Gạo làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Hạt gạo nào chẳng được làm ra từ ruộng đồng, chắt chiu giọt mồ hôi người nông dân; ngậm sương, trải nắng, tích tụ tinh hoa đất trời chịu hàm ơn, trả nghĩa. Đồng ruộng-làng, thực thể gắn kết tự ngàn đời, định danh nông thôn, thuộc về cư dân nông nghiệp thì hạt gạo làm ra sao gọi gạo làng? Phải chăng, bởi số lượng hàng, địa điểm bán-mua, nguồn gốc, người giao dịch mặt hàng mà định danh?

Tôi có thức gạo làng sau mùa thu hoạch, nhận lấy từ một người mẹ Jrai trong làng ven phố. Chuyện là, dịp Tết Nguyên đán nọ, thấy người phụ nữ Jrai luống tuổi vội nhặt những vỏ lon bia mà người hàng xóm vui đón Giao thừa đem bỏ, tôi mang ra biếu bà chiếc bánh chưng, hũ dưa món. Ngại ngùng nói lời cảm ơn, nhưng thấy tôi xởi lởi chuyện trò, người phụ nữ vui vẻ nhận quà.

Tưởng chuyện sẽ trôi qua theo nhịp sống phố phường, thế nhưng, một buổi chiều xôn xao nắng gió có người phụ nữ Jrai gọi cửa, lấy ra từ chiếc gùi tre trao cho tôi túi gạo và nói: “Gạo làng, mình cho đấy” rồi dời chân bước. Sau một thoáng ngạc nhiên, tôi nhận ra đó là người mà tôi gặp hôm Tết.

Những hạt gạo còn vương màu áo cám, thơm ngát đất đồng làng, mặn mòi vị mồ hôi, hằn lên vết chai sần từ đôi bàn tay người gieo hái, như chuyền tải nghĩa đồng bào, tình làng xóm. Trong tôi chợt rưng rức nỗi niềm. Ôi tình người, phải đâu là trị giá món quà cho đi, tặng lại. Giá trị tinh thần từ hạt gạo, tôi đưa vào chén cơm, nhắc dạy các con thơ! Hình ảnh cánh đồng làng miền Trung quê tôi thoắt ẩn thoắt hiện trong mưa phùn, gió bấc; trong miên man nắng gió đậm nhạt sắc màu từ cây lúa bất chợt hiện về.

Có lẽ không riêng tôi, thuộc về ký ức, đắp bồi kỷ niệm có dòng sông, mương nước, cánh đồng làng; có người nông dân cần cù, nhẫn nại như hạt phù sa miệt mài đắp bồi, hiền hòa con nước mà làm nên xóm, nên làng ấm vui, đồng làng trù mật cho những đứa con xa bớt lạc lõng xứ người!

Minh họa: Nguyễn Văn Chung

Minh họa: Nguyễn Văn Chung

Tôi được người bạn Jrai ở xã Đất Bằng (huyện Krông Pa) biếu ít gạo dành để ăn Tết. Thứ gạo đã trở nên quý hiếm, dẫu xưa kia rất phổ biến, góp phần làm nên đặc trưng văn hóa vùng Trường Sơn-Tây Nguyên vượt chặng đường dài, nâng niu gửi gắm, gói cả tình thâm đến được với tôi. Bát cơm dâng cúng đất trời, ông bà tổ tiên nấu từ gạo rẫy thêm ấm nồng tình bạn, văn hóa giao hòa và trọng thị!

Tôi còn có thức gạo mua từ chợ làng tự phát làng ven đô cho bữa cơm thường nhật. Tôi chọn lấy gạo làng chỉ vì nó giữ lại hương vị gạo quê thời tấm bé; cả hình ảnh chợ làng trong nắng chiều có tán cây cổ thụ che bóng bên thửa đất trống nơi góc đường có người mẹ già bán mua chẳng vội, ít lời chào thưa; những người phụ nữ tảo tần hằn lên nếp trang phục, màu da. Ở đó, tôi gặp lại mẹ tôi với nếp sinh hoạt miền quê mà nay đã thuộc về nỗi nhớ.

