Sống khổ trên… mỏ vàng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Đất ruộng màu mỡ bị đào tung để lấy vàng, đến khi trả lại đất thì toàn cát sỏi, bạc màu, không thể canh tác. Từ chỗ là mảnh đất nuôi sống gia đình, nay đất xấu phải bỏ hoang, nhiều hộ dân ở xứ vàng đang rơi vào túng thiếu.

Ruộng, rẫy hóa sỏi đá

Từ khoảng năm 2010 - 2011, UBND tỉnh Kon Tum đã cấp phép cho 3 doanh nghiệp khai thác vàng sa khoáng dọc sông suối ở các huyện Đak Tô, Ngọc Hồi, Đak Glei với diện tích hàng trăm ha. Đó là các Công ty TNHH Khai thác khoáng sản Bình Giang, Công ty TNHH Kim Sơn Thủy và Công ty CP Thép Đông Á.

 

Bà Y Tun ngán ngẩm vì khu đất ruộng phải bỏ hoang sau khi giao cho công ty khai thác vàng.
Bà Y Tun ngán ngẩm vì khu đất ruộng phải bỏ hoang sau khi giao cho công ty khai thác vàng.

Các doanh nghiệp này đã ồ ạt đưa máy móc vào “chặt khúc” các lòng sông, suối, thậm chí mua thêm rẫy sản xuất để khai thác vàng. Dù việc khai thác vàng của các doanh nghiệp đã chấm dứt nhiều năm nhưng hệ lụy để lại rất lớn.

Có mặt tại sông Pô Cô, đoạn chảy qua thôn Long Dôn, xã Đak Ang, huyện Ngọc Hồi, nơi từng được cấp phép cho Công ty CP Thép Đông Á, một bên sông là khu đất đỏ trải dài với bề mặt chi chít sỏi, đá. Thời gian qua, nhiều trận mưa trút xuống làm đất đai bị cuốn trôi, hình thành nhiều hố.

Theo lãnh đạo thôn Long Dôn, khu đất trên vốn là rẫy trồng mì, bắp của người dân. Vào năm 2013, công ty mua đất rẫy này, hứa khai thác xong sẽ hoàn thổ và trả lại cho dân. Hai năm sau, công ty trả lại đất nhưng lại toàn sỏi đá, không trồng cây được, từ đó đất bỏ hoang.

Chỉ riêng thôn Long Dôn, tổng diện tích đất sản xuất dân bán cho công ty để khai thác vàng, bây giờ bỏ hoang không sản xuất được là khoảng 10ha.

Xuôi về suối Đak Mỹ (một nhánh của sông Đắk Pét, thuộc xã Đak Pét, huyện Đak Glei) đoạn qua 2 thôn Peng Sang Peng và Đak Đoát, nơi từng được cấp phép khai thác vàng cho Công ty TNHH Kim Sơn Thủy, hai bên suối bị băm vằm để khai thác vàng, nay trở thành nhiều bãi bồi hoặc hình thành những ụ đất.

Ruộng rẫy của dân cũng hóa thành bãi đất hoang. Khu ruộng của gia đình bà Y Tun (thôn Peng Sang Peng) rộng khoảng 1.500 m2 nằm dọc suối Đắk Mỹ, từng là nơi cung cấp gạo cho 6 miệng ăn trong gia đình. Nay mảnh đất này biến thành bãi “chiến trường” bởi đất đá chất đống, cỏ mọc um tùm.

Theo gia đình bà Y Tun, năm 2011, công ty mua đất này với giá 50.000 đồng/m2. Vì nghĩ công ty chỉ mua đất để khai thác vàng 1 năm, sau đó hoàn thổ cho gia đình canh tác nên đã đồng ý.

Tuy nhiên, khi trả đất, công ty có hoàn thổ nhưng làm chưa hết, còn nhiều cát, sỏi, không trồng lúa lại được. Gia đình đành khắc phục bằng cách xúc đất đổ bồi trên 100m2 để trồng cỏ cho bò, phần diện tích còn lại thì đành bỏ hoang 5 năm nay.

Chính quyền cũng kêu khổ

Ông A Mrát, Trưởng thôn Đak Đoát, xã Đak Pét (huyện Đak Glei), cho biết tổng số diện tích ruộng, rẫy dọc suối dân trong thôn bán cho công ty khai thác vàng ước tính khoảng 12 ha.

Khi trả đất cho dân, nhiều nơi công ty không chịu hoàn thổ như cam kết. Đất trả lại cho dân không sản xuất được, phải bỏ hoang. Tương tự, ông A Mốk, Trưởng thôn Peng Sang Peng, cho biết có khoảng 20 ha đất trồng mì và lúa của dân được công ty mua với giá 20.000 đồng/m2. Sau gần 1 năm xới đất làm vàng, công ty trả lại đất cho dân nhưng không hoàn thổ như đã hứa.

