Những bảo vật của văn hóa Champa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
Nhiều cổ vật bằng vàng, bạc được giới thiệu trong trưng bày Báu vật Champa - Dấu ấn thời gian tại Bảo tàng Lịch sử quốc gia.

Những người làm trưng bày ở Bảo tàng Lịch sử quốc gia gọi thế kỷ 17 - 18 là "giai đoạn lịch sử Champa còn ít được biết tới". Theo đó, từ năm 1692 (khi chúa Nguyễn đặt Trấn Thuận Thành trên vùng đất Champa) đến năm 1832 (khi Champa chính thức sáp nhập vào Đại Nam dưới triều vua Minh Mạng), những vấn đề về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật Champa dường như ít được quan tâm nghiên cứu. Cũng chính vì thế, bảo tàng đã chọn hơn 60 hiện vật tiêu biểu bằng chất liệu vàng, bạc của giai đoạn này để giới thiệu với công chúng trong trưng bày Báu vật Champa - dấu ấn thời gian (từ 28.8 đến hết tháng 10 tại Hà Nội). Các hiện vật này hầu hết được trưng bày lần đầu.

Trưng bày gồm 2 phần. Phần thứ nhất là Tượng và linh vật tôn giáo, giới thiệu một số hiện vật tiêu biểu như: tượng thần Shiva, tượng nam thần, nữ thần, tượng thần Ganesha, tượng Phật, tượng Bồ tát Avalokitesvara, Linga - Yoni, kosalinga, đầu thần Shiva, tượng bò thần Nandin… bằng chất liệu vàng, bạc gắn đá quý. "Champa tiếp nhận và chịu ảnh hưởng cả hai tôn giáo lớn là Ấn Độ giáo và Phật giáo. Vì vậy, phổ biến nhất trong di sản Champa là các tượng thần, Phật và linh thú, linh vật của hai tôn giáo này", bà Nguyễn Thị Thu Hoan, Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết.

Tượng Phật chất liệu vàng thế kỷ 17 - 18

Tượng Phật chất liệu vàng thế kỷ 17 - 18

Phần thứ hai là Đồ trang sức và vật dụng mang biểu tượng tôn giáo và quyền uy hoàng tộc. Phần này giới thiệu những đồ trang sức và vật dụng mang biểu tượng quyền uy hoàng tộc và tôn giáo. Đó là những khuyên tai, nhẫn, dây chuyền, trâm cài tóc, lược, vòng tay, bao tay, thắt lưng, hộp đựng đồ trang sức, các đồ đội dạng mũ, vương miện, bịt tóc... được trang trí những biểu tượng mang tính tôn giáo và tín ngưỡng truyền thống của nghệ thuật Champa, đặc biệt là các vị thần Hindu giáo như: thần Brahma, thần Vishnu, thần Shiva, thần Ganesha, bò thần Nandin, chim thần Garuda, rắn thần Naga…

Bịt tóc trang trí Makara dây móc và hoa, chất liệu vàng, thế kỷ 17 - 18

Bịt tóc trang trí Makara dây móc và hoa, chất liệu vàng, thế kỷ 17 - 18

Thắt lưng, chất liệu vàng, đá quý, thế kỷ 17 - 18

Thắt lưng, chất liệu vàng, đá quý, thế kỷ 17 - 18

"Đây là những vật dâng cúng cho thần linh hoặc được sử dụng trong hoàng tộc Champa. Những hiện vật này đều được thể hiện rất tinh mỹ với trình độ chế tác kim hoàn kỹ thuật cao, có giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật đặc biệt", bà Thu Hoan chia sẻ.

Cũng theo Bảo tàng Lịch sử quốc gia, những trang sức cho tượng thần trong các dịp cúng tế là tài sản của hoàng gia, quý tộc Champa được bí mật chôn giấu với mục đích bảo vệ khỏi mất mát. Những hiện vật này thuộc nhiều niên đại khác nhau. Tài liệu của Henri Parmentier mô tả trong phát hiện của mình vào năm 1903 có kể về bộ trang sức gồm 1 mũ đội, 3 vòng đeo ở tay, ở ngực, ở mắt cá chân, 2 vòng đeo cổ, 2 vòng đeo tai và 2 bông hoa tai được đặt trong một chiếc hũ bằng gốm, chôn giữa tường bao và tháp phụ ở khu C Mỹ Sơn.

