Nhớ về xứ nẫu

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Dẫu lập nghiệp trên mảnh đất Tây Nguyên nắng gió nhưng người xứ nẫu (Bình Định, Phú Yên) luôn đau đáu nỗi niềm thương nhớ quê. Để rồi lại thấy cụm từ “xứ nẫu” chân chất thân thương và đặc biệt đến thế. Những âm sắc tiếng nẫu nặng trịch, ngắn cụt, cộc cộc: dễ òm, chưng hửng, hé, hử, nố, dẫy ngheng… có thể vơi bớt ít nhiều nhưng khí chất ăn sóng nói gió thì không bao giờ phai. Nơi chôn nhau cắt rốn luôn thăm thẳm, vời vợi nên xứ nẫu cứ lấp lánh trong mắt những đứa con xa quê.

Ngược dòng thời gian, chuyện vùng đất, chuyện ông bà qua giọng kể cha tôi trầm trầm. Thời chúa Nguyễn Phúc Chú, các đơn vị hành chính như “thuộc”, “nậu” bị xóa bỏ. Khái niệm thành tố cấp hành chính “nậu” bị biến nghĩa, dùng để gọi người đứng đầu trong một đám người và sau này trở thành “nẩu”, dùng để gọi đại từ nhân xưng ngôi thứ ba. Do đặc trưng ngữ âm, người dân không phân biệt rạch ròi cách phát âm dấu hỏi và dấu ngã. Bởi vậy, “nẩu” dần dà qua thời gian đổi thành “nẫu”.

Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Ảnh: Nguyễn Thị Diễm
Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Ảnh: Nguyễn Thị Diễm


Xứ nẫu đằm sâu trong tim bao đứa con lớn lên đi xa rồi trở về. Qua dòng máu cha truyền, qua những câu chuyện cố hương của cha, ân tình xứ nẫu đượm vào tim, khắc nhớ. Khi ký ức gợi mở đường tìm, nhớ lúc cha rời xa xứ nẫu, phải lòng Pleiku, buộc tình vào nhau với má ngày Phố núi rưng rức, mưa đổ trút lòng nhau. Ngày cha đi, biển vẫn rì rào vỗ sóng, hàng dương liễu vun vút mơ mải trong chiều gió muộn.

“Tha hương ngộ cố tri”, gặp chị bạn đồng hương ngay giữa Pleiku trong Ngày hội Du lịch kết nối Tuy Hòa-Phú Yên, lòng vui sướng rộn rã, cả một khoảng trời thương nhớ thức dậy. Tôi gặp hồn quê qua mẹt bánh cốm của chị, mùi bánh cốm thơm hương mật mía. Chỉ vài câu chuyện hồn hậu, chất phác, gần gụi mà tưới mát hồn tôi biết nhường nào.

Hằng hà hạt cảm xúc về xứ nẫu sống dậy trong tôi khi mùa hè nắng như đổ lửa. Ngày ấy, theo cha về quê, tôi không thể nào quên con đường ngoằn ngoèo, thăm thẳm chạy dọc triền sông nắng chang chang. Bên kia bờ là những màu mỡ ruộng nương xanh màu rau trái,mùa nào thức ấy. Tháng ngày thương khó, ruộng nào còn lúa, đồng nào đường xa, ai cực khổ dưới nắng trưa hè.

Tôi nhớ những buổi chiều tà cắp chiếc rổ tre theo nội đi hái lá giang về nấu canh. Tôi nhớ nụ cười tỏa nắng của nội trong bữa cơm dưới mái nhà tôn hập nóng, chan tình nội trong bát canh độc lá giang thêm một ít muối và bột ngọt. Nhiêu đó thôi, vậy mà là nỗi nhớ thương da diết, cồn cào theo tôi suốt những năm xa nội. Đâu đó vọng lại tháng ngày xanh xưa làm mắt cứ cay cay sóng khói, ẩn chìm trong những bước chân đường xa trở về mong ngóng, mừng tủi.

Trước tịch lặng của thời gian, giữa trập trùng đan nhau sóng nước, trái tim xôn xao, không thể tả xiết bằng lời. Với những lá cỏ, bờ cây thăm thẳm nhớ, tôi tin rằng, trong tim ai cũng luôn đau đáu một vùng quê, một thanh âm luyến lưu, một người thương nhớ để khắc khoải, hoài niệm. Mới hay khi lơ đãng, đôi mắt xa xăm dõi nhìn chi đó mơ hồ, biết lúc ấy, khoảnh ấy đang mênh mang, bồi hồi thả hồn về với xứ nẫu yêu thương.

Xét cho cùng, mọi hành trình ngang qua, mọi dặm dài xa ngái, cái mà người ta vẫn luôn đau đáu là hướng về nguồn cội, tổ tiên. Vì vậy, mãi là tôi thuộc về nơi ấy, là người con xứ nẫu thân thương. Và, tôi chợt nhớ những câu hát của Trịnh Công Sơn: “Bao nhiêu mùa gió bay trong lòng quê hương/Mang qua bao thôn xóm những câu chuyện ngày thường/Cho em yêu mãi nhé những tâm hồn cỏ non”.

 

 NGUYỄN THỊ DIỄM

 

 

Có thể bạn quan tâm

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

null