Núi sông đồng ruộng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi mở album và ngắm nhìn những tấm hình chụp cảnh núi sông đồng ruộng, những nơi tôi đã từng ngang qua. Đất nước mình, nơi nào cũng đẹp quá! Tôi đã từng thốt lên với các bạn tôi như vậy, khi có dịp kể về những nơi mình đã từng được đặt chân đến.

Nhiều năm, tôi đã ở mãi trên một cao nguyên. Thật lạ là nơi ấy chưa từng rời xa tôi lấy một ngày, dù tôi có nhiều năm tháng học hành, rồi lập nghiệp, tôi vẫn ở trên đất ấy. Có xa xứ núi, cũng chỉ là thảng hoặc một đôi ngày, tôi lang thang rong ruổi vui chơi đâu đó, rồi lại hối hả quay về. Lẽ ra, với khoảng thời gian lâu như vậy, hoặc là tôi sẽ thân thuộc đến nằm lòng, hoặc là sinh ra nhàm chán. Nhưng không, gần như mỗi ngày, tôi đều có thể cảm được những mới mẻ nhẹ len vào với cũ xưa tưởng chừng đã quen thân quá đỗi.

Cao nguyên bazan nắng lắm, mưa nhiều, dốc đồi xuống lên đổ vào lòng những dan díu mến thương. Nơi này vừa có núi có sông có đồng có ruộng, có cả đại ngàn thâm u huyền hoặc với những con thác đẹp như giấc mơ dang dở.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Minh họa: HUYỀN TRANG

Sự sống đầu tiên của loài người xuất hiện là ở trong những hang động nằm sâu trong lòng núi. Rồi sau này, con người mới tiến dần về đồng bằng. Sự kiến tạo tuyệt vời từ đôi tay khéo léo, họ đã làm nên nhà cửa, làm nên đời sống. Con người ở đâu, thì nhất định ở đó phải có nguồn nước và ruộng đồng. Ruộng đồng đã góp mặt vào những yếu tố làm nên nền văn minh lúa nước rực rỡ trên đất nước ta. Ruộng đồng hình thành cho con người lối sống định canh định cư, xuôi theo dòng thời gian, xuôi theo dòng chảy của lịch sử, xuôi theo địa hình, nơi con người dừng chân đã tạo thành làng, thành xã. Đi đến bất cứ vùng miền nào cũng bắt gặp núi sông đồng ruộng và những buôn làng nằm yên bình lẫn vào màu xanh của cây lá.

Tôi đã rong ruổi từ Nam ra Bắc, rồi ngược lại. Khi men theo sườn núi, lúc băng qua ruộng đồng, có lúc lại thơ thới trên một dòng sông nào đó. Tôi thích những buổi chiều, khi mặt trời treo lơ lửng khuôn mặt đỏ suộm của mình trên một rặng núi, rồi ngày chìm dần vào đêm, cảnh vật chìm trong bóng chiều nhập nhoạng. Tôi sẽ ngồi thật yên lặng nhìn theo những sợi khói rất mảnh thở lên từ những mái bếp, thấy lòng thốt nhen lên cảm giác ấm áp lạ kỳ.

Một chớm đông xưa, khi tôi chào đời trong một khoảnh khắc chưa rõ ngày, ruộng đồng đã ấp iu tôi cùng phù sa bờ bãi. Tôi đi đến đâu cũng có cảm giác lặng đi cùng những buổi chiều, khi trời đất giao hòa giữa ngày và đêm, khi chim chóc mải miết trở về tổ, khi tiếng gà túc túc gọi con về chuồng. Tôi vẫn như mường tượng được mẹ tôi tất tả những bước chân từ đồng xa trở về, đôi vai và tấm lưng mẹ oằn xuống cùng quang gánh. Bóng mẹ in vào chiều, in trên nền dòng sông nhỏ nâu sậm phù sa ngay ngõ nhà tôi. Trước khi vào nhà, mẹ rẽ xuống mấy bậc tam cấp, lội xuống sông, lấy tay khoát nước phả lên mặt. Nước sông khẽ chao lên trong bóng chiều suộm đỏ…

Mẹ tôi, có lẽ cũng giống như hàng triệu bà mẹ tảo tần lam lũ quanh năm lấm láp với ruộng đồng, rồi trở thành nỗi nhớ bám neo mãi vào lòng những đứa con như tôi.

