Gạo làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam

(GLO)- Hạt gạo nào chẳng được làm ra từ ruộng đồng, chắt chiu giọt mồ hôi người nông dân; ngậm sương, trải nắng, tích tụ tinh hoa đất trời chịu hàm ơn, trả nghĩa. Đồng ruộng-làng, thực thể gắn kết tự ngàn đời, định danh nông thôn, thuộc về cư dân nông nghiệp thì hạt gạo làm ra sao gọi gạo làng? Phải chăng, bởi số lượng hàng, địa điểm bán-mua, nguồn gốc, người giao dịch mặt hàng mà định danh?

Tôi có thức gạo làng sau mùa thu hoạch, nhận lấy từ một người mẹ Jrai trong làng ven phố. Chuyện là, dịp Tết Nguyên đán nọ, thấy người phụ nữ Jrai luống tuổi vội nhặt những vỏ lon bia mà người hàng xóm vui đón Giao thừa đem bỏ, tôi mang ra biếu bà chiếc bánh chưng, hũ dưa món. Ngại ngùng nói lời cảm ơn, nhưng thấy tôi xởi lởi chuyện trò, người phụ nữ vui vẻ nhận quà.

Tưởng chuyện sẽ trôi qua theo nhịp sống phố phường, thế nhưng, một buổi chiều xôn xao nắng gió có người phụ nữ Jrai gọi cửa, lấy ra từ chiếc gùi tre trao cho tôi túi gạo và nói: “Gạo làng, mình cho đấy” rồi dời chân bước. Sau một thoáng ngạc nhiên, tôi nhận ra đó là người mà tôi gặp hôm Tết.

Những hạt gạo còn vương màu áo cám, thơm ngát đất đồng làng, mặn mòi vị mồ hôi, hằn lên vết chai sần từ đôi bàn tay người gieo hái, như chuyền tải nghĩa đồng bào, tình làng xóm. Trong tôi chợt rưng rức nỗi niềm. Ôi tình người, phải đâu là trị giá món quà cho đi, tặng lại. Giá trị tinh thần từ hạt gạo, tôi đưa vào chén cơm, nhắc dạy các con thơ! Hình ảnh cánh đồng làng miền Trung quê tôi thoắt ẩn thoắt hiện trong mưa phùn, gió bấc; trong miên man nắng gió đậm nhạt sắc màu từ cây lúa bất chợt hiện về.

Có lẽ không riêng tôi, thuộc về ký ức, đắp bồi kỷ niệm có dòng sông, mương nước, cánh đồng làng; có người nông dân cần cù, nhẫn nại như hạt phù sa miệt mài đắp bồi, hiền hòa con nước mà làm nên xóm, nên làng ấm vui, đồng làng trù mật cho những đứa con xa bớt lạc lõng xứ người!

Gạo làng ảnh 1

Minh họa: Nguyễn Văn Chung

Tôi được người bạn Jrai ở xã Đất Bằng (huyện Krông Pa) biếu ít gạo dành để ăn Tết. Thứ gạo đã trở nên quý hiếm, dẫu xưa kia rất phổ biến, góp phần làm nên đặc trưng văn hóa vùng Trường Sơn-Tây Nguyên vượt chặng đường dài, nâng niu gửi gắm, gói cả tình thâm đến được với tôi. Bát cơm dâng cúng đất trời, ông bà tổ tiên nấu từ gạo rẫy thêm ấm nồng tình bạn, văn hóa giao hòa và trọng thị!

Tôi còn có thức gạo mua từ chợ làng tự phát làng ven đô cho bữa cơm thường nhật. Tôi chọn lấy gạo làng chỉ vì nó giữ lại hương vị gạo quê thời tấm bé; cả hình ảnh chợ làng trong nắng chiều có tán cây cổ thụ che bóng bên thửa đất trống nơi góc đường có người mẹ già bán mua chẳng vội, ít lời chào thưa; những người phụ nữ tảo tần hằn lên nếp trang phục, màu da. Ở đó, tôi gặp lại mẹ tôi với nếp sinh hoạt miền quê mà nay đã thuộc về nỗi nhớ.

Và dường như chính cái vạt đất trống, không gian lộng gió chiều, thức hàng tự nuôi trồng, hái bắt được bày trên nền đất từng túm, từng mớ cùng người quê không thể lẫn cho món hàng quê thêm đậm nét riêng biệt, đặc trưng của làng.

