Những bảo vật của văn hóa Champa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nhiều cổ vật bằng vàng, bạc được giới thiệu trong trưng bày Báu vật Champa - Dấu ấn thời gian tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Những người làm trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử quốc gia gọi thế kỷ 17 - 18 là "giai đoạn lịch sử Champa còn ít được biết tới". Theo đó, từ năm 1692 (khi chúa Nguyễn đặt Trấn Thuận Thành trên vùng đất Champa) đến năm 1832 (khi Champa chính thức sáp nhập vào Đại Nam dưới triều vua Minh Mạng), những vấn đề về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật Champa dường như ít được quan tâm nghiên cứu. Cũng chính vì thế, bảo tàng đã chọn hơn 60 hiện vật tiêu biểu bằng chất liệu vàng, bạc của giai đoạn này để giới thiệu với công chúng trong trưng bày Báu vật Champa - dấu ấn thời gian (từ 28.8 đến hết tháng 10 tại Hà Nội). Các hiện vật này hầu hết được trưng bày lần đầu.

Trưng bày gồm 2 phần. Phần thứ nhất là Tượng và linh vật tôn giáo, giới thiệu một số hiện vật tiêu biểu như: tượng thần Shiva, tượng nam thần, nữ thần, tượng thần Ganesha, tượng Phật, tượng Bồ tát Avalokitesvara, Linga - Yoni, kosalinga, đầu thần Shiva, tượng bò thần Nandin… bằng chất liệu vàng, bạc gắn đá quý. "Champa tiếp nhận và chịu ảnh hưởng cả hai tôn giáo lớn là Ấn Độ giáo và Phật giáo. Vì vậy, phổ biến nhất trong di sản Champa là các tượng thần, Phật và linh thú, linh vật của hai tôn giáo này", bà Nguyễn Thị Thu Hoan, Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết.

Tượng Phật chất liệu vàng thế kỷ 17 - 18

Tượng Phật chất liệu vàng thế kỷ 17 - 18

Phần thứ hai là Đồ trang sức và vật dụng mang biểu tượng tôn giáo và quyền uy hoàng tộc. Phần này giới thiệu những đồ trang sức và vật dụng mang biểu tượng quyền uy hoàng tộc và tôn giáo. Đó là những khuyên tai, nhẫn, dây chuyền, trâm cài tóc, lược, vòng tay, bao tay, thắt lưng, hộp đựng đồ trang sức, các đồ đội dạng mũ, vương miện, bịt tóc... được trang trí những biểu tượng mang tính tôn giáo và tín ngưỡng truyền thống của nghệ thuật Champa, đặc biệt là các vị thần Hindu giáo như: thần Brahma, thần Vishnu, thần Shiva, thần Ganesha, bò thần Nandin, chim thần Garuda, rắn thần Naga…

Bịt tóc trang trí Makara dây móc và hoa, chất liệu vàng, thế kỷ 17 - 18

Bịt tóc trang trí Makara dây móc và hoa, chất liệu vàng, thế kỷ 17 - 18

Thắt lưng, chất liệu vàng, đá quý, thế kỷ 17 - 18

Thắt lưng, chất liệu vàng, đá quý, thế kỷ 17 - 18

"Đây là những vật dâng cúng cho thần linh hoặc được sử dụng trong hoàng tộc Champa. Những hiện vật này đều được thể hiện rất tinh mỹ với trình độ chế tác kim hoàn kỹ thuật cao, có giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc biệt", bà Thu Hoan chia sẻ.

Cũng theo Bảo tàng Lịch sử quốc gia, những trang sức cho tượng thần trong các dịp cúng tế là tài sản của hoàng gia, quý tộc Champa được bí mật chôn giấu với mục đích bảo vệ khỏi mất mát. Những hiện vật này thuộc nhiều niên đại khác nhau. Tài liệu của Henri Parmentier mô tả trong phát hiện của mình vào năm 1903 có kể về bộ trang sức gồm 1 mũ đội, 3 vòng đeo ở tay, ở ngực, ở mắt cá chân, 2 vòng đeo cổ, 2 vòng đeo tai và 2 bông hoa tai được đặt trong một chiếc hũ bằng gốm, chôn giữa tường bao và tháp phụ ở khu C Mỹ Sơn.

Linga chất liệu bạc, thế kỷ 17 - 18

Linga chất liệu bạc, thế kỷ 17 - 18

Báu vật Champa - dấu ấn thời gian do Bảo tàng Lịch sử quốc gia phối hợp với Hội Di sản văn hóa VN và nhà sưu tập Đào Danh Đức thực hiện. Điều này, theo bảo tàng, không chỉ để công chúng có cơ hội thưởng lãm các cổ vật để hiểu biết sâu sắc hơn về một giai đoạn của lịch sử văn hóa của Champa, trưng bày này còn góp phần tiếp tục thực hiện đẩy mạnh vai trò của Bảo tàng Lịch sử quốc gia cũng như các bảo tàng công lập trong việc phối hợp, hỗ trợ để các bảo tàng, sưu tập tư nhân có điều kiện phát huy giá trị di sản tới rộng rãi công chúng.