Và dường như chính cái vạt đất trống, không gian lộng gió chiều, thức hàng tự nuôi trồng, hái bắt được bày trên nền đất từng túm, từng mớ cùng người quê không thể lẫn cho món hàng quê thêm đậm nét riêng biệt, đặc trưng của làng.

Tôi đưa vào bữa cơm chiều câu chuyện chất chứa nỗi niềm quê theo từng thức món, gian nan vượt qua và chẳng dám quên!

Có thể bạn quan tâm

Khi phố mùa hoa

Khi phố mùa hoa

(GLO)- Nơi nắng mưa chia 2 mùa rõ rệt, giao của mùa là những phố màu hoa. Không còn gió se mát hanh hao trên nền trời xanh ngắt, cái nóng oi hầm bắt đầu cho một ngày như sớm hơn thường lệ. 

Bước chậm, thở sâu

Bước chậm, thở sâu

(GLO)- Người xưa có câu: “Dục tốc bất đạt” (nghĩa là nếu muốn nhanh chóng thành công mà lại nóng vội thì sẽ không đạt kết quả). Còn bây giờ, mọi người thường bảo nhau, muốn nhanh thì phải từ từ.

Ru ta dịu dàng

Ru ta dịu dàng

(GLO)- Hôm đi tập huấn chuyên môn, tôi gặp lại Mây, cô bạn chung phòng ký túc xá hồi đại học. Suốt buổi hàn huyên, Mây cứ đăm đăm nhìn tôi, đôi mắt nói nhiều hơn cả những lời tâm sự.

Lưu bút học trò

Lưu bút học trò

(GLO)-Tháng 5, nắng bắt đầu rót mật lên từng kẽ lá. Màu nắng ấm nồng như lời thì thầm của thời gian, nhắc nhở chúng tôi rằng, ngày chia tay thầy cô, bè bạn đang đến thật gần. Trong lòng mỗi chúng tôi, dường như có một khoảng trống dần mở ra, khoảng trống của bao điều chưa kịp nói, chưa kịp làm.

Rau dại quê nhà

Rau dại quê nhà

(GLO)- Mùa nào thức nấy, vùng nào rau ấy, không chỉ những bữa cơm trên rẫy, dưới đồng mà dường như bữa cơm nào của tuổi thơ chúng tôi cũng không thiếu mớ rau dại.

Năm tháng học trò

Năm tháng học trò

(GLO)- Mỗi độ hè về, khi những tia nắng tràn ngập trên sân trường cũng là lúc những chùm phượng vĩ bắt đầu cháy đỏ một góc trời. Phượng không chỉ là loài hoa báo hiệu mùa hè mà còn là biểu tượng bất diệt của tuổi học trò-cái tuổi ngây thơ, vụng dại nhưng đầy ắp yêu thương và khát vọng.

khúc mưa, cơn mưa, chìm vào cơn mưa, Gia Lai, Báo Gia Lai

Khúc mưa

(GLO)- Bất ngờ chìm vào cơn mưa ngờm ngợp giữa phố chiều tấp nập người xe, tôi vội vã tìm một nơi trú tạm chờ mưa tạnh. Kiểu mưa đầu mùa thế này, vội đến rồi cũng sẽ tan đi nhanh.

Bánh tráng Bình Định

Bánh tráng Bình Định

(GLO)- Bánh tráng có thể tìm thấy ở bất cứ nơi đâu trên cả nước, cả trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài. Thế nhưng chẳng hiểu sao, tôi cứ nghĩ và nhớ về món bánh tráng Bình Định. Có lẽ là bởi không ở nơi đâu bánh tráng lại đa dạng và có thể ăn vào mọi dịp như “xứ nẫu”.

Gia tài của cha

Gia tài của cha

(GLO)- Hoài niệm về ký ức quãng đời sống cùng cha mẹ, anh chị em chúng tôi thường nhắc đến gia tài của cha-di sản truyền thế hệ, chất keo kết dính tình thủ túc dường như chẳng có nỗi buồn.