Tôi đưa vào bữa cơm chiều câu chuyện chất chứa nỗi niềm quê theo từng thức món, gian nan vượt qua và chẳng dám quên!

Có thể bạn quan tâm

Lan man về sách

Lan man về sách

(GLO)- Tôi vừa đặt vài quyển sách cũ, từ Hà Nội chuyển về. Thực ra, những gì viết trong sách vở có thể không bao giờ lỗi thời, bởi chúng luôn nhắc nhớ ta về câu chuyện ở hiện tại hoặc tương lai. “Cũ” chỉ là cách gọi chung cho một cuốn sách đã từng có người đọc, ít nhất là trước tôi.
Tháng 5 nhớ Bác

Tháng 5 nhớ Bác

(GLO)- Đang trong những ngày của tháng 5 thương nhớ. Tiếng ve râm ran trên những tán phượng rực rỡ sắc thắm. Nắng vàng chạy dài trên từng góc phố, lắng đọng nơi sân trường, khi các thế hệ học trò đang nao nức chuẩn bị bước vào kỳ nghỉ hè thú vị.
Sức sống mới của văn hóa

Sức sống mới của văn hóa

(GLO)- Ngày hội văn hóa được tổ chức ở nhiều địa phương trong tỉnh là cơ hội để cộng đồng các dân tộc tôn vinh, quảng bá và phát huy giá trị di sản. Cũng từ sự kiện này, nhiều giá trị được khôi phục, đồng thời xuất hiện những sáng tạo mới mẻ cho thấy sự vận động, phát triển không ngừng của văn hóa khi được bảo vệ và phát huy đúng cách.
Mưa đầu mùa

Mưa đầu mùa

(GLO)- Tôi nương theo hơi sương, làn gió để cảm nhận điều kỳ diệu của thiên nhiên, vạn vật, miên trải hồn mình trong bát ngát không gian như thuở mộng mơ tuổi trẻ. Hay bởi chính tiết trời những ngày đầu hạ gọi mưa đầu mùa làm cho ta có chút khó chịu, bức bối để rồi làn gió mang theo hơi nước mát rượi, hơi sương mỏng loãng chớm ngày nhờ cơn mưa rào đem lại cảm xúc trái chiều? Lại nghĩ, có lẽ cái sự yêu-ghét vốn thuộc về con người.
Mùa phượng thắm

Mùa phượng thắm

(GLO)- Trước tiết trời Phố núi ẩm ương, trước cái nóng bức đầu mùa đến hoa mắt, trước những vội vã tất bật cho mùa thi, nhưng ai đó vẫn không quên ngước mắt ngắm nhìn những vòm hoa đỏ, ngắm mùa phượng cháy trong âm ca những câu thơ của Trương Nam Hương: “Và lại đến cái mùa phượng đỏ/Kỷ niệm xưa chìm khuất ở nơi nào/Tiếng ve vỡ ra trăm nghìn mảnh nhớ/Em không về nhận mặt tháng năm sao?”.
Gánh gồng của mẹ

Gánh gồng của mẹ

(GLO)- Mẹ tôi một đời làm nông, cái thời “nông dân nguyên thủy” chưa có những phương tiện cơ giới hỗ trợ vận chuyển. Ngày ấy, tất tật mọi thứ cần vận chuyển từ đồng về nhà, từ nhà ra đồng đều dùng sức của đôi vai. To nặng như cày, bừa dành phần ba vác; nhỏ gọn hơn sẽ được chất vào quang gánh kẽo kẹt trên đôi vai gầy của mẹ.
Xao xuyến tháng năm

Xao xuyến tháng năm

(GLO)- Tháng năm, nắng vàng như mật ong đem hơi nóng nồng nàn tưới lên từng hàng cây, con đường, góc phố. Những con đường bằng lăng tím ngát, những góc phố rực rỡ hoa muồng hoàng yến. Và nơi sân trường, phượng vĩ cũng đã thắp lửa cùng dàn giao hưởng ve sầu réo rắt. Từng đàn bướm vàng nhẹ lướt trên khóm hoa hồng, hoa lan sân nhà và chạy dài trên con đường đầy hoa, đầy nắng.
Cánh đồng cổ tích

