Đak Pơ tổ chức Hội thảo khoa học Di tích bia đá Chăm Tư Lương

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Sáng 25-3, UBND huyện Đak Pơ (tỉnh Gia Lai) tổ chức Hội thảo khoa học Di tích bia đá Chăm Tư Lương.

Tham dự có ông Trần Ngọc Nhung-Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch; lãnh đạo Bảo tàng tỉnh, các nhà nghiên cứu khoa học; lãnh đạo Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Đak Pơ; đại diện lãnh đạo một số cơ quan, ban, ngành của huyện và UBND xã Tân An.

Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh.
Quang cảnh hội thảo. Ảnh: Ngọc Minh


Theo báo cáo, bia đá Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng thuộc thôn Tư Lương (xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Theo các nhân chứng hiện sống tại thôn Tư Lương, khoảng sau năm 1960, trong khi phát cây làm rẫy, một số người dân địa phương đã phát hiện ra hòn đá có tạc chữ này. Không biết đó là gì, nhưng đoán những ký hiệu ngoằn ngoèo trên đá là chữ nên họ gọi nó là “đá chữ”. Do đá chữ nằm giữa bụi cây gai rậm rạp nên thường chỉ vào những tháng mùa khô, người ta mới có thể đến gần, đụng chạm vào nó. Đá chữ là cách nói nôm na nhưng phản ánh sự thật theo lối nhìn trực quan dân dã: hòn đá có chữ…

Bia Chăm Tư Lương là một tảng đá granit tự nhiên, cao khoảng 2,20 m, trước khi nền nhà che bia được đổ bê tông, láng xi măng vào năm 2018. Vì lý do này, độ cao của bia đá hiện chỉ còn đo được 1,62 m, tính từ nền nhà đến vị trí cao nhất của hiện vật. Nhìn thoáng qua, bia gần giống một hình tam giác với các “cạnh” không đều nhau. Chỗ nhỏ nhất của bia (đỉnh bia) đo được khoảng 0,2 m. Trong khi đó, chỗ rộng nhất của mặt bia (đáy bia) có kích thước lên đến 1,65 m. Mặt A có 8 dòng chữ Chăm cổ được khắc chìm, trong diện tích khoảng 0,9 m x 1,40 m; mặt B, trong diện tích khoảng 0,2m x 0,9m cũng khắc chìm 3 dòng chữ cùng loại.

Những dòng chữ ở bia Chăm Tư Lương được dập qua giấy bản và bảo quản trong tủ kính. Ảnh: Ngọc Minh.
Những dòng chữ ở bia Chăm Tư Lương được dập qua giấy bản và bảo quản trong tủ kính. Ảnh: Ngọc Minh


Đầu năm 2018, được UBND tỉnh Gia Lai cho phép, thông qua Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch, sự hỗ trợ của Văn phòng EFEO tại Hà Nội, huyện Đak Pơ đã mời Giáo sư, Tiến sĩ. Arlo Griffiths-chuyên gia về bia ký Champa từ EFEO và một đồng nghiệp của ông là bà Khom Sreymom (Bảo tàng Quốc gia Campuchia) đến làm việc tại thôn Tư Lương. Kết quả, sau thời gian nghiên cứu, đối chiếu tỉ mỉ, Giáo sư, Tiến sĩ. Arlo Griffiths đã chuyển bản dịch tiếng Anh cho địa phương.

Trên cơ sở bản dịch Anh ngữ, Thạc sĩ Nguyễn Quang Tuệ-Trưởng phòng Quản lý Văn hóa (Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch) chuyển sang tiếng Việt. Theo các nhà khoa học, bia Chăm Tư Lương vốn thuộc Vương quốc Champa trong quá khứ. Hiện vật là một minh chứng về sự xuất hiện của đế chế này trên Cao nguyên và mối quan hệ với quốc gia Đại Việt, ít nhất đến cuối thế kỷ XV.

Tại buổi hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận, tham gia ý kiến về tên gọi, thể loại di tích, vấn đề bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của di tích…


 

 Bia Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Ảnh: Ngọc Minh.
Bia Chăm Tư Lương nằm giữa cánh đồng (thôn Tư Lương, xã Tân An, huyện Đak Pơ, tỉnh Gia Lai). Ảnh: Ngọc Minh


Phát biểu tại hội thảo, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch Trần Ngọc Nhung đánh giá cao sự quan tâm của địa phương, nhất là việc phối hợp với cơ quan chuyên môn để lập hồ sơ di tích. “Nhưng huyện cần cố gắng hoàn thiện hồ sơ nộp trong tháng 4 này; tăng cường biện pháp giữ gìn di tích; làm đường đi vào di tích; gắn kết các di tích văn hóa đình, miếu, thắng cảnh với bia Chăm Tư Lương để phát huy giá trị, đồng thời gắn kết với các huyện, thị xã khu vực phía Đông tỉnh để phát triển du lịch”-ông Nhung đề nghị.

