Những người “giữ lửa” dân ca Jrai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Với người Jrai, hát dân ca là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống sinh hoạt. Vì vậy, những người biết hát dân ca luôn quan tâm tới việc bảo tồn, lưu giữ và khơi gợi niềm đam mê cho thế hệ trẻ để góp phần bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình.

Trò chuyện với chúng tôi, bà Rah Lan H'Nir (SN 1969, trú tại buôn Ia Rniu, xã Ia Broắi, huyện Ia Pa) cho biết: Từ nhỏ, bà đã được nghe những bài hát ru ngọt ngào của mẹ, nghe tiếng đàn goong da diết của cha. Mỗi lần đi làm đổi công hay chăn bò, bà được nghe người lớn tuổi trong làng hát các bài dân ca. Mỗi lần nghe, bà đều bắt chước và hát nhẩm theo.

Bà Rah Lan H’Nir có chất giọng mềm mại và say mê với dân ca Jrai. Ảnh: R.H

Bà Rah Lan H’Nir có chất giọng mềm mại và say mê với dân ca Jrai. Ảnh: R.H

Thấy bà H'Nir có chất giọng mềm mại và say mê với dân ca, mẹ bà đã tận tình hướng dẫn cách hát, cách lấy hơi sao cho nhuần nhuyễn. Đồng thời, giải thích tường tận về ý nghĩa sâu xa của những bài dân ca cho bà hiểu rõ. Nhờ sở hữu giọng ca ngọt ngào và thuộc nhiều bài dân ca của dân tộc mình, chẳng mấy chốc, bà H'Nir đã có tên trong Đội văn hóa văn nghệ của địa phương. Từ đó, tình yêu với dân ca Jrai của bà lớn lên theo năm tháng.

Theo bà H'Nir, các bài dân ca Jrai thường có nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, tình mẫu tử, tình yêu đôi lứa, lao động sản xuất. Nhiều bài còn có nội dung phê phán thói hư, tật xấu trong đời sống. “Gia đình tôi có truyền thống hát dân ca. Trong đó, mẹ tôi là người hát có tiếng trong vùng. Hiện nay, tôi thuộc hơn 10 bài dân ca Jrai với các thể loại như: ru con, đối đáp, giao duyên. Tôi thường hát vào các dịp lễ hội, đám cưới, tân gia, khách quý đến nhà hoặc khi gặp gỡ bạn bè.

Ngoài ra, khi đi làm rẫy hay đi gùi nước, tôi cũng hát cho quên sự mệt nhọc, cho tâm trí thoải mái. Với tôi, các bài hát dân ca cũng chính là cách bày tỏ niềm vui hay nỗi buồn để mọi người có được sự đồng cảm, chia sẻ”-bà H'Nir bộc bạch.

Bà Kpă H'Nhing (SN 1975, cùng trú tại buôn Ia Rniu) cũng thuộc nhiều bài dân ca Jrai. Theo bà HNhing, các bài dân ca Jrai lưu truyền bằng hình thức truyền miệng, hình thành từ trong quá trình sinh hoạt, lao động sản xuất và mang hơi thở cuộc sống. Trong đó, bà thích nhất một số bài như: Pé trông loai (hái cà chín), Ayong Thanh Long (chàng Thanh Long), Ayong Chuôn (chàng Chuôn), Pơ pă ama kâo nao ami? (Bố của con đi đâu vậy mẹ?). Nội dung các bài hát này nói về tình yêu của cha mẹ dành cho con cái, tình yêu nam nữ.

Bà Kpă H'Nhing (bìa trái) là người thuộc nhiều bài hát dân ca Jrai ở xã Ia Broắi, huyện Ia Pa. Ảnh: R.H

Bà Kpă H'Nhing (bìa trái) là người thuộc nhiều bài hát dân ca Jrai ở xã Ia Broắi, huyện Ia Pa. Ảnh: R.H

Bà H'Nhing chia sẻ: “Các bài dân ca Jrai rất mộc mạc, bình dị nhưng không kém phần sâu sắc. Tuy nhiên, không phải ai cũng hát hay được. Với mình, ngoài kết hợp với đàn goong, trong quá trình hát, mình có thể thêm lời mới nhằm giúp bài hát phù hợp với cuộc sống hiện tại. Mình luôn nhắc nhở con cháu trong làng phải yêu bản sắc truyền thống cũng như dân ca của dân tộc. Mình mong các cấp, các ngành có sự chung tay để cùng gìn giữ văn hóa nghệ thuật của người Jrai”.