Linga chất liệu bạc, thế kỷ 17 - 18

Linga chất liệu bạc, thế kỷ 17 - 18

Báu vật Champa - dấu ấn thời gian do Bảo tàng Lịch sử quốc gia phối hợp với Hội Di sản văn hóa VN và nhà sưu tập Đào Danh Đức thực hiện. Điều này, theo bảo tàng, không chỉ để công chúng có cơ hội thưởng lãm các cổ vật để hiểu biết sâu sắc hơn về một giai đoạn của lịch sử văn hóa của Champa, trưng bày này còn góp phần tiếp tục thực hiện đẩy mạnh vai trò của Bảo tàng Lịch sử quốc gia cũng như các bảo tàng công lập trong việc phối hợp, hỗ trợ để các bảo tàng, sưu tập tư nhân có điều kiện phát huy giá trị di sản tới rộng rãi công chúng.

Ngày 28.8, Bảo tàng Lịch sử quốc gia chính thức công bố việc hoàn thiện thủ tục bàn giao tượng Nữ thần Durga từ Anh về VN, đưa tượng vào kho an ninh với tiêu chuẩn bảo quản đặc biệt. Bảo tàng cho biết đây là pho tượng đồng lớn nhất, đặc sắc của nghệ thuật Champa được phát hiện cho đến nay, đồng thời là cổ vật quý hiếm, có giá trị văn hóa và mỹ thuật.Trước đó, ngày 24.6.2024, hội đồng thẩm định gồm các chuyên gia đầu ngành về lịch sử, khảo cổ, văn hóa, nghệ thuật và cổ vật đã xác định đây là tượng Nữ thần Durga 4 tay, có thể khối lớn (cao toàn bộ 191 cm, trong đó, tượng cao 157 cm, nặng 101 kg). Tượng có niên đại thế kỷ 7, tương đối nguyên vẹn. Tượng có nguồn gốc VN, thuộc phong cách nghệ thuật văn hóa Champa. Pho tượng trở về VN nhờ thực thi Công ước của UNESCO 1970 về các biện pháp cấm buôn bán, xuất nhập khẩu và chuyển giao trái phép quyền sở hữu tài sản văn hóa. Trước đó, Bộ An ninh Nội địa Mỹ phối hợp cảnh sát London (Vương quốc Anh) tịch thu bức tượng từ một cuộc điều tra buôn bán cổ vật bất hợp pháp vào tháng 7.2023. Năm 2023, Đại sứ quán VN tại Anh được ủy quyền để tiếp nhận bức tượng trên từ 2 cơ quan an ninh của Anh và Mỹ. Tượng sau đó được bàn giao cho sứ quán vào tháng 9.2023.

Bức tượng đồng Nữ thần Durga được mang từ Anh về VN

Bức tượng đồng Nữ thần Durga được mang từ Anh về VN

Theo Trinh Nguyễn (TNO)

Có thể bạn quan tâm

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Trong khuôn khổ lễ bế mạc Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc - Vesak 2025 diễn ra ngày 8/5, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận cùng lúc 5 kỷ lục về Phật giáo. Các kỷ lục được trao tặng cho Ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.

Làng Mông trên cao nguyên

Làng người Mông trên cao nguyên

(GLO)- Tính đến thời điểm này, những hộ gia đình người Mông đã sinh sống được 42 năm trên cao nguyên Gia Lai. Vùng đất mà họ chọn là xã Ya Hội, huyện Đak Pơ. Theo thời gian, dấu ấn người Mông ngày càng in đậm trên mảnh đất này.

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

Tái hiện không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba

(GLO)- Thoát khỏi không gian gò bó trên sân khấu, Ngày hội văn hóa-thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa lần thứ III-2025 được tổ chức dưới những bóng cây cổ thụ trong Công viên Phú Túc đã tái hiện một cách chân thực không gian sinh hoạt cộng đồng của cư dân lúa nước vùng hạ lưu sông Ba.

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.