"Sẹo tang" của người Bahnar

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Nếu người Jrai coi cái chết nhẹ nhàng như một cuộc trở về với thế giới Atâu ở cõi Mang Lung (thế giới người chết), một sự thể đương nhiên phải chấp nhận; ngược lại, người Bahnar vô cùng đau đớn trước cái chết của người thân, đến mức nhiều khi họ phải tự làm tổn thương cơ thể mình để lại những vết sẹo gọi là “sẹo tang”.
Người Bahnar rất dũng cảm trước mãnh thú, giặc dã, thiên tai... Đó là một dân tộc kiên cường, bất khuất. Họ luôn có một niềm tin và tinh thần chiến đấu mãnh liệt, không dễ gì bị khuất phục. Tuy vậy, trước nỗi đau mất người thân thì người Bahnar lại như bị dồn nén, đau đớn đến quẫn bức.
Trong các đám tang, nhiều người ruột thịt vì quá yêu thương, đớn đau bởi phải vĩnh viễn chia xa người xấu số; để vơi đi nỗi đau ấy, họ phải tự hành xác một cách nguy hiểm. Đã từng có người dùng những mũi dao nhọn tự vạch vào thịt da mình. Có người dùng vật nhọn đâm vào cơ bắp cho chảy máu. Lại có người dùng những cây củi đang cháy đỏ dí vào ngực, vào vai mình. Thanh củi đỏ rực ấy đã đốt cháy thịt da người cho xèo lên bốc khói, bỏng rộp. Ngỡ như là ý chí của thần linh!
Sau những cuộc hành xác ấy, nỗi đau ít nhiều được vơi đi, người chịu tang có vẻ thanh thản hơn, dễ trở lại cuộc sống bình thường hơn. Tuy nhiên, những vết sẹo trên thân thể thì cứ đi mãi suốt đời với họ, gọi là “sẹo tang”. Nhìn những vết sẹo trên thân thể một con người, ai cũng hiểu đó là vết tích của những nỗi đau mất mát thân nhân. Người càng có nhiều vết sẹo, càng thể hiện có nhiều tang tóc, đồng thời cũng nói lên đó là người có tình cảm sâu đậm với người thân. Hơn thế, đó là người Bahnar dũng cảm, không nề nguy hiểm đớn đau!
Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro. Ảnh: Hoàng Ngọc
Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro. Ảnh: Hoàng Ngọc
Cũng vì thế, đã thành lệ, trong những đám tang của người Bahnar, người tinh ý thường lặng lẽ giấu hết các loại dao rựa, vật nhọn như một cách tạo nên sự an toàn cho người thân trong cơn đau đớn. Không có vật sắc nhọn để cắt vào thể xác, người đang đớn đau sẽ tìm đến than lửa. Đó có lẽ là một lựa chọn an toàn hơn.
Xét về mặt khoa học, một nỗi đau này có thể ức chế hóa giải một nỗi đau khác. Nỗi đau hừng hực bên ngoài có thể làm vơi bớt nỗi đau âm ỉ bên trong. Người Bahnar đã dùng nỗi đau thể xác để làm vơi bớt nỗi đau tâm linh ngay trong bản thân họ.
Sẹo tang, tình người một thời sâu đậm, chất chứa trong những con người Bahnar rắn rỏi dũng mãnh mà chân chất yêu thương. Đấy cũng là một cách để tang độc đáo của những con người nơi núi rừng Tây Nguyên xưa!
PHẠM ĐỨC LONG

Có thể bạn quan tâm

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Bình Định trưng bày tài liệu lưu trữ 'Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc'

Hơn 1.500 tài liệu, tư liệu, hình ảnh tại cuộc trưng bày mang tên ‘‘Ký ức thanh xuân tập kết ra Bắc”, góp phần tái hiện một giai đoạn lịch sử đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, khi hàng vạn người con miền Nam rời quê hương, mang theo khát vọng thống nhất đất nước, lên đường ra Bắc.

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Cứu lấy di sản nhà dài Ê Đê

Trong nhịp đô thị hóa, nhà dài dần vắng bóng tại các buôn làng Ê Đê. Có ngôi nhà dài gần như nguyên bản, nhưng ông Y Jui Êban ở buôn Kmrơng Prông B (xã Ea Tu, TP Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk) đang lo có thể đổ sập bất kỳ lúc nào.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh

Nhà giáo Tạ Chí Tào tặng hiện vật quý cho Bảo tàng tỉnh Gia Lai

(GLO)- Nhiều lần đến tham quan Bảo tàng Hồ Chí Minh (thuộc Bảo tàng tỉnh Gia Lai), nhà giáo Tạ Chí Tào rất tâm đắc với những hiện vật thể hiện tấm lòng của người dân Tây Nguyên đối với Bác. Vì vậy, ông đã quyết định trao tặng một số hiện vật liên quan đến Bác Hồ mà mình đã sưu tầm cho Bảo tàng tỉnh.