Theo anh Rmah Máy-Tuyên truyền viên Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao huyện Ia Pa: Hiện nay, trên địa bàn huyện có 7 người hát tốt và biết nhiều bài dân ca Jrai. “Chúng tôi hay gọi họ là cao thủ trong việc hát dân ca dân tộc mình”-anh Máy nói.

Ông Nguyễn Hùng Linh-Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Ia Pa-cho biết: Để góp phần bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống, huyện Ia Pa tổ chức ngày hội văn hóa các dân tộc thiểu số 2 năm/lần. Trong ngày hội có hoạt động trình diễn cồng chiêng, đan lát, tạc tượng, dệt thổ cẩm và hát dân ca.

Ngoài ra, thực hiện Đề án số 02-ĐA/HU của Ban Thường vụ Huyện ủy về nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của đồng bào tại chỗ, xây dựng thiết kế văn hóa cơ sở vững mạnh giai đoạn 2013-2020, hàng năm, huyện phân bổ kinh phí khoảng 450 triệu đồng để thực hiện công tác bảo tồn văn hóa truyền thống như: truyền dạy cồng chiêng, tổ chức các lớp dệt thổ cẩm, tạc tượng gỗ dân gian và tổ chức hoạt động văn hóa cho đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Những người giữ hồn dân ca Jrai

Những người giữ hồn dân ca Jrai

(GLO)- Nhằm bảo tồn và phát huy nét đẹp văn hóa của dân tộc Jrai, nhiều nghệ nhân ở xã Ia Rbol (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) từng ngày âm thầm lưu giữ những làn điệu dân ca như một cách thể hiện tình yêu với cội nguồn.

Lưu giữ “men say” của đại ngàn

Lưu giữ “men say” của đại ngàn

(GLO)- Hiện nay, nhiều gia đình người dân tộc thiểu số ở Gia Lai vẫn giữ nghề ủ rượu cần truyền thống từ men lá tự nhiên. Theo thời gian, họ đã cùng nhau lưu giữ “men say” của đại ngàn, giúp cho thức uống mang đậm dấu ấn văn hóa của cộng đồng các dân tộc ở Tây Nguyên được chắp cánh bay xa.

Gương mặt thơ: Trúc Phùng

Gương mặt thơ: Trúc Phùng

(GLO)- Đây là số cuối cùng của chuyên mục “Gương mặt thơ” trên báo Gia Lai Cuối tuần do tôi phụ trách.Chuyên mục đã đi được hơn 2 năm (từ tháng 10-2022), tới nay đã giới thiệu tác phẩm của hơn 100 nhà thơ nổi tiếng trên thi đàn cả nước.

Người Mường ở xã Ia Lâu “giữ lửa” cồng chiêng

Người Mường ở xã Ia Lâu “giữ lửa” cồng chiêng

(GLO)- Rời quê vào thôn Đà Bắc (xã Ia Lâu, huyện Chư Prông) lập nghiệp đã hơn 30 năm, nhưng cộng đồng người Mường vẫn luôn duy trì và nỗ lực bảo tồn văn hóa cồng chiêng của dân tộc. Với họ, “giữ lửa” cồng chiêng chính là cách làm thiết thực nhất tạo sự gắn kết bền chặt với quê hương, nguồn cội.

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là di sản có tiềm năng khai thác kinh tế du lịch. Ảnh: Minh Châu

Những ngày làm hồ sơ “Không gian văn hóa cồng chiêng”

(GLO)- Ngày 23-3-2004, Bộ trưởng Bộ Văn hóa-Thông tin (nay là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch) ban hành quyết định về việc xây dựng hồ sơ ứng cử quốc gia “Vùng văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên” là di sản tiếp nối trình UNESCO công nhận là kiệt tác di sản truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại.

Về miền di sản

Về miền di sản

(GLO)- Những địa danh lịch sử, điểm di sản là nơi thu hút nhiều người đến tham quan, tìm hiểu. Được tận mắt chứng kiến và đặt chân lên một miền đất giàu truyền thống luôn là trải nghiệm tuyệt vời và xúc động đối với nhiều người.

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam trở thành Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

(GLO)- Tại Kỳ họp thứ 19 của Ủy ban Liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể diễn ra tại Thủ đô Asunción (Cộng hòa Paraguay) vào ngày 4-12, UNESCO đã chính thức ghi danh Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam của Việt Nam vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

“Điểm sáng văn hóa vùng biên”

(GLO)- Năm 1993, Sở Văn hóa-Thông tin (VH-TT) và Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai đã ký kết chương trình phối hợp hành động với nhiều hoạt động thiết thực, trong đó có mô hình “Điểm sáng văn hóa vùng biên”.