Già làng Kông Chro giữ mạch nguồn văn hóa

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Những năm qua, nhiều già làng, người có uy tín ở huyện Kông Chro (tỉnh Gia Lai) đã tích cực sưu tầm, gìn giữ kho tàng di sản văn hóa của dân tộc và âm thầm trao truyền cho thế hệ trẻ.

Họ được xem là “hạt nhân” trong bảo tồn, giữ gìn giá trị văn hóa như nghệ thuật diễn tấu cồng chiêng, đan lát, tạc tượng, các lễ hội truyền thống.

Ông Đinh Yơng được người làng Htiên (xã Đăk Kơ Ning) bầu làm già làng từ năm 2017 đến nay. Ngoài biết đan lát, đánh cồng chiêng, ông Yơng còn am hiểu và thực hành nghi thức nhiều lễ cúng quan trọng như lễ cầu mưa, bỏ mả, đóng cửa kho, cúng đầu năm mới…

Theo già Yơng, các lễ hội có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân, là dịp để thành viên trong cộng đồng sum họp, gắn kết; thể hiện tinh thần trách nhiệm của người già, của thanh-thiếu niên, gia đình khi cùng nhau đóng góp lễ vật, tham gia trình diễn cồng chiêng, xoang, hát dân ca, thi trang phục, đan lát... Đây là cách trao truyền cho thế hệ trẻ tiếp nối và giữ gìn bản sắc văn hóa một cách tốt nhất.

“Những năm qua, mỗi khi chủ trì lễ cúng cho làng hay hộ dân, tôi đều chia sẻ kinh nghiệm, cách thức, trình tự cho thành viên Hội đồng già làng và những ai có nhu cầu học hỏi để phong tục tập quán của dân tộc được lưu truyền và phát huy”-ông Yơng chia sẻ.

Còn già làng Đinh Đuk (làng Tờ Nùng 1, xã Ya Ma) có công rất lớn trong việc thành lập đội cồng chiêng “nhí” đầu tiên trên địa bàn huyện Kông Chro vào năm 2009 và duy trì hoạt động đến nay. Hiện đội cồng chiêng có 40 thành viên từ 11 đến 16 tuổi.

Già Đuk cho biết: Để thành lập được đội cồng chiêng “nhí” của làng, ông và một số nghệ nhân, người già trong làng đến từng nhà vận động bà con cho con em trong độ tuổi tham gia. Thế nhưng, dù gia đình đã đồng ý thì nhiều em nhỏ lại không mấy mặn mà với việc học đánh chiêng. Không bỏ cuộc, ông lại dành thời gian gặp gỡ, chuyện trò, thuyết phục từng thành viên rồi trực tiếp truyền dạy, chỉ bảo từng ly từng tí.

Theo thời gian, các cháu nhỏ từ ngại ngần đã dần hiểu rõ về giá trị âm nhạc cồng chiêng, mê say tập luyện và trình diễn ngày càng thuần thục. Khi mới vào đội, ông nói cho các em hiểu về vai trò, ý nghĩa của cồng chiêng trong đời sống văn hóa, tinh thần của dân tộc; giới thiệu về bộ cồng chiêng làng đang sử dụng. Sau đó, dạy kỹ thuật diễn tấu cồng chiêng; tạo cơ hội cho đội chiêng “nhí” đi giao lưu, tham gia các sự kiện văn hóa do xã, huyện tổ chức.

“Càng gắn bó với cồng chiêng, các cháu càng thấy yêu hơn nét đẹp văn hóa của dân tộc mình và mong muốn được tham gia biểu diễn tại các hội diễn, liên hoan. Con cháu trong gia đình tôi cũng đều tham gia đội cồng chiêng, xoang của làng”-già Đuk phấn khởi kể.

gia-lang-dinh-duk-lang-to-nung-1-xa-ya-ma-an-can-huong-dan-cac-em-nho-trong-lang-cac-dien-tau-cong-chieng-anh-ngoc-minh.jpg
Già làng Đinh Đuk (làng Tờ Nùng 1, xã Ya Ma) ân cần hướng dẫn các em nhỏ cách diễn tấu cồng chiêng. Ảnh: N.M

Năm 2022, ông Đinh Uế (tổ dân phố Plei Pyang, thị trấn Kông Chro) được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú thuộc lĩnh vực tri thức dân gian và nghệ thuật trình diễn dân gian. “Tôi rất vui vì danh hiệu này. Đây là phần thưởng cao quý, ghi nhận sự đóng góp của tôi trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống dân tộc”-ông Uế tự hào nói.

