Nhớ về xứ nẫu

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Dẫu lập nghiệp trên mảnh đất Tây Nguyên nắng gió nhưng người xứ nẫu (Bình Định, Phú Yên) luôn đau đáu nỗi niềm thương nhớ quê. Để rồi lại thấy cụm từ “xứ nẫu” chân chất thân thương và đặc biệt đến thế. Những âm sắc tiếng nẫu nặng trịch, ngắn cụt, cộc cộc: dễ òm, chưng hửng, hé, hử, nố, dẫy ngheng… có thể vơi bớt ít nhiều nhưng khí chất ăn sóng nói gió thì không bao giờ phai. Nơi chôn nhau cắt rốn luôn thăm thẳm, vời vợi nên xứ nẫu cứ lấp lánh trong mắt những đứa con xa quê.

Ngược dòng thời gian, chuyện vùng đất, chuyện ông bà qua giọng kể cha tôi trầm trầm. Thời chúa Nguyễn Phúc Chú, các đơn vị hành chính như “thuộc”, “nậu” bị xóa bỏ. Khái niệm thành tố cấp hành chính “nậu” bị biến nghĩa, dùng để gọi người đứng đầu trong một đám người và sau này trở thành “nẩu”, dùng để gọi đại từ nhân xưng ngôi thứ ba. Do đặc trưng ngữ âm, người dân không phân biệt rạch ròi cách phát âm dấu hỏi và dấu ngã. Bởi vậy, “nẩu” dần dà qua thời gian đổi thành “nẫu”.

Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Ảnh: Nguyễn Thị Diễm
Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Ảnh: Nguyễn Thị Diễm


Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Qua dòng máu cha truyền, qua những câu chuyện cố hương của cha, ân tình xứ nẫu đượm vào tim, khắc nhớ. Khi ký ức gợi mở đường tìm, nhớ lúc cha rời xa xứ nẫu, phải lòng Pleiku, buộc tình vào nhau với má ngày Phố núi rưng rức, mưa đổ trút lòng nhau. Ngày cha đi, biển vẫn rì rào vỗ sóng, hàng dương liễu vun vút mơ mải trong chiều gió muộn.

“Tha hương ngộ cố tri”, gặp chị bạn đồng hương ngay giữa Pleiku trong Ngày hội Du lịch kết nối Tuy Hòa-Phú Yên, lòng vui sướng rộn rã, cả một khoảng trời thương nhớ thức dậy. Tôi gặp hồn quê qua mẹt bánh cốm của chị, mùi bánh cốm thơm hương mật mía. Chỉ vài câu chuyện hồn hậu, chất phác, gần gụi mà tưới mát hồn tôi biết nhường nào.

Hằng hà hạt cảm xúc về xứ nẫu sống dậy trong tôi khi mùa hè nắng như đổ lửa. Ngày ấy, theo cha về quê, tôi không thể nào quên con đường ngoằn ngoèo, thăm thẳm chạy dọc triền sông nắng chang chang. Bên kia bờ là những màu mỡ ruộng nương xanh màu rau trái,mùa nào thức ấy. Tháng ngày thương khó, ruộng nào còn lúa, đồng nào đường xa, ai cực khổ dưới nắng trưa hè.

Tôi nhớ những buổi chiều tà cắp chiếc rổ tre theo nội đi hái lá giang về nấu canh. Tôi nhớ nụ cười tỏa nắng của nội trong bữa cơm dưới mái nhà tôn hập nóng, chan tình nội trong bát canh độc lá giang thêm một ít muối và bột ngọt. Nhiêu đó thôi, vậy mà là nỗi nhớ thương da diết, cồn cào theo tôi suốt những năm xa nội. Đâu đó vọng lại tháng ngày xanh xưa làm mắt cứ cay cay sóng khói, ẩn chìm trong những bước chân đường xa trở về mong ngóng, mừng tủi.

Trước tịch lặng của thời gian, giữa trập trùng đan nhau sóng nước, trái tim xôn xao, không thể tả xiết bằng lời. Với những lá cỏ, bờ cây thăm thẳm nhớ, tôi tin rằng, trong tim ai cũng luôn đau đáu một vùng quê, một thanh âm luyến lưu, một người thương nhớ để khắc khoải, hoài niệm. Mới hay khi lơ đãng, đôi mắt xa xăm dõi nhìn chi đó mơ hồ, biết lúc ấy, khoảnh ấy đang mênh mang, bồi hồi thả hồn về với xứ nẫu yêu thương.

Xét cho cùng, mọi hành trình ngang qua, mọi dặm dài xa ngái, cái mà người ta vẫn luôn đau đáu là hướng về nguồn cội, tổ tiên. Vì vậy, mãi là tôi thuộc về nơi ấy, là người con xứ nẫu thân thương. Và, tôi chợt nhớ những câu hát của Trịnh Công Sơn: “Bao nhiêu mùa gió bay trong lòng quê hương/Mang qua bao thôn xóm những câu chuyện ngày thường/Cho em yêu mãi nhé những tâm hồn cỏ non”.

