Dưới bóng mát của cây vú sữa già cỗi trước sân nhà, A Khis, chàng trai trẻ người Rơ Ngao (Ba Na) có tài năng về âm nhạc say mê truyền dạy lại cách chơi các nhạc cụ dân tộc cho trẻ em trong làng. Âm thanh từ cồng chiêng, k’lông pút và đàn đá vang lên khiến bọn trẻ thích thú, chúng chăm chú vừa nghe vừa hỏi A Khis rất nhiều điều về những nhạc cụ. A Khis giải thích rồi cười đáp lại. Khung cảnh buổi học cứ thế diễn ra rộn rã, cho đến lúc ánh nắng hoàng hôn tắt dần.
 |
| A Khis dạy cồng chiêng cho trẻ em trong làng. Ảnh: ĐT |
Là người con của làng Plei Jơ Drợp ở xã Đăk Năng (thành phố Kon Tum), từ lúc còn nhỏ, A Khis (24 tuổi) đã thể hiện là người có niềm đam mê và năng khiếu về biểu diễn các loại nhạc cụ truyền thống của dân tộc. A Khis chỉ nhìn những người trưởng thành và lớn tuổi trong làng biểu diễn rồi tự nhớ và tự mày mò học rồi biết đánh các nhạc cụ từ lúc nào không hay.
Cứ thế, đến năm 15 tuổi, A Khis đã biết đánh thành thục các loại nhạc cụ truyền thống lẫn nhạc cụ hiện đại. Nhờ vậy, A Khis cùng một số người trưởng thành khác trong làng được mời gia nhập nhóm nhạc Kaly do nghệ sĩ Kaly Trần ở làng Kon Klor, phường Thắng Lợi làm trưởng nhóm.
Những năm là thành viên và gắn bó với nhóm nhạc Kaly, A Khis được đi biểu diễn ở nhiều nơi, được gặp gỡ, giao lưu, học hỏi với nhiều con người, nghệ sĩ có niềm đam mê và tài năng giống mình, đồng thời biết thêm rất nhiều kiến thức về âm nhạc truyền thống của các dân tộc anh em ở khắp mọi miền Tổ quốc.
Sau mỗi lần được đi khắp nơi, đứng trên sân khấu biểu diễn ấy, niềm đam mê và khả năng cảm thụ về âm nhạc như lớn dần và thôi thúc trong lòng A Khis. Những lúc rảnh rỗi, A Khis lại ngồi nghiên cứu, phối khí lại một số bài hát truyền thống của dân tộc hay cách biểu diễn độc tấu, hòa tấu bằng đàn đá, t’rưng, k’lông pút cho những bài hát bằng tiếng phổ thông.
Ngoài tham gia biểu diễn cho nhóm nhạc Kaly, A Khis còn nhận lời mời biểu diễn cho các sự kiện quan trọng, lễ cưới hỏi trong làng, ở địa phương và những nơi khác. Nhờ đó, A Khis càng có thêm kinh nghiệm và trau dồi kỹ năng âm nhạc và có thêm thu nhập để trang trải cho cuộc sống. Đi biểu diễn có tiền, A Khis chi tiêu tiết kiệm, sau đó mượn thêm từ người thân, cha mẹ xây 1 căn nhà nhỏ rộng chừng 16m2 với 3 phòng và 1 gác lửng.
Để tăng nguồn thu nhập, A Khis tích cực phối khí các bản nhạc để bán bản quyền. Ngoài ra, A Khis còn đến những con sông, con suối, rẫy đồi ở huyện Sa Thầy hay huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) tìm vật liệu về làm đàn đá bán cho khách.
Nghe A Khis kể, mới thấy được niềm đam mê với âm nhạc của anh lớn đến nhường nào. Hàng ngày, anh đội nắng đi đến từng con suối tìm những cục đá già có kích thước lớn, dùng búa gõ vào nếu có âm vang xa thì lấy mang về làm đàn đá hay làm giàn ống nứa đặt dưới đàn đá để tiếp âm.
Chỉ những người già, người lớn tuổi trong làng Plei Jơ Drợp mới thấu hiểu việc làm của A Khis. Thỉnh thoảng A Khis lại ghé thăm họ và hỏi chuyện về âm nhạc truyền thống của dân tộc, của làng. Vui mừng vì có người trẻ tuổi quan tâm đến những giá trị truyền thống, họ vừa uống rượu, vừa đánh các nhạc cụ, vừa ngân nga những bài hát về cuộc sống sinh hoạt gia đình, quá trình lao động sản xuất, phong tục tập quán và khung cảnh ngày xưa ở làng cũ Plei Jơ Drợp.
 |
| Đều đặn 3 buổi/tuần, trẻ em làng Plei Jơ Drợp lại tập trung ở nhà A Khis để học nhạc. Ảnh: ĐT |
Được người lớn tuổi trong làng truyền dạy lại, cùng với những kiến thức rèn luyện được, A Khis mở lớp truyền dạy miễn phí về âm nhạc và cách đánh các nhạc cụ truyền thống của dân tộc cho trẻ em trong làng. Cứ đều đặn 3 buổi chiều/tuần, bọn trẻ lại đạp xe đến căn nhà nhỏ của A Khis, tập trung bên gốc cây cao su nhiều năm tuổi đầy bóng mát học đánh cồng chiêng, đàn đá, t’rưng, k’lông pút.
Được cầm nắm chính bộ cồng chiêng của làng, do già làng Plei Jơ Drợp gửi ở nhà A Khis để dạy học, được vỗ đàn k’lông pút, gõ đàn đá và nghe A Khis kể cách chế tác các nhạc cụ, đứa nào trong bọn trẻ cũng tỏ vẻ thích thú.
Nhìn bọn trẻ say sưa học, sờ nắm các nhạc cụ rồi ngước đầu lên hỏi liên tục, A Khis như thấy hình ảnh của chính bản thân mình lúc còn nhỏ. A Khis nhớ lại những kỷ niệm đẹp về quãng thời gian ấy. Anh mừng thầm trong bụng và mong bọn trẻ sau này cũng sẽ giống mình, biết gìn giữ và phát huy những giá trị của âm nhạc truyền thống, góp phần truyền dạy lại cho thế hệ mai sau ở làng.
https://www.baokontum.com.vn/dat-nguoi-kon-tum/giu-mai-am-vang-cho-lang-22998.html
Theo Đức Thành (baokontum)
Ý kiến bạn đọc
Xin vui lòng gõ tiếng Việt có dấu