Theo ông Kring Sa Tiểng, Phó Chủ tịch UBND xã Đak Pét, trên địa bàn xã có Công ty TNHH Kim Sơn Thủy được cấp phép khai thác vàng nhưng việc khai thác đã chấm dứt cách đây 5 năm.

Khai thác xong, công ty chỉ hoàn thổ khoảng 80% diện tích và cũng không thực hiện đầy đủ cam kết về các nội dung hỗ trợ tiền, sử dụng lao động địa phương.

Không những vậy, từ khi Công ty TNHH Kim Sơn Thủy được cấp phép khai thác, người dân cũng ồ ạt đi khai thác trái phép, làm mất an ninh, địa phương phải tốn kém tiền bạc, thời gian đi truy quét.

 

Cho phá rừng để khai thác vàng

Năm 2015, Bộ TN-MT cấp giấy phép cho Công ty CP Tấn Phát khai thác quặng vàng bằng phương pháp lộ thiên và hầm lò tại khu vực Đak Blô, xã Đak Blô, huyện Đak Glei (tỉnh Kon Tum), với thời hạn 15,5 năm kể từ ngày ký.


Tháng 11-2015, UBND tỉnh Kon Tum quyết định thu hồi, chuyển mục đích sử dụng đất với diện tích 47,95 ha đất rừng tự nhiên (trong đó, 41,9 ha rừng, 4,18 ha đất lâm nghiệp và 1,87 ha đất khe suối, đất trống) tại tiểu khu 9, xã Đak Blô, sang đất sử dụng cho hoạt động khoáng sản và cho công ty này thuê đất để thực hiện dự án đầu tư công trình khai thác và tuyển quặng vàng.
 

Tại Quyết định 344, ngày 7-4-2016, Sở NN-PTNT tỉnh Kon Tum cấp phép khai thác tận dụng gỗ bằng hình thức khai thác trắng diện tích rừng nói trên để phục vụ dự án khai thác vàng.

Ông Trịnh Xuân Lộc, Phó Chủ tịch UBND huyện Đak Glei, thừa nhận, trong quá khứ, có dự án khai thác vàng của doanh nghiệp ảnh hưởng đến môi trường, mất an ninh trật tự.

Vì thế, huyện từng đề xuất UBND tỉnh xem xét có thể hết thời hạn giấy phép thì cho dừng hoặc chưa hết cũng cho dừng. Cũng theo ông Lộc, nếu lấy đất sản xuất để khai thác vàng biết bao giờ mới phục hồi được, có khi còn bị mất hẳn đất.

Thực tế cũng có việc người dân và các công ty ngầm bắt tay mua bán đất để khai thác vàng. Để ngăn chặn, đối với những dự án khai thác vàng trước đây và nay, UBND huyện khuyến cáo, chỉ đạo không được sang nhượng, mua bán trái phép đất sản xuất của dân.

Hữu Phúc/sggp

Có thể bạn quan tâm

Ông Ksor Yung có lối sống trách nhiệm, gần gũi nên được mọi người quý mến. Ảnh: R’Ô Hok

Ksor Yung: Từ lối rẽ sai lầm đến con đường sáng

(GLO)- Từ một người từng lầm lỡ, ông Ksor Yung (SN 1967, ở xã Ia Rbol, tỉnh Gia Lai) đã nỗ lực vươn lên trở thành người có uy tín trong cộng đồng. Ông tích cực tham gia vận động, cảm hóa những người sa ngã, góp phần giữ gìn an ninh trật tự và củng cố khối đại đoàn kết dân tộc.

Thôn Lao Đu giữa bát ngát núi rừng Trường Sơn

Lao Đu đã hết lao đao

Nằm bên đường Hồ Chí Minh huyền thoại, cuộc sống của hơn 150 hộ dân thôn Lao Đu, xã Khâm Đức, TP Đà Nẵng nay đã đổi thay, ngôi làng trở thành điểm du lịch cộng đồng giữa bát ngát núi rừng. 

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

Bền bỉ gieo yêu thương nơi vùng đất khó

(GLO)- Giữa bao thiếu thốn của vùng đất Pờ Tó, có một người thầy lặng lẽ, bền bỉ gieo yêu thương cho học trò nghèo. Thầy không chỉ dạy chữ mà còn khởi xướng nhiều mô hình sẻ chia đầy ý nghĩa như: “Tủ bánh mì 0 đồng”, “Mái ấm cho em”, “Trao sinh kế cho học trò nghèo”.