Cánh đồng cổ tích

(GLO)- Mùa hạ, tôi thường chạy xe qua cánh đồng. Thực ra, đây không phải là lối đi tắt, thậm chí còn là “mua đường” vì nó quanh co “vòng thúng”. Vợ tôi thường trách sao về muộn, làm lỡ việc này việc nọ.
“Sách hay về làng, bàn học cho em”

“Sách hay về làng, bàn học cho em”

(GLO)- Đó là chương trình do Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) thị trấn Chư Sê tổ chức với mong muốn tiếp thêm động lực cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn, xây dựng thói quen đọc sách của học sinh trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).
Thương những mùa trăng

Thương những mùa trăng

(GLO)- Làn gió khẽ đưa cành lá, đôi cánh hồng nhẹ rơi, mùi hương từ chùm hoa cau cuối góc sân tỏa ra dịu nhẹ. Ánh trăng len qua những ngôi nhà cao tầng, lọt xuống khoảng sân nhỏ. Con trai tôi thích thú nhìn bầu trời và chỉ tay về phía ông trăng như hình chiếc đĩa lơ lửng trên cao.
Đợi mưa

Đợi mưa

(GLO)- Mấy nay, phố đã lác đác vài cơn mưa, ít thôi nhưng cũng phần nào làm dịu cái nắng nóng thường nhật của mùa khô Tây Nguyên. Ngắm nhìn vẻ háo hức của bạn bè, người thân và cả những người nông dân thuần phác vừa gặp gỡ nơi làng ven phố, tôi càng cảm nhận rõ hơn niềm đợi mong mưa tới. Người ta có những lý do khác nhau để mong chờ mưa.
Rộn ràng thanh âm mùa lễ hội

Rộn ràng thanh âm mùa lễ hội

(GLO)- Giữa cái oi nồng của nắng tháng 4, trời bỗng nổi trống đì đùng rồi mưa như trút nước. Nhìn trời, tôi tự hỏi, những ngày mưa Gia Lai dường như đã bắt đầu? Giữa cơn mưa đầu mùa ấy, những cậu bé hồn nhiên, hiếu động người dân tộc thiểu số trong lễ hội mừng lúa mới ở Quảng trường Đại Đoàn Kết sáng nay đang trú ở đâu? Và, chính những cậu bé mình đầy bột vàng hóa trang như những “hạt thóc vui vẻ” hồn nhiên, nhịp nhàng, lắc lư theo tiếng cồng chiêng đã đánh thức trong tôi nỗi nhớ về những âm thanh rộn rã của mùa lễ hội năm xưa.
Cây cô đơn tự viết một bài thơ

Cây cô đơn tự viết một bài thơ

(GLO)- Đó là câu thơ đầu tiên tôi viết khi mười tám tuổi. Thế rồi, những năm sau, tôi lại chẳng biết phải viết thêm như thế nào. Hay, chính tôi mới cô đơn trong cuộc đời này chứ cái cây ấy vẫn một mình xanh tươi, tỏa bóng mát.
Nắng mới

Nắng mới

(GLO)- Tinh mơ, mở cửa nhìn ra sân, thấy đất trời mờ mịt sương, tôi biết mình sẽ đi qua một ngày nắng đẹp. Bầu trời như chiếc vung khổng lồ xám nhờ màu sữa, nhìn quang hơn mọi bận. Đạp xe đi thể dục sớm vẫn còn nghe rơi rớt cái se lạnh tiết giêng hai đuổi theo những vòng quay đều đặn.
Chuyện của phong lan

Chuyện của phong lan

(GLO)- Nhà thơ Xuân Diệu từng viết “Hoa lan vương giả vẫn thầm hương”. Có lẽ là bởi trong thế giới của hoa, người ta vẫn phần nào ưu ái hoa phong lan, với nhiều cách ví von như “hoa trung quân tử” (bậc quân tử trong loài hoa), “thiên hạ đệ nhất hương” (hương thơm nhất thiên hạ), “không tục giai nhân” (người đẹp trong chốn thiền môn lẫn trong cõi tục).
Kết nối không gian ngày hạ

Kết nối không gian ngày hạ

(GLO)- 1. Mùa của đất trời, tuần hoàn mỗi năm, trải gặp biết bao lần trong đời mà sao không gian ngày hạ lại gợi lên nhiều cảm xúc, chợt như bâng khuâng, cùng kỷ niệm len lén quay về.