Đak Pơ tổ chức Hội thảo khoa học Di tích bia đá Chăm Tư Lương

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Sáng 25-3, UBND huyện Đak Pơ (tỉnh Gia Lai) tổ chức Hội thảo khoa học Di tích bia đá Chăm Tư Lương.

Tham dự có ông Trần Ngọc Nhung-Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch; lãnh đạo Bảo tàng tỉnh, các nhà nghiên cứu khoa học; lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Đak Pơ; đại diện lãnh đạo một số cơ quan, ban, ngành của huyện và UBND xã Tân An.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh


Theo báo cáo, bia đá Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng thuộc thôn Tư Lương (xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Theo các nhân chứng hiện sống tại thôn Tư Lương, khoảng sau năm 1960, trong khi phát cây làm rẫy, một số người dân địa phương đã phát hiện ra hòn đá có tạc chữ này. Không biết đó là gì, nhưng đoán những ký hiệu ngoằn ngoèo trên đá là chữ nên họ gọi nó là “đá chữ”. Do đá chữ nằm giữa bụi cây gai rậm rạp nên thường chỉ vào những tháng mùa khô, người ta mới có thể đến gần, đụng chạm vào nó. Đá chữ là cách nói nôm na nhưng phản ánh sự thật theo lối nhìn trực quan dân dã: hòn đá có chữ…

Bia Chăm Tư Lương là một tảng đá granit tự nhiên, cao khoảng 2,20 m, trước khi nền nhà che bia được đổ bê tông, láng xi măng vào năm 2018. Vì lý do này, độ cao của bia đá hiện chỉ còn đo được 1,62 m, tính từ nền nhà đến vị trí cao nhất của hiện vật. Nhìn thoáng qua, bia gần giống một hình tam giác với các “cạnh” không đều nhau. Chỗ nhỏ nhất của bia (đỉnh bia) đo được khoảng 0,2 m. Trong khi đó, chỗ rộng nhất của mặt bia (đáy bia) có kích thước lên đến 1,65 m. Mặt A có 8 dòng chữ Chăm cổ được khắc chìm, trong diện tích khoảng 0,9 m x 1,40 m; mặt B, trong diện tích khoảng 0,2m x 0,9m cũng khắc chìm 3 dòng chữ cùng loại.

Những dòng chữ ở bia Chăm Tư Lương được dập qua giấy bản và bảo quản trong tủ kính. Ảnh: Ngọc Minh.
Những dòng chữ ở bia Chăm Tư Lương được dập qua giấy bản và bảo quản trong tủ kính. Ảnh: Ngọc Minh


Đầu năm 2018, được UBND tỉnh Gia Lai cho phép, thông qua Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch, sự hỗ trợ của Văn phòng EFEO tại Hà Nội, huyện Đak Pơ đã mời Giáo sư, Tiến sĩ. Arlo Griffiths-chuyên gia về bia ký Champa từ EFEO và một đồng nghiệp của ông là bà Khom Sreymom (Bảo tàng Quốc gia Campuchia) đến làm việc tại thôn Tư Lương. Kết quả, sau thời gian nghiên cứu, đối chiếu tỉ mỉ, Giáo sư, Tiến sĩ. Arlo Griffiths đã chuyển bản dịch tiếng Anh cho địa phương.

Trên cơ sở bản dịch Anh ngữ, Thạc sĩ Nguyễn Quang Tuệ-Trưởng phòng Quản lý Văn hóa (Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch) chuyển sang tiếng Việt. Theo các nhà khoa học, bia Chăm Tư Lương vốn thuộc Vương quốc Champa trong quá khứ. Hiện vật là một minh chứng về sự xuất hiện của đế chế này trên Cao nguyên và mối quan hệ với quốc gia Đại Việt, ít nhất đến cuối thế kỷ XV.

Tại buổi hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, tham gia ý kiến về tên gọi, thể loại di tích, vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của di tích…


 

 Bia Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Ảnh: Ngọc Minh.
Bia Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Ảnh: Ngọc Minh


Phát biểu tại hội thảo, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trần Ngọc Nhung đánh giá cao sự quan tâm của địa phương, nhất là việc phối hợp với cơ quan chuyên môn để lập hồ sơ di tích. “Nhưng huyện cần cố gắng hoàn thiện hồ sơ nộp trong tháng 4 này; tăng cường biện pháp giữ gìn di tích; làm đường đi vào di tích; gắn kết các di tích văn hóa đình, miếu, thắng cảnh với bia Chăm Tư Lương để phát huy giá trị, đồng thời gắn kết với các huyện, thị xã khu vực phía Đông tỉnh để phát triển du lịch”-ông Nhung đề nghị.

Thông qua hội thảo, huyện Đak Pơ sẽ điều chỉnh, bổ sung thông tin để hoàn chỉnh hồ sơ khoa học đề nghị UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Đồng thời, nâng cao ý thức người dân trong việc gìn giữ, tự hào có di tích ở địa phương.

Trước đó, các đại biểu đã đến tham quan Di tích bia đá Chăm Tư Lương tại thôn Tư Lương (xã Tân An).

 

NGỌC MINH

Có thể bạn quan tâm

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

(GLO)- Đền thờ Hai Bà Trưng là di tích quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP. Hà Nội. Đây cũng là quê hương của Hai Bà Trưng-những nữ tướng anh hùng đã nổi dậy chống quân xâm lược nhà Hán.

Lễ Tế Xuân tại đình làng An Mỹ

Lễ Tế Xuân tại đình làng An Mỹ

(GLO)- Ngày 9-3, tại đình làng An Mỹ (thôn 2, xã An Phú, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) diễn ra lễ cúng đình với các nghi thức long trọng tưởng nhớ công ơn của các vị tiền hiền có công khai hoang mở đất, lập làng và cầu quốc thái dân an.