Nhớ khói đốt đồng

Nhớ khói đốt đồng

(GLO)- Mỗi khi tiết trời chuyển mình vào hạ, tôi lại chộn rộn một nỗi nhớ không tên. Tôi nhớ quê, nhớ cánh đồng, nhớ mùi khói đốt đồng lan trong gió chiều nhè nhẹ. Đó là mùi của đất, của nắng, của thời gian và tuổi thơ nơi đồng bãi.

Bên chiếc cầu thang nhà dài

Bên chiếc cầu thang nhà dài

(GLO)- Ngày trước, khi đến buôn Đôn (Đắk Lắk), tôi được ngắm nhìn những ngôi nhà dài bằng gỗ lâu niên của người Ê Đê đẹp đến nao lòng. Ấn tượng đầu tiên là 2 chiếc cầu thang dẫn lên nhà sàn còn in đậm vết thời gian.

Vấn vương bông gòn

Vấn vương bông gòn

(GLO)- Trong vườn còn sót lại một cây gòn. Đến mùa, chúng bung ra những bông nhẹ bẫng, mềm như mây trắng vắt ngang trời, theo gió tản mát muôn phương.

Nẻo về tháng Tư

Nẻo về tháng Tư

(GLO)- Bước chân trên dải biên cương một ngày tháng Tư nắng đượm, tôi thốt nhiên nhớ tới mấy câu thơ của Nguyễn Bình Phương: “Những cột mốc vùng biên bóng trải xiêu xiêu/Dãy núi oằn lên từng nhịp thở”.

Gió đồng mùa hạ

Gió đồng mùa hạ

(GLO)- Gió từ cánh đồng quê lại thổi tràn qua ô cửa nhỏ, mang theo hương thơm nồng nàn của lúa non và mùi ngai ngái của đất sau cơn mưa đầu mùa.

Nhớ bếp lửa nhà sàn

Nhớ bếp lửa nhà sàn

(GLO)- Gần 50 năm gắn bó với vùng đất Tây Nguyên, tôi đã đi qua nhiều buôn làng, tiếp xúc với bao con người hiền lành như đất, mộc mạc như cây rừng. Và trong những buôn làng đó, từng bếp lửa nhà sàn đã để lại trong tôi ấn tượng đậm sâu với không gian đầm ấm và chân tình

Hương nhãn

Hương nhãn

(GLO)- Tháng Tư về, mang theo những giọt sương tinh khôi lặng lẽ đọng trên mái nhà, ấp ôm không gian trong cái se lạnh dịu dàng của phố núi. Pleiku tỉnh giấc giữa sắc trời tĩnh lặng mà chất chứa bao xao xuyến.

Tháng Tư về nguồn

Tháng Tư về nguồn

(GLO)- Chúng tôi đến TP. Hồ Chí Minh giữa những ngày tháng Tư lịch sử, vào đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Mưa đầu hạ

Mưa đầu hạ

(GLO)- Pleiku vào hạ không báo trước bằng cái nóng gắt gao, cũng chẳng cần đến tiếng ve râm ran hay sắc phượng rực trời. Chỉ cần một cơn mưa đầu mùa, bất chợt, ào ạt mà vô cùng êm dịu là biết hè đã chạm ngõ.

Lưu bút

Lưu bút

(GLO)- Lưu bút không đơn thuần là một cuốn sổ. Nó là nơi giữ lại cả một khoảng trời tuổi trẻ, nơi từng nét chữ đều mang theo một phần ký ức.

Mùa cá cơm

Mùa cá cơm

(GLO)- Đã mấy bận đến xã Nhơn Lý (TP. Quy Nhơn, tỉnh Bình Định), tham quan hầu hết thắng cảnh, thưởng thức đủ mọi đặc sản bậc nhất, tôi từng nghĩ mình am tường vùng đất này lắm. Vậy mà, khi lang thang đến bến cá Nhơn Lý, tôi mới nhận ra những gì mình biết chỉ lớp vỏ bên ngoài.