởi ông cho rằng, việc cầm súng lao vào cuộc chiến thời điểm ấy là trách nhiệm của một người con yêu Tổ quốc, “không nên công thần”.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Vào mùa xoay chín

Vào mùa xoay chín

(GLO)- Sau hơn 4 năm chắt chiu nhựa sống, hấp thụ tinh hoa đất trời, những cây xoay ở cánh rừng Kbang, Sơn Lang, Đak Rong đã bung hoa kết trái. Vào mùa xoay chín, người dân cũng đón “lộc rừng”, mang về nguồn thu nhập đáng kể.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

null