Ngày 28.8, Bảo tàng Lịch sử quốc gia chính thức công bố việc hoàn thiện thủ tục bàn giao tượng Nữ thần Durga từ Anh về VN, đưa tượng vào kho an ninh với tiêu chuẩn bảo quản đặc biệt. Bảo tàng cho biết đây là pho tượng đồng lớn nhất, đặc sắc của nghệ thuật Champa được phát hiện cho đến nay, đồng thời là cổ vật quý hiếm, có giá trị văn hóa và mỹ thuật.Trước đó, ngày 24.6.2024, hội đồng thẩm định gồm các chuyên gia đầu ngành về lịch sử, khảo cổ, văn hóa, nghệ thuật và cổ vật đã xác định đây là tượng Nữ thần Durga 4 tay, có thể khối lớn (cao toàn bộ 191 cm, trong đó, tượng cao 157 cm, nặng 101 kg). Tượng có niên đại thế kỷ 7, tương đối nguyên vẹn. Tượng có nguồn gốc VN, thuộc phong cách nghệ thuật văn hóa Champa. Pho tượng trở về VN nhờ thực thi Công ước của UNESCO 1970 về các biện pháp cấm buôn bán, xuất nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa. Trước đó, Bộ An ninh Nội địa Mỹ phối hợp cảnh sát London (Vương quốc Anh) tịch thu bức tượng từ một cuộc điều tra buôn bán cổ vật bất hợp pháp vào tháng 7.2023. Năm 2023, Đại sứ quán VN tại Anh được ủy quyền để tiếp nhận bức tượng trên từ 2 cơ quan an ninh của Anh và Mỹ. Tượng sau đó được bàn giao cho sứ quán vào tháng 9.2023.

Bức tượng đồng Nữ thần Durga được mang từ Anh về VN

Bức tượng đồng Nữ thần Durga được mang từ Anh về VN

Theo Trinh Nguyễn (TNO)

Có thể bạn quan tâm

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

(GLO)- Đền thờ Hai Bà Trưng là di tích quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP. Hà Nội. Đây cũng là quê hương của Hai Bà Trưng-những nữ tướng anh hùng đã nổi dậy chống quân xâm lược nhà Hán.

Nối nghề

Nối nghề

Lần đầu tiên nghệ nhân Y Pư giới thiệu nghề làm gốm thủ công tại Bảo tàng tỉnh trong khuôn khổ Tuần lễ Văn hóa - Du lịch tỉnh Kon Tum lần thứ 3 (năm 2016) đã để lại ấn tượng đẹp.

Ông Đinh Plih sắp xếp bộ cồng chiêng và các vật dụng sẵn sàng đem theo khi đi trình diễn, quảng bá văn hóa dân tộc Bahnar. Ảnh: N.M

Đinh Plih: Tự hào “vốn liếng” văn hóa Bahnar

(GLO)- “Ý nghĩa của công việc không phải chỉ nằm ở chỗ tiền bạc mà còn ở nhu cầu về tinh thần, biểu hiện của giá trị, một vốn liếng để tự hào”. Câu nói này thật đúng đối với ông Đinh Plih (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai). Với ông, hạnh phúc đơn giản là bản thân được sống trọn với đam mê.

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

(GLO)- Hoa pơ lang thắp lửa cuối khu nhà mồ làng Pyang, thị trấn Kông Chro, tỉnh Gia Lai. Nổi bật giữa lớp lớp nhà mồ cũ là 3 nhà mồ mới làm. Đó là những dấu hiệu mùa lễ hội giữa núi rừng Trường Sơn.

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

(GLO)- Từ 21 đến 23-2, làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) tưng bừng tổ chức lễ bỏ mả-một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của người Bahnar Đông Trường Sơn

Gìn giữ giai điệu của đá

Gìn giữ giai điệu của đá

Trong dịp đầu xuân, tại chương trình trình diễn, trải nghiệm di sản văn hóa diễn ra ở Bảo tàng – Thư viện tỉnh, người dân và du khách có dịp thưởng thức những giai điệu của đá được trình diễn bởi nghệ nhân ưu tú A Thu (50 tuổi) ở thôn Đăk Rô Gia (xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô).

Lễ báo hiếu: Thơm thảo tấm lòng con cái

Lễ báo hiếu, thơm thảo tấm lòng con cái

(GLO)- Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, người Bahnar luôn nhắc nhau: “Phải kính trọng cha mẹ như mặt trăng, kính trọng ông bà như mặt trời”. Khi đã trưởng thành, con cái đều nghĩ đến việc tổ chức lễ báo hiếu cha mẹ (teh nhung ăn kră).

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

(GLO)- UBND tỉnh Gia Lai ban hành QĐ số 60/2024/QĐ-UBND quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” để hướng dẫn thực hiện, bảo đảm phù hợp với đặc thù văn hóa và tình hình kinh tế-xã hội của địa phương.