Ông Uế tâm sự rằng, xuất phát từ niềm đam mê, ông đã kiên trì theo các nghệ nhân, người già trong làng học hỏi kỹ thuật tạc tượng. Với đôi tay khéo léo tài hoa, óc sáng tạo, ông đã biến khúc gỗ vô tri thành những bức tượng đẹp, có hồn, mang nhiều cảm xúc. Nhiều lần ông được mời tham gia trình diễn tạc tượng tại các liên hoan văn hóa do UBND huyện tổ chức; tham gia trình diễn tạc tượng tại Festival Cồng chiêng Quốc tế năm 2009 tại Gia Lai và Festival Văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên 2018.

voi-doi-tay-tai-hoa-oc-sang-tao-ong-dinh-ue-to-dan-pho-plei-pyang-thi-tran-kong-chro-bien-khuc-go-vo-tri-thanh-tac-pham-tuong-go-co-hon-va-nhieu-cam-xuc-anh-ngoc-minh.jpg
Với đôi tay tài hoa, óc sáng tạo, ông Đinh Uế (tổ dân phố Plei Pyang, thị trấn Kông Chro) biến khúc gỗ vô tri thành tác phẩm tượng gỗ có hồn và nhiều cảm xúc. Ảnh: Ngọc Minh

Anh Đinh Lưu (tổ dân phố Plei Pyang) bộc bạch: “Tạc tượng rất khó. Nhờ được ông Uế tận tình hướng dẫn, đến nay, tôi đã tạc được tượng hình người, con thú khá sinh động. Tôi tiếp tục theo ông Uế học hỏi để tạc tượng đẹp và có hồn hơn”.

Theo thống kê, huyện Kông Chro hiện có 15 nghệ nhân, người dân biết chỉnh chiêng; 2.937 nghệ nhân, người dân biết diễn tấu cồng chiêng; 462 nghệ nhân, người dân biết đánh trống. Trên địa bàn huyện có 69 đội cồng chiêng người lớn, 3 đội cồng chiêng thanh-thiếu niên; 19 đội cồng chiêng nữ, 11 đội cồng chiêng thiếu nhi.

Trao đổi với P.V, ông Đinh Văn Súy-Phó Chủ tịch UBND huyện Kông Chro-cho biết: “Đội ngũ già làng, người có uy tín trên địa bàn huyện có công rất lớn trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Họ nêu cao tinh thần trách nhiệm bảo tồn, gìn giữ văn hóa truyền thống bằng những việc làm cụ thể, thiết thực, đầy tâm huyết.

Ghi nhận công lao đóng góp, huyện dành sự quan tâm đặc biệt và kịp thời, biểu dương, khen thưởng già làng, người có uy tín, nghệ nhân có nhiều thành tích trong việc giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc”.

Có thể bạn quan tâm

Cồng chiêng “nhí”: Nối dài mạch nguồn văn hóa

Cồng chiêng “nhí”: Nối dài mạch nguồn văn hóa

(GLO)- Sự ra đời và hoạt động hiệu quả của những đội cồng chiêng “nhí” ở huyện Kbang (tỉnh Gia Lai) không chỉ là kế thừa mà còn trở thành nhịp cầu nối dài mạch nguồn văn hóa truyền thống, để hồn cốt dân tộc tiếp tục sống mãi qua từng thế hệ.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Trong khuôn khổ lễ bế mạc Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc - Vesak 2025 diễn ra ngày 8/5, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận cùng lúc 5 kỷ lục về Phật giáo. Các kỷ lục được trao tặng cho Ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Xa dần tiếng trống hơ gơr

Xa dần tiếng trống hơ gơr

(GLO)- Đối với đồng bào các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, trống là vật thiêng, có Yàng trống bảo hộ, có giá trị cao nên cất giữ nơi trang trọng và được đem ra dùng trong những dịp lễ hội lớn của buôn làng hoặc gia đình. Ngày nay, các buôn làng ở Tây Nguyên dường như xa dần tiếng trống hơ gơr.

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Tương lai viết nên từ bản lĩnh văn hóa

Di sản nếu không được số hóa, không được kể lại theo cách của thời đại sẽ dần bị đứt gãy trong trí nhớ cộng đồng. Một thế hệ lớn lên không thấy được những giá trị đã tạo nên cội nguồn sẽ khó tìm thấy niềm tự hào, khó kiến tạo tương lai có chiều sâu văn hóa.

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

Di sản người Anh hùng trên đất Tây Nguyên

(GLO)- Giữa cái nắng oi ả của tháng 4, chúng tôi từ TP. Pleiku vượt hơn 70 km về thăm làng Stơr (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai), quê hương của Anh hùng Núp. Nơi đây có nhà lưu niệm mang dấu ấn lịch sử-văn hóa độc đáo, thu hút đông đảo du khách đến tham quan, tìm hiểu.

Di sản Hán Nôm: Khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

Di sản Hán Nôm khai mở lịch sử văn hóa Gia Lai

(GLO)- Có những trầm tích văn hóa nằm im lìm trong những đạo sắc phong cũ kỹ, tờ khế ước ruộng đất phủ bụi thời gian hay văn tế cổ xưa xướng lên nơi đình làng. Tại Gia Lai, kho báu di sản Hán Nôm ấy đang dần được đánh thức, góp phần khai mở lịch sử văn hóa của vùng đất cao nguyên.