 

 NGUYỄN THỊ DIỄM

 

 

Có thể bạn quan tâm

Về một giấc mơ

Thơ Đào An Duyên: Về một giấc mơ

(GLO)- Bài thơ Về một giấc mơ của Đào An Duyên là hành trình khám phá chiều sâu của thời gian và ký ức qua âm thanh. Mỗi tiếng gõ cất lên như xuyên qua lớp rêu phong thời gian, mở ra cả một chân trời những giá trị xưa cũ, khiến con người lắng lại giữa dòng chảy hiện đại mà suy tư về nguồn cội.

Thơ Lê Thị Kim Sơn: Đa mang ánh chiều

Thơ Lê Thị Kim Sơn: Đa mang ánh chiều

(GLO)- "Đa mang ánh chiều" của tác giả Lê Thị Kim Sơn là chiêm nghiệm về sự mong manh của thời gian và cả cảm giác cô đơn, lạc lõng khi đối diện với ánh chiều tắt dần. Mạch cảm xúc bài thơ diễn ra trong một không gian yên ả, tưởng chừng như thanh bình nhưng lại chất chứa nhiều nỗi niềm sâu kín...

Du hành với “Pleiku xưa và nay”

Du hành với “Pleiku xưa và nay”

(GLO)- Phố núi Pleiku (tỉnh Gia Lai) hơn nửa thế kỷ trước có gì thú vị? Triển lãm ảnh “Ký ức Pleiku” diễn ra tại Bảo tàng tỉnh từ ngày 24-1 đến 21-2 đưa người xem bước vào chuyến du hành trở về Pleiku xưa, thêm cơ sở so sánh với sự phát triển không ngừng của đô thị trung tâm khu vực Bắc Tây Nguyên.

Cỏ xanh về phía cũ

Cỏ xanh về phía cũ

(GLO)- Bài thơ “Cỏ xanh về phía cũ” của Vân Phi như một bức tranh ký ức trầm lắng về mái ấm gia đình, nơi thời gian dường như lặng lẽ quay trở lại qua những hình ảnh quen thuộc, giản dị thấm đượm tình cảm và ký ức sâu sắc khiến người ta thổn thức.

Anh Ksor Blik. Ảnh: L.H

“Giữ lửa” dân ca Jrai qua YouTube

(GLO)- Với niềm đam mê và sự sáng tạo, anh Ksor Blik (SN 1988, làng Châm Aneh, phường Chi Lăng, TP. Pleiku) đã lập kênh YouTube “Blik Ksor” để gìn giữ và lan tỏa dân ca Jrai cùng những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc mình.

Thơ Sơn Trần: Lời hẹn

Thơ Sơn Trần: Lời hẹn

(GLO)- Bài thơ "Lời hẹn" của Sơn Trần không chỉ mô tả vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là những hẹn ước, kỳ vọng về sự trở về, đoàn tụ, gắn kết. Hình ảnh trong thơ vừa thực tế, vừa thi vị, mang đến cho người đọc cảm nhận ấm áp về tình yêu quê hương, về sự đổi thay tươi đẹp của đất trời vào xuân.

Thơ Vân Phi: Xuân dậy thì

Thơ Vân Phi: Xuân dậy thì

(GLO)- "Xuân dậy thì" của tác giả Vân Phi mang đến những xúc cảm thanh tân về mùa xuân và tình yêu, đưa chúng ta vào không gian tràn đầy sức sống của một buổi sáng quê hương. Mùa xuân được nhen lên trên từng chồi non lộc biếc, và mùa xuân cũng bắt đầu khi tình yêu có những hồi đáp ngọt ngào...

Nụ cười Tây Nguyên

Nụ cười Tây Nguyên

(GLO)- Đi tìm nụ cười Tây Nguyên chính là tìm đến cái đẹp nguyên sơ. Nó ẩn sâu trong đôi mắt, nó hé nhìn qua đôi tay trong vũ điệu, nó giấu mình sau chiếc gùi đầy ắp lúa, bắp và nó cũng chân tình, e ấp khi nói lời thương. Nụ cười ấy hồn hậu, sâu lắng và tự nhiên như núi rừng, sông suối.

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Khảo cổ An Khê

Thơ Nguyễn Thanh Mừng: Khảo cổ An Khê

(GLO)- Bài thơ "Khảo cổ An Khê" như một cách "phượt" về quá khứ, về những dấu tích cổ xưa của Nguyễn Thanh Mừng. Để rồi, ở đó, tác giả lại tự "khảo cổ chính mình", khát khao tìm lại những giá trị thuần khiết, giản dị của con người và văn hóa dân tộc.

Thơ Nguyễn Đức Nam: Đừng buồn nhé, em!

Thơ Nguyễn Đức Nam: Đừng buồn nhé, em!

(GLO)- Bài thơ “Đừng buồn nhé, em!” của Nguyễn Đức Nam phản ánh một thông điệp sâu sắc về thời gian, sự thay đổi và sự chấp nhận trong cuộc sống. Tác giả dùng hình ảnh dòng sông để minh họa cho những chu kỳ trong đời người và những thăng trầm mà mỗi người phải trải qua.