Thông qua hội thảo, huyện Đak Pơ sẽ điều chỉnh, bổ sung thông tin để hoàn chỉnh hồ sơ khoa học đề nghị UBND tỉnh xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh nhằm bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Đồng thời, nâng cao ý thức người dân trong việc gìn giữ, tự hào có di tích ở địa phương.

Trước đó, các đại biểu đã đến tham quan Di tích bia đá Chăm Tư Lương tại thôn Tư Lương (xã Tân An).

 

NGỌC MINH

Có thể bạn quan tâm

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

Sáp nhập đơn vị hành chính gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa

(GLO)- Thực hiện cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị là yêu cầu mang tính sống còn của đất nước trước vận hội phát triển mới. Trong đó, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã để xây dựng mô hình chính quyền 2 cấp đang được dư luận hết sức quan tâm.

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

Tục thờ thần Bạch Mã ở vùng Tây Sơn Thượng đạo

(GLO)- Thần Bạch Mã (hay còn gọi là Thái giám Bạch Mã, Bạch Mã Thái giám) là vị thần có ảnh hưởng lớn trong đời sống tín ngưỡng dân gian ở vùng Tây Sơn Thượng đạo. Hiện nay, một số đình tại thị xã An Khê còn duy trì việc thờ cúng và gìn giữ sắc phong vua ban cho vị thần này.

'Bảo hiểm' cho di sản

'Bảo hiểm' cho di sản

Tại lễ công bố các di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và quyết định xếp hạng di tích lịch sử - văn hóa cấp thành phố tại TPHCM vào cuối tháng 3 vừa qua, Công ty CP Tư vấn Cảng - kỹ thuật biển (Portcoast) đã trao tặng toàn bộ sản phẩm số hóa của Nhà hát Thành phố cho Trung tâm Nghệ thuật TPHCM.

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

Vua Lửa: Huyền thoại và hiện thực

(GLO)- Chuyện về các Pơtao Apui (Vua Lửa) sở hữu gươm thần có quyền năng hô mưa gọi gió không chỉ là huyền thoại mà gắn với dòng chảy văn hóa, lịch sử của người Jrai ở thung lũng Ayun Hạ (huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai) suốt nhiều thế kỷ qua.

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

Những người thầm lặng chăm lo việc làng

(GLO)- Không chế độ phụ cấp, bổng lộc nhưng nhiều năm qua, các cụ từ, bà vãi trong đội hậu cần, ban nghi lễ tại các đình, miếu trên địa bàn thị xã An Khê vẫn thầm lặng, miệt mài với công việc. Sự tự nguyện ấy xuất phát từ tâm huyết dành cho văn hóa, di sản của cha ông.

Tùy theo điều kiện của từng gia đình để chuẩn bị quy mô lễ cúng lớn hay nhỏ

Gia Lai: Độc đáo lễ thổi tai của người Jrai

(GLO)- Nằm trong chuỗi các hoạt động Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui huyện Phú Thiện năm 2025, sáng 27-3, tại xã Ia Yeng đã diễn ra lễ thổi tai của người Jrai. Nghi lễ được tái hiện rõ nét giúp du khách hiểu được ý nghĩa văn hóa tâm linh trong đời sống của người Jrai nơi đây.

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

Lễ cầu mưa trên đỉnh núi thần: Di sản đặc biệt

(GLO)- Trên đời có thực sự tồn tại những con người có quyền năng hô mưa gọi gió? Chính hiện thực và truyền thuyết hư ảo đan cài vào nhau khiến lễ cầu mưa của Yang Pơtao Apui ở thung lũng Ayun Hạ trở thành một hiện tượng đặc biệt, hấp dẫn bởi sự linh thiêng, huyền bí.

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

Tự hào con cháu Hai Bà Trưng

(GLO)- Đền thờ Hai Bà Trưng là di tích quốc gia đặc biệt, tọa lạc tại thôn Hạ Lôi, xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP. Hà Nội. Đây cũng là quê hương của Hai Bà Trưng-những nữ tướng anh hùng đã nổi dậy chống quân xâm lược nhà Hán.

Lễ Tế Xuân tại đình làng An Mỹ

Lễ Tế Xuân tại đình làng An Mỹ

(GLO)- Ngày 9-3, tại đình làng An Mỹ (thôn 2, xã An Phú, TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) diễn ra lễ cúng đình với các nghi thức long trọng tưởng nhớ công ơn của các vị tiền hiền có công khai hoang mở đất, lập làng và cầu quốc thái dân an.