Cúng kho lúa đầu năm: Nét đẹp văn hóa của người Bahnar

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Khi lúa đã vào kho, người Bahnar ở làng Mơ Hra-Đáp (xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) tiến hành lễ cúng để tạ ơn thần linh đã mang đến vụ mùa bội thu và cầu mong một năm mới ấm no, hạnh phúc. 
Vừa tất bật chuẩn bị lễ vật để tổ chức nghi thức cúng kho lúa, bà Đinh Thị Quyng vừa kể: Mỗi kho sẽ được đổ đầy lúa cho tới khi tràn ra ngưỡng cửa. Người phụ nữ sẽ khóa kho lúa một cách cẩn thận và sắp xếp lễ vật. Tiến hành lễ cúng là người đàn ông trong gia đình. Nếu gia đình nào vắng bóng đàn ông thì sẽ nhờ già làng làm lễ cúng. Người Bahnar tin rằng, thần lúa ban cho con người lương thực và sức khỏe. Vì vậy, hàng năm, mỗi gia đình tổ chức cúng kho lúa 2 lần. Lần thứ nhất là trước khi lấy lúa giống để gieo trồng vụ mới; lần thứ hai là sau khi thu hoạch, đưa lúa về kho. 
Lễ vật cúng kho lúa bao gồm: chén cơm mới, 1 con gà, 1 ghè rượu. Chủ tế sẽ dùng gà làm vật tế lễ. Họ pha huyết gà với rượu bôi lên 4 chân cột và trên chốt khóa của kho lúa, sau đó vẩy đều lên hạt lúa với lời khấn: “Hỡi thần lúa, thần kho! Lúa nhà ta đã về đầy kho. Ta bắt đầu xuất lúa kho nhà. Lúa kho lưng xin thần đổ đầy, lúa ăn không cạn. Xin thần lúa cai quản kho để chúng tôi ăn lúa một kho này cho đủ năm giáp vụ. Mong các thần phù hộ cho chủ nhà làm ăn phát đạt, phù hộ cho mọi người mạnh cái tay, khỏe cái chân làm ra lúa thóc đầy kho...”. Khi cúng xong, gia chủ cầu xin các vị thần chứng giám lời cầu nguyện của gia đình. Lúc này, người vợ chọn những hạt gạo thơm ngon nhất để nấu cơm cúng thần lúa. Phía trước mỗi kho lúa, gia chủ cắm 3 ngọn tre tươi giống như cây nêu với ý nghĩa thần lúa sẽ trú ngụ ở đây và cai quản kho lúa giúp họ.
Chị Đinh Thị Văn chuẩn bị lễ vật để tiến hành nghi lễ cúng kho lúa. Ảnh: Trần Dung
Chị Đinh Thị Văn chuẩn bị lễ vật để tiến hành nghi lễ cúng kho lúa. Ảnh: Trần Dung
Phía cuối làng, gia đình chị Đinh Thị Văn cũng đang cúng kho lúa. Năm nay, với 3 sào ruộng, chị thu về gần 20 bao lúa. Sau khi gặt, phơi khô, chị Văn đưa lúa đem về kho tích trữ. Đặc biệt, trong kho lúa có 1 ngăn để trữ lúa giống. “Chúng tôi xin thần kho, thần lúa yên tâm ở lại, để gia đình luôn no đủ, không phải thiếu ăn. Đây cũng là dịp để gia đình mời họ hàng, bà con trong làng sum họp, liên hoan, mừng một vụ mùa no đủ”-chị Văn chia sẻ.
Theo già làng Đinh Mưnh, lễ cúng kho lúa của người Bahnar được gọi là Sơmah sum ba, diễn ra vào đầu năm mới. Đây là nghi lễ quan trọng trong đời sống của người Bahnar hàng năm. “Mỗi gia đình ở làng Mơ Hra-Đáp đều có 1-2 kho lúa. Kho lúa được làm giống nhà sàn nhưng nhỏ hơn và có độ rộng khoảng 5-10 m2. Mái kho và vách được làm bằng ván gỗ, tấm nứa đan kín hoặc tôn. Giữa chân kho được gắn 4 tấm ván tròn hoặc bôi lớp dầu trơn để chuột, sóc không trèo lên cắn phá lúa. Lễ cúng kho lúa diễn ra trong khoảng một giờ đồng hồ. Sau đó, gia chủ mời các gia đình trong làng tới ăn cơm mới, uống rượu ghè”-già làng Đinh Mưnh cho hay.
Người dân làng Mơ Hra-Đáp phấn khởi mừng lúa về đầy kho. Ảnh: Trần Dung
Người dân làng Mơ Hra-Đáp phấn khởi mừng lúa về đầy kho. Ảnh: Trần Dung
Ông Đinh Văn Brếch-Trưởng thôn Mơ Hra-Đáp-cho biết: Làng có 209 hộ, trong đó có trên 98% là người Bahnar. Số lượng thóc trong kho thể hiện sự khá giả và khả năng làm kinh tế của chủ nhà. Bởi vậy, lễ cúng kho lúa cầu cho thóc lúa luôn đủ đầy được người dân trong làng duy trì thường xuyên. Để chuẩn bị lễ cúng thật chu đáo, chủ nhà phải họp gia đình để chọn được ngày lành. Sau đó, dọn vệ sinh nhà cửa, kho lúa và chuẩn bị đồ cúng. Thông thường, lễ cúng sẽ được tiến hành vào buổi sáng sớm, không khí trong lành, thoáng đãng.
Trò chuyện cùng P.V, ông Đinh Văn Lum-Phó Chủ tịch UBND xã Kông Lơng Khơng-khẳng định: “Lễ cúng kho lúa đầu năm mới là một trong những phong tục truyền thống của người Bahnar. Hoạt động này không chỉ giáo dục mỗi người biết quý trọng thành quả lao động, biết kính trọng ông bà, tổ tiên mà còn góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa của dân tộc”. 
TRẦN DUNG