Một chiều nọ, chúng tôi đã gần như reo lên, nhìn theo những thửa ruộng miên mải gối nhau hết lớp này đến lớp khác. Không biết xa xưa, ai là người đã nghĩ được cách tạo ra những thửa ruộng lên xuống uốn lượn theo những triền núi như kia, để rồi giữ chân người ở lại với những buôn làng. Khối óc và đôi bàn tay khéo léo đã tạo ra những tuyệt tác, như những nét chạm khắc nổi lên giữa núi đồi. Giữa chốn trùng điệp non cao, những thửa ruộng chẳng khác gì bức tranh lấp lánh sắc màu của ấm no, tràn đầy sinh khí. Và nước, từ một khe núi nào đó, con người dẫn được nước về, đổ vào đồng ruộng theo ý muốn của mình. Tuần tự từ cao xuống thấp, nước mang đến sự sống, tươi tốt và mát lành.

Tôi đã từng đẫm mình trong một giọt nước mát lạnh, giữa một ngôi làng Jrai trong một chiều nào đó, và nghe người già kể chuyện ruộng đồng mãi chẳng chán. Tôi nghe, và như vỡ ra nhiều điều lắm. Cũng là ruộng đồng đó, canh tác một loại cây tự ngàn đời đó, nhưng nơi này lại khác nơi kia, tùy vào đặc điểm khí hậu, địa hình…

Có chăng, nét giống nhau mà tôi nhận thấy, đó chính là văn hóa làng xã được sản sinh từ nền nông nghiệp lúa nước. Đó là lễ xuống đồng để bắt đầu một mùa vụ mới, cầu mong mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Đó là bát cơm mừng lúa mới được dâng lên trời đất, ông bà tổ tiên để cảm tạ sau một mùa ấm no. Đó còn là tình làng nghĩa xóm hiển hiện ngay trong đời sống thường nhật, tắt lửa tối đèn có nhau, giúp nhau đấu gạo mùa giáp hạt… Biết bao nhiêu những nét đẹp trong đời sống văn hóa tinh thần của cư dân nông nghiệp đời này qua đời khác gắn bó với ruộng đồng.

Trở lại với cao nguyên của tôi. Những con sông vẫn ngày đêm lặng lẽ vượt bao thác ghềnh để xuôi về với biển. Chúng lưu dấu ở nơi mình đi qua bằng ruộng đồng xanh tươi nằm bình lặng bên những buôn làng. Có lẽ chẳng nơi nào có nét riêng biệt đậm sâu như miền núi. Núi chồng lên núi, nhưng rồi giữa những lòng thung, các con sông vẫn uốn lượn quanh co, ruộng đồng vẫn gối lên núi, gối lên nhau thanh thản xanh lên giấc mơ cho người gieo trồng đời đời bám vào non cao mà ăn đời ở kiếp.

Tôi đi đâu rồi cũng chững lại rất lâu trước núi sông đồng ruộng. Tôi biết, đó là nơi tôi thuộc về.

Có thể bạn quan tâm

Mật ngọt trước hiên nhà

Mật ngọt trước hiên nhà

(GLO)- Trước hiên nhà tôi bỗng xuất hiện một tổ ong mật. Đàn ong bay lượn trong nắng mai, những đôi cánh mỏng manh khẽ rung lên, hòa cùng làn gió nhẹ, tạo nên bản nhạc du dương. Tôi lặng lẽ dõi theo, chợt cảm thấy lòng mình cũng rung lên theo nhịp điệu ấy, một sự đồng điệu vô hình.

Mùa hè tuổi thơ

Mùa hè tuổi thơ

(GLO)- Thế là mùa hè đã về. Tia nắng thắp đỏ chùm phượng vĩ trải dài trên những lối phố. Tôi đi miên man trong nắng vàng, hòa cùng bản giao hưởng tiếng ve giữa trưa oi bức. Ký ức những ngày hè của tuổi thơ bỗng ùa về, lay động hồn tôi.

Một thời hương mía…

Một thời hương mía…

(GLO)-Từ con ngõ quen thuộc, tôi hướng mắt ra cánh đồng, thu vào bạt ngàn màu xanh của mía, bắp, đậu, khoai lang... Mỗi mùa một sắc điệu, trù phú và no đủ. Nếu ai đó từng gắn bó với mảnh đất này như tôi sẽ nghe tim mình thổn thức, thấy lòng xốn xang khi bao ký ức luyến thương thầm gọi, tìm về.

Chiêng ngân lòng phố

Chiêng ngân lòng phố

(GLO)- Sương còn an nhiên trên từng ngọn cỏ. Dãy núi phía trước nhà hiện ra mờ mờ. Đâu đó, vẳng trong thung sâu, gà rừng đã cất những thanh âm đầu tiên kéo bình minh vượt qua sườn đồi để chào một ngày mới.

Mùa hạ bình yên

Mùa hạ bình yên

(GLO)- Tôi thường kết thúc một buổi tối bằng vài phút ngồi yên trước khi đặt mình vào giấc ngủ. Ánh sáng của bóng đèn đêm phả dịu xuống là một bối cảnh nhẹ nhõm cho những nghĩ ngợi còn đọng lại sau cùng khi ngày vừa trôi.