Trung tá Cao Tấn Vân (thứ 2 từ phải sang)-Phó Đội trưởng Phòng An ninh đối ngoại (Công an tỉnh Gia Lai) chụp ảnh cùng đồng đội. Ảnh: NVCC

Cống hiến thầm lặng vì sứ mệnh cao cả

(GLO)- Hành trình "gieo hạt" hòa bình bắt đầu từ những con người bình dị. Những cống hiến thầm lặng của họ vì sứ mệnh cao cả, góp phần tích cực đưa hình ảnh đất nước và con người Việt Nam yêu chuộng hòa bình đến bạn bè quốc tế.

Giới trẻ hào hứng tham gia các khóa học làm đèn lồng Trung thu thủ công

Hồi sinh Trung thu xưa

Giữa phố phường rực rỡ ánh đèn led, đèn ông sao và mặt nạ giấy bồi bất ngờ “tái xuất”, gợi lại ký ức những mùa trăng rằm xưa. Sự trở về của Trung thu truyền thống đã manh nha trong những năm gần đây, được nhiều người trẻ hào hứng đón nhận.

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

Thầy giáo làng đam mê sưu tầm đồ xưa cũ

(GLO)- Không chỉ bền bỉ gieo con chữ cho học trò nghèo, thầy Võ Trí Hoàn-Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS Quang Trung (xã Ia Tul, tỉnh Gia Lai) còn là người đam mê sưu tầm đồ xưa cũ. Với thầy, mỗi món đồ là bài học sống động về lịch sử dân tộc mà thầy muốn kể cho học trò.

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

Tự hào 2 xã Anh hùng Ia Dơk, Kon Chiêng

(GLO)- Trong kháng chiến chống Mỹ, xã Ia Dơk (tỉnh Gia Lai) là căn cứ cách mạng quan trọng, đồng thời cũng là nơi hứng chịu nhiều đau thương, mất mát. Những cánh đồng từng bị bom cày xới, những mái nhà bình yên hóa tro tàn, bao số phận người dân vô tội bị giặc sát hại.

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

Thủ lĩnh giữ rừng Hà Ra

(GLO)- Gần 40 năm gắn bó với rừng, ông Nguyễn Văn Chín-Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Hà Ra (xã Hra, tỉnh Gia Lai) được biết đến như vị “thủ lĩnh giữ rừng” đặc biệt: từ việc biến lâm tặc thành người giữ rừng đến phủ xanh vùng đất cằn cỗi nơi “cổng trời” Mang Yang.

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

Những cây đa trăm tuổi giữa đại ngàn Kon Ka Kinh

(GLO)- Hàng trăm năm qua, những gốc đa lặng lẽ vươn mình trong rừng già Kon Ka Kinh, thấm đủ chuyện nhân sinh để hóa thành "chứng nhân" của đại ngàn. Quần thể đa cổ thụ không chỉ tạo nên cảnh quan kỳ vĩ, mà còn trở thành di sản tinh thần gắn bó với bao thế hệ cư dân sống dựa vào rừng.

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Tuyến 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên, những ngày về đích: Cứ điểm dưới chân Hoàng Liên Sơn

Trạm biến áp 500kV Lào Cai đang gấp rút hoàn thiện để trở thành điểm khởi đầu của tuyến đường dây 500kV Lào Cai - Vĩnh Yên. Đây là mắt xích chiến lược trong hành trình đưa nguồn điện dồi dào, đặc biệt là thủy điện ở Tây Bắc, vượt núi băng rừng về xuôi để hòa vào lưới điện quốc gia.

Viết giữa mùa măng rừng

Viết giữa mùa măng rừng

(GLO)- Vào tháng 7 đến tháng 11 hằng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, cũng là lúc người dân vùng cao nguyên Gia Lai lội suối, băng rừng để hái măng - thứ sản vật được người Jrai, Bana gọi là “lộc rừng”.

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Xã tỷ phú nơi biên viễn

Trong hai năm 2024-2025, thủ phủ Tây Nguyên trúng đậm cà phê. Chỉ tính riêng huyện Đắk Mil (tỉnh Đắk Nông cũ), các lão nông đã sắm 1.000 ô tô trong năm 2024. Xã Bờ Y (huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum cũ, nay thuộc tỉnh Quảng Ngãi giáp Lào và Campuchia) cũng chung niềm vui ấy...

Những đoản khúc Huế

Những đoản khúc Huế

Hôm ấy, trên xe khi đi qua đoạn đường gần Khách sạn Morin và Trung tâm Nghệ thuật Điềm Phùng Thị ở Huế, nhìn hàng cây rất đẹp, tôi nói với người lái xe: “Nếu thấy cây long não, em chỉ cho anh nhé”. 

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn của người Rục

Tầm nhìn (view) đắt giá nhất của người Rục ở bản Ka Ai, xã Dân Hóa, bản Mò O Ồ Ồ, xã Thượng Hóa (Quảng Bình, nay là tỉnh Quảng Trị), đó là ngôi nhà có mặt tiền bao quát đồng lúa.

null