Có thể bạn quan tâm

Dùng mặt nạ kỹ thuật số để phục hồi tranh. (Ảnh: Franetic)

Công nghệ đột phá phục chế tranh cổ chỉ trong vài giờ

(GLO)-Với những bức tranh có niên đại hàng thế kỷ, bị hỏng nặng, việc phục chế gặp nhiều rủi ro và tiêu tốn thời gian. Một bước đột phá về công nghệ vừa được các nhà khoa học thử nghiệm thành công, đã giải quyết được khó khăn này, đó là phương pháp mặt nạ kỹ thuật số.

Đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi

(GLO)- Người Tây Nguyên làm du lịch không chỉ bằng khu nghỉ dưỡng, mà còn bằng lòng hiếu khách và nghệ thuật kể chuyện. Vậy nên, đừng để giấc mơ Tây Nguyên ngủ yên trên đỉnh đồi mà hãy đánh thức nó bằng chính giọng nói của rừng, bằng bàn tay của bà con và bằng tình yêu với buôn làng của mình.

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

Ý nghĩa các biểu tượng trong lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui

(GLO)- Lễ cầu mưa Yang Pơtao Apui là hiện tượng văn hóa xã hội đặc sắc của cộng đồng người Jrai ở Plei Ơi, xã Ayun Hạ, huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai. Nghi lễ này tập hợp nhiều biểu tượng văn hóa độc đáo giúp chúng ta hiểu rõ hơn về thế giới tâm linh của cư dân bản địa.

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

Qua xứ trầm hương: Di sản văn hóa từ miền duyên hải Khánh Hòa - Bài 1: Di sản văn hóa từ miền duyên hải

“Khánh Hòa là xứ trầm hương/Non cao biển rộng người thương đi về” - những câu thơ của nhà nghiên cứu Quách Tấn trong biên khảo Xứ trầm hương vừa là sự khẳng định danh xưng của một miền đất, vừa như lời mời gọi lữ khách bốn phương tìm về với thủ phủ của trầm hương Việt Nam.

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

Kể chuyện buôn làng bằng thanh âm sáo trúc

(GLO)- Ở buôn E Kia (xã Ia Rsai, huyện Krông Pa), ông Hiao Thuyên được biết đến là một nghệ nhân tài hoa khi giỏi cả sáo trúc, biểu diễn cồng chiêng, hát dân ca... Bằng những việc làm thiết thực, ông đã góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Jrai và xây dựng khối đại đoàn kết ở buôn làng.

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Tây Nguyên: Nhịp sống mới dưới những nếp nhà xưa

Nhắc đến đại ngàn Tây Nguyên, có lẽ biểu tượng văn hóa “sừng sững” chính là những mái nhà rông, nhà dài truyền thống của đồng bào các dân tộc. Trong những biến chuyển của thời đại, không gian che chở các hộ gia đình và lan tỏa văn hóa cộng đồng ấy khó tránh khỏi những hư hao, nghiêng ngả.

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

Đa dạng lễ cúng cầu mưa của người Jrai

(GLO)- Tuy có sự phát triển của hệ thống thủy lợi song lễ cúng cầu mưa vẫn đóng vai trò quan trọng trong đời sống cư dân vùng thung lũng Cheo Reo. Sự đa dạng trong nghi thức cúng của mỗi cộng đồng dân cư đã góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa đồng bào các dân tộc Tây Nguyên.

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

Biểu tượng vũ trụ trên cây nêu của người Bahnar

(GLO)- Người Bahnar quan niệm rằng mọi sự vật, hiện tượng đều có sự hiện diện của thần linh và con người phải tôn trọng, thờ cúng. Vì vậy, họ có nếp sống, sinh hoạt văn hóa với hệ thống lễ hội vô cùng phong phú, gắn với vòng đời người và chu kỳ canh tác nông nghiệp.

null