Chạm vào sách

Chạm vào sách

(GLO)- Tôi có thói quen đọc sách từ hồi còn nhỏ. Cứ đi đâu, làm gì thấy thuận tiện là tôi mang sách theo cùng. Trên chuyến tàu Bắc-Nam hay trên chuyến xe đường dài, trong ba lô của tôi luôn có một vài cuốn sách mới mua hay đọc nửa chừng.

Ngoái nhìn thương nhớ

Ngoái nhìn thương nhớ

Mỗi lần ngang qua góc phố nhỏ ấy, mình đều sẽ sàng ngoái đầu nhìn lại ngôi nhà ba tầng cũ kĩ và hàng cây bằng lăng đang đến mùa trổ hoa vun tán tròn no đủ mãi khiến cho bao người ngẩn ngơ theo sắc màu tim tím đến lạc lối về.

Kỷ niệm khó quên

Kỷ niệm khó quên

(GLO)- Cũng đã nhiều lần, tôi được tham dự những buổi giao lưu giữa tác giả với bạn đọc qua các chương trình nghe nói chuyện thơ, đêm thơ-nhạc, buổi ra mắt tác phẩm mới, giới thiệu tác giả-tác phẩm do Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh tổ chức.

Những mùa sen

Những mùa sen

(GLO)- Tôi có một thời thơ ấu sống bên đầm sen Đồng Tháp Mười. Những buổi chiều mùa hạ, các anh chị chèo chiếc xuồng nhỏ đưa tôi ra một đầm nước mênh mông với ngập tràn màu sen hồng chấp chới, ngan ngát hương thơm.

Khi phố mùa hoa

Khi phố mùa hoa

(GLO)- Nơi nắng mưa chia 2 mùa rõ rệt, giao của mùa là những phố màu hoa. Không còn gió se mát hanh hao trên nền trời xanh ngắt, cái nóng oi hầm bắt đầu cho một ngày như sớm hơn thường lệ. 

Bước chậm, thở sâu

Bước chậm, thở sâu

(GLO)- Người xưa có câu: “Dục tốc bất đạt” (nghĩa là nếu muốn nhanh chóng thành công mà lại nóng vội thì sẽ không đạt kết quả). Còn bây giờ, mọi người thường bảo nhau, muốn nhanh thì phải từ từ.

Ru ta dịu dàng

Ru ta dịu dàng

(GLO)- Hôm đi tập huấn chuyên môn, tôi gặp lại Mây, cô bạn chung phòng ký túc xá hồi đại học. Suốt buổi hàn huyên, Mây cứ đăm đăm nhìn tôi, đôi mắt nói nhiều hơn cả những lời tâm sự.

Lưu bút học trò

Lưu bút học trò

(GLO)-Tháng 5, nắng bắt đầu rót mật lên từng kẽ lá. Màu nắng ấm nồng như lời thì thầm của thời gian, nhắc nhở chúng tôi rằng, ngày chia tay thầy cô, bè bạn đang đến thật gần. Trong lòng mỗi chúng tôi, dường như có một khoảng trống dần mở ra, khoảng trống của bao điều chưa kịp nói, chưa kịp làm.

Rau dại quê nhà

Rau dại quê nhà

(GLO)- Mùa nào thức nấy, vùng nào rau ấy, không chỉ những bữa cơm trên rẫy, dưới đồng mà dường như bữa cơm nào của tuổi thơ chúng tôi cũng không thiếu mớ rau dại.

Gặp lại thanh xuân

Gặp lại thanh xuân

(GLO)- Tôi từng thấy chị gái mình đứng thật lâu trước tấm gương. Lúc đầu, tôi cứ ngỡ chị đang nhìn xem có vết nám nào trên mặt như một sự lo âu thường thấy của phụ nữ nhưng không phải.

Tiếng ve gọi hè

Tiếng ve gọi hè

(GLO)- Ai cũng từng trải qua những ngày cắp sách đến trường, cũng từng háo hức đợi tiếng ve gọi hè sang, từng bâng khuâng trước những cánh hoa phượng vĩ đầu mùa.

Vừa vặn sống

Vừa vặn sống

(GLO)- Thỉnh thoảng, trong một buổi sớm mai, nếu không phải bận bịu quá với công việc, tôi thường ngồi bên vỉa hè, dưới một gốc thông.

Gia tài của cha

Gia tài của cha

(GLO)- Hoài niệm về ký ức quãng đời sống cùng cha mẹ, anh chị em chúng tôi thường nhắc đến gia tài của cha-di sản truyền thế hệ, chất keo kết dính tình thủ túc dường như chẳng có nỗi buồn.

null