 Linh thiêng lễ cúng Quý Xuân tại An Khê. Ảnh: Ngọc Minh

Linh thiêng lễ cúng Quý Xuân tại An Khê

(GLO)- Ngày 8 và 9-3 (nhằm mùng 9 và 10-2 âm lịch), Ban Nghi lễ đình An Khê tổ chức lễ cúng Quý Xuân tại An Khê trường và An Khê đình thuộc Khu di tích Tây Sơn Thượng đạo (thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai).

Phục dựng lễ mừng lúa mới của người Jrai. Ảnh: Lam Nguyên

Nghĩ suy trong mùa lễ hội

(GLO)- Lễ hội là sinh hoạt văn hóa dân gian đậm tính cộng đồng và được tổ chức khắp mọi miền đất nước. Ngoài 2 dân tộc bản địa Jrai và Bahnar, trên địa bàn tỉnh Gia Lai còn có 42 dân tộc anh em khác sinh sống với bản sắc văn hóa lễ hội độc đáo.

Ông Đinh Plih sắp xếp bộ cồng chiêng và các vật dụng sẵn sàng đem theo khi đi trình diễn, quảng bá văn hóa dân tộc Bahnar. Ảnh: N.M

Đinh Plih: Tự hào “vốn liếng” văn hóa Bahnar

(GLO)- “Ý nghĩa của công việc không phải chỉ nằm ở chỗ tiền bạc mà còn ở nhu cầu về tinh thần, biểu hiện của giá trị, một vốn liếng để tự hào”. Câu nói này thật đúng đối với ông Đinh Plih (xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai). Với ông, hạnh phúc đơn giản là bản thân được sống trọn với đam mê.

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

Sức sống của lễ hội Tây Nguyên

(GLO)- Hoa pơ lang thắp lửa cuối khu nhà mồ làng Pyang, thị trấn Kông Chro, tỉnh Gia Lai. Nổi bật giữa lớp lớp nhà mồ cũ là 3 nhà mồ mới làm. Đó là những dấu hiệu mùa lễ hội giữa núi rừng Trường Sơn.

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

Lễ bỏ mả của người Bahnar ở Kông Chro

(GLO)- Từ 21 đến 23-2, làng Pyang (thị trấn Kông Chro, huyện Kông Chro, tỉnh Gia Lai) tưng bừng tổ chức lễ bỏ mả-một trong những lễ hội lớn và đặc sắc nhất của người Bahnar Đông Trường Sơn

Gìn giữ giai điệu của đá

Gìn giữ giai điệu của đá

Trong dịp đầu xuân, tại chương trình trình diễn, trải nghiệm di sản văn hóa diễn ra ở Bảo tàng – Thư viện tỉnh, người dân và du khách có dịp thưởng thức những giai điệu của đá được trình diễn bởi nghệ nhân ưu tú A Thu (50 tuổi) ở thôn Đăk Rô Gia (xã Đăk Trăm, huyện Đăk Tô).

Sức sống từ lễ hội ở làng Kép 2 (xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh) khiến ngôi làng này trở thành điểm du lịch văn hóa hấp dẫn. Ảnh: M.C

Gìn giữ lễ hội để phát triển du lịch

(GLO)- Lễ hội Tây Nguyên không chỉ là sự kiện mang tính cộng đồng mà là “kho báu” cho du lịch. Đánh giá đúng thực trạng lễ hội trong các buôn làng để có giải pháp khai thác phát triển du lịch là vấn đề cần được tính đến.

Lễ báo hiếu: Thơm thảo tấm lòng con cái

Lễ báo hiếu, thơm thảo tấm lòng con cái

(GLO)- Trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, người Bahnar luôn nhắc nhau: “Phải kính trọng cha mẹ như mặt trăng, kính trọng ông bà như mặt trời”. Khi đã trưởng thành, con cái đều nghĩ đến việc tổ chức lễ báo hiếu cha mẹ (teh nhung ăn kră).

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

Nâng cao chất lượng các danh hiệu văn hóa ở cơ sở

(GLO)- UBND tỉnh Gia Lai ban hành QĐ số 60/2024/QĐ-UBND quy định chi tiết tiêu chuẩn xét tặng danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Thôn, tổ dân phố văn hóa”, “Xã, phường, thị trấn tiêu biểu” để hướng dẫn thực hiện, bảo đảm phù hợp với đặc thù văn hóa và tình hình kinh tế-xã hội của địa phương.

Hội đồng Di sản văn hóa Quốc gia vừa họp, bỏ phiếu thống nhất đề xuất Thủ tướng Chính phủ công nhận Quần thể di tích Tây Sơn Thượng đạo là di tích quốc gia đặc biệt. Ảnh: Ngọc Minh

Chuyện làm hồ sơ di tích Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, những người làm công tác di sản văn hóa (như cách gọi ngày nay) của tỉnh Gia Lai-Kon Tum bắt tay vào việc thu thập thông tin để làm hồ sơ di tích đề nghị xếp hạng, trong đó có hồ sơ di tích Tây Sơn Thượng đạo.

Chùa Bửu Minh (huyện Chư Păh)

Vọng tiếng chuông ngân

(GLO)- Trên địa bàn tỉnh Gia Lai có nhiều ngôi chùa bắt đầu bằng chữ Bửu như chùa Bửu Minh (huyện Chư Păh), Bửu Thắng, Bửu Nghiêm, Bửu Hải (TP. Pleiku). Riêng cái tên Bửu Tịnh được đặt cho 2 ngôi chùa, 1 ở Ayun Pa, 1 ở Krông Pa. Nhà tôi ở gần chùa Bửu Tịnh (xã Phú Cần, huyện Krông Pa).