Giữ hương vị truyền thống qua nghề làm bánh ú

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Trong những ngày tháng Chạp âm lịch nơi phố xá rộn ràng, hối hả chuẩn bị cho Tết Ất Tỵ 2025, ở gian bếp nhỏ nhà bà Tạ Thị Nơi (20 Bà Triệu, TP. Pleiku) hương vị Tết, không khí Tết đã sớm hiện hữu sống động qua từng cặp bánh ú truyền thống nhỏ xinh hình tam giác.

Bánh ú là một trong số loại bánh truyền thống phổ biến, lâu đời của người Việt. Mặc dù khác về hình dạng nhưng bánh ú mặn lại giống bánh tét, bánh chưng về mặt thành phần nguyên liệu nhân cơ bản như: nếp, đậu xanh, thịt ba chỉ. Đây cũng là lý do nhiều người yêu thích, lựa chọn sử dụng bánh ú trong đời sống hàng ngày cũng như trong danh sách các món ăn truyền thống dịp giỗ chạp, lễ, Tết.

z6242448638576-887043f30480b5dc5975afe76039e633.jpg
Bà Tạ Thị Nơi trộn đều nếp để chuẩn bị công đoạn gói bánh ú. Ảnh: Sơn Ca

Từ đầu tháng Chạp âm lịch, tiệm bánh ú nhà bà Tạ Thị Nơi (20 Bà Triệu, TP. Pleiku) đã bắt đầu nhận đơn đặt bánh của khách hàng gần xa. Nếu như ngày thường, ngoài các đơn hàng theo yêu cầu của khách thì số bánh ú bán lẻ tại nhà tầm 50-60 cặp/ngày. Trong những ngày Tết, đơn bánh ú của bà Nơi phát sinh thêm 100 -150-200 cặp/ngày. Trong gian bếp nhỏ của gia đình, từng thếp lá chuối xanh được sắp đặt gọn gàng bên nồi đậu xanh, nồi thịt ba chỉ ướp hành tiêu thơm lừng. Vừa nhanh tay trộn nếp chuẩn bị gói mẻ bánh ú mới, bà Tạ Thị Nơi (SN 1959) hồ hởi cho hay: “Toàn bộ công đoạn làm bánh ú đều làm thủ công nên tốn khá nhiều thời gian. Từ khâu chọn nguyên liệu, chuẩn bị nguyên liệu đến khâu gói bánh, luộc bánh đều phải chăm chút đồng bộ thì mới ra mẻ bánh ú ngon, chất lượng”.

Vốn là người gốc Tây Sơn (tỉnh Bình Định), để giữ gìn hương vị truyền thống đặc trưng của bánh ú, bà Tạ Thị Nơi chỉ sử dụng dầu phộng ép và hành hương xuất xứ từ Bình Định, không lạm dụng gia vị trong khâu chế biến. Ngay cả công đoạn nấu bánh, bà Nơi luôn đảm bảo thời gian nấu kéo dài đến 8 tiếng để toàn bộ hương vị đặc trưng của nếp, đậu, thịt mỡ hòa quyện mềm mại, dẻo thơm trong từng chiếc bánh ú nhỏ xinh.

z6242430709397-5fd459812d6d46c4c91dd26c7a92c84c.jpg
Công đoạn gói bánh ú đòi hỏi sự khéo léo, cẩn thận để tạo hình bánh đẹp, dây lạt buộc chắc chắc mà vẫn thẩm mỹ. Ảnh: Sơn Ca

Từ một món bánh truyền thống bình dị trong ngày thường, bánh ú được nhiều người chọn mua vào dịp Tết. Ông Hồ Văn Tín (85/7 Bà Triệu, TP. Pleiku) vui vẻ cho biết: “Bánh ú giống bánh tét, bánh chưng ở chỗ đều làm từ nếp, đậu xanh, thịt ba chỉ. Những ngày cận Tết công việc bề bộn, có cặp bánh ú để sẵn trong nhà rất tiện lợi, khi cần là tôi có thể ăn cùng với dưa hành, củ kiệu”.

Bên cạnh món bánh tét, bánh chưng truyền thống, mấy năm gần đây bà Nguyễn Thị Phương (thị trấn Kon Dơng, huyện Mang Yang) đặt mua cả trăm cặp bánh ú để tặng cho, sử dụng trong dịp Tết. Chia sẻ về lựa chọn này, bà Nguyễn Thị Phương cho hay: “Bánh ú nhỏ gọn nên rất thuận tiện khi ăn, lại dễ bảo quản trong tủ lạnh. Bánh ú tuy nhỏ nhưng được nấu rất kỹ, đặc biệt là miếng thịt ba chỉ có mùi thơm ngon như thịt hộp, hương vị vị hòa quyện giống bánh chưng, bánh tét mà không bị mau ngán”.

z6242450112855-5526a961b80206b4575429726ae9c70a.jpg
Bằng đôi tay khéo léo và sự tận tâm với nghề, gia đình bà Tạ Thị Nơi luôn chăm chút tỉ mỉ để có bánh ú ngon phục vụ mọi người trong dịp Tết. Ảnh: Sơn Ca

Nếu như 50 năm trước, bà Tạ Thị Nơi-khi đó mới 16-17 tuổi vẫn phụ má mình lau lá, xếp lá, gói bánh ú để bán cho những người đi lao động, làm rẫy sau giải phóng 1975, thì nay ở độ tuổi 66, phần lớn bà chỉ dạy kinh nghiệm làm bánh ú cho con gái út Hồ Lan Hương. Là thế hệ thứ ba nối tiếp nghề truyền thống, chị Hồ Lan Hương (SN 1993) chia sẻ: “Má tôi dành nhiều tâm huyết cho nghề làm bánh ú này. Thấy má ngày càng lớn tuổi, đơn bánh nhiều làm không xuể nên tôi quyết định theo nghề để phụ má. Tôi cũng thích nghề bánh, mong muốn làm ra bánh ngon mang hương vị truyền thống được kế thừa từ bà ngoại, rồi đến má tôi”. Để nối tiếp nghề làm bánh ú, chị Hồ Lan Hương bắt đầu học từ những việc đơn giản nhất như phơi lá, lau lá, xé lá, xếp lá cho đến cách ngâm lạt, chẻ lạt. Mỗi công đoạn làm bánh đều cần phải để ý học hỏi, từ việc đơn giản như canh độ dài dây lạt gói bánh, chỉ cần hơi hụt dây chút xíu khi cột bánh là không đủ chắc, rất dễ bung khi nấu.

Những ngày cận Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025 cũng là lúc gian bếp nhỏ nhà bà Tạ Thị Nơi hoạt động không ngừng, từng mẻ bánh ú được ra lò mỗi ngày để giao đến tay khách hàng gần xa. Cho dù vất vả, bận rộn đến đâu, bà Tạ Thị Nơi vẫn giữ nụ cười hiền hậu trên môi. Bởi đối với bà, ở độ tuổi này vẫn được làm nghề mình yêu thích. Bánh ngon, chất lượng, được khách hàng đón nhận là niềm vui. “Tôi sẽ cố gắng hết sức để làm ra bánh ú ngon cho mọi người dùng, như một cách để trả ơn cho cuộc đời”-bà Tạ Thị Nơi bộc bạch chân thành.

Có thể bạn quan tâm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

Phụ nữ làng Groi phát huy nghề dệt thổ cẩm

(GLO)- Gần 2 năm đi vào hoạt động, Câu lạc bộ (CLB) Dệt thổ cẩm làng Groi (xã Ya Hội, huyện Đak Pơ) đã trở thành mái nhà chung cho những phụ nữ yêu thích nghề dệt. Thông qua các buổi sinh hoạt, chị em có cơ hội giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm và chung tay gìn giữ, phát huy nghề dệt truyền thống.

Lễ cúng bến nước. Ảnh: M.H

Bến nước buôn Pông

(GLO)- Bến nước, dòng sông cũng như tập tục của bà con Jrai đã trở nên quen thuộc với tôi trong thời gian dài công tác tại ngôi trường bên bờ sông Ba.

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

Nâng tầm nghề dệt thổ cẩm ở Chư Pưh

(GLO)- Nhờ sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và các đoàn thể chính trị-xã hội, nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào Jrai ở huyện Chư Pưh (tỉnh Gia Lai) đang có cơ hội để nâng tầm phát triển và khẳng định giá trị trong đời sống hiện đại.

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

Lễ cúng Yă Pum bên bờ sông Ayun

(GLO)- Sau một thời gian dài gián đoạn, UBND xã Ia Peng (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) vừa phục dựng lễ cúng Yă Pum của người Jrai tại thôn Sô Ma Hang A. Đây là hoạt động tâm linh với ý nghĩa xua đuổi tà ma, cầu bình an, sức khỏe cho dân làng.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.

Tùy theo điều kiện của từng gia đình để chuẩn bị quy mô lễ cúng lớn hay nhỏ

Gia Lai: Độc đáo lễ thổi tai của người Jrai

(GLO)- Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui huyện Phú Thiện năm 2025, sáng 27-3, tại xã Ia Yeng đã diễn ra lễ thổi tai của người Jrai. Nghi lễ được tái hiện rõ nét giúp du khách hiểu được ý nghĩa văn hóa tâm linh trong đời sống của người Jrai